Μετά από τόσες επαναστάσεις
σκοτεινή γαλήνη μόνο
το ρίγος ανάμνησης
όταν χτυπά το τζάμι του άλλοτε
Βασίλης Φαϊτάς,
Σκάκι με την αιωνιότητα
Οι κύκλοι των κομμάτων, όπως και αυτοί των αρχηγών τους, πρέπει να κλείνουν στην ώρα τους, σε πλήρη αντιστοιχία με τις ιστορικοπολιτικές συνθήκες που τα γέννησαν. Θυμίζω ότι το παλιό-λαϊκό-κοινωνικό Ανδρεϊκό ΠαΣοΚ έδωσε τη θέση του στο εκσυγχρονιστικό οιονεί-ΠαΣοΚ του Σημίτη, στο νεο-PASOK Αλ αμερικέν του Γιώργου και, μετά τα μνημόνια, στο συνεργαζόμενο-Κεντροαριστερό κόμμα του Βενιζέλου και στο συνεχώς μεταγλωττιζόμενο-κόμμα [ΔΗΣΥ, ΚΙΝΑΛ] της Γεννηματά.
Δεν είναι στις προθέσεις μου, ούτε το βρίσκω δεοντολογικά ορθό να κρίνω πρόσωπα και πράγματα. Το εν γένει ΠαΣοΚ, το «Ολον» ΠαΣοΚ [κατά Βενιζέλο] έχει προσφέρει πολλά στον τόπο και στους Ελληνες, έκανε στην πορεία αρκετά λάθη, πίστεψε σε ανθρώπους που αμαύρωσαν την ηθική του, αλλά δύσκολα μπορεί κάποιος να του αρνηθεί τον θετικό ιστορικό, εθνικό και ιδεολογικό του ρόλο στη Μεταπολίτευση.
Τα δεδομένα όμως έχουν αλλάξει δραματικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί, έστω σε επίπεδο ποσοστών και όχι ιδεών, την Κεντροαριστερά, η ΝΔ μοιάζει να καλύπτει την Κεντροδεξιά, με συνέπεια να έχει απομείνει για τον δευτερότοκο γιο του ΠαΣοΚ, δηλαδή το ΚΙΝΑΛ [θυμίζω ότι ο πρωτότοκος λεγόταν ΔΗΣΥ], ένας ασαφώς προσδιορισμένος κι ασταθής χώρος του [υπαρκτού;] Κέντρου. Μολονότι το πλαίσιο και η συγκυρία είναι αρνητικές, θα μπορούσε να σχεδιαστεί μια στρατηγική αν αφενός δεν διαπιστωνόταν ένα αυτο-ενοχοποιητικό σύνδρομο στα ηγετικά του στελέχη κι αφετέρου αν τολμούσε ο πρόεδρος/ηγέτης να προβεί σε εσωτερική αυτοκάθαρση.
Επί του πρώτου θέματος δεν αντιλαμβάνομαι γιατί το ΚΙΝΑΛ παίζει τόσο αμυντικά, φοβούμενο να χρεώσει στην Αριστερά τα διάφορα δεινά της αντιδημοκρατικής αντίληψης για τη Δικτατορία του προλεταριάτου και στη Δεξιά την ευθύνη και τις καταστροφικές συνέπειες από τις πάσης φύσεως μαύρες σελίδες τής επί δεκαετίες διακυβέρνησης της χώρας. Αντί δηλαδή να τους βάζει να απολογούνται στον ελληνικό λαό για τα ιστορικά τους λάθη [κι εγκλήματα;] μπαίνει από μόνο του στη θέση του κατηγορουμένου για τις αποκλίσεις της Σοσιαλδημοκρατίας. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, το άλλοτε κραταιό και φιλολαϊκό ΠαΣοΚ είχε αφήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, ακόμα και στη διαχείριση των κρίσεων, τη μεν περίοδο 2015-2019 σ’ έναν ιδιότυπο «δικομματισμό των τριών» [για να μην ξεχνάμε και τους αλήστου μνήμης ΑΝΕΛ], ενώ τώρα επιχειρεί να μαζέψει τα διάφορα «καπετανάτα» [κάτι σαν προσωπικές συνιστώσες], ώστε να δημιουργηθεί τουλάχιστον η εντύπωση ενός δυναμικού και συνεκτικού πολιτικού φορέα.
Ορθώς απέφυγε τον μαξιμαλιστικό λαϊκισμό, την κοινοβουλευτική δημαγωγία και τις ακτιβιστικές ακρότητες των υπόλοιπων κομμάτων, αλλά δυστυχώς έπεσε στην παγίδα μιας επαμφοτερίζουσας [αν] ισορροπίας που δεν έδινε καθαρό μήνυμα. Λίγο μ’ αυτούς, λίγο με τους άλλους, δεν έβγαζε ιδεολογικό νόημα. Λίγο εναντίον αυτών, λίγο εναντίον των άλλων, δεν άφηνε κοινωνικό σήμα.
Επί του δευτέρου θέματος πιστεύω ότι ο συνασπισμός [μη-αθώων και μη-απολογηθέντων για την κατάσταση του χώρου πολιτικών] πέριξ ενός ανύπαρκτου [ή έστω, αδύναμου] πολιτικού Κέντρου κι ενός μη-κοινά αποδεκτού ενιαίου Κέντρου εξουσίας συνιστά αέναη περιστροφή γύρω από τον φθαρμένο [και θνήσκοντα;] εαυτό τους. Οι περισσότεροι διεκδικητές μονομαχούν και σκιαμαχούν για ένα βασίλειο-κομματικό καλειδοσκόπιο [όπου οι υπήκοοι δεν τους υπακούουν], για μία πίστη νίκης [όπου οι πιστοί δεν τους πιστεύουν], για ένα ευοίωνο κυβερνητικό μέλλον [όπου ούτε οι οιωνοσκόποι ρισκάρουν να προβλέψουν]. Κι όμως ορισμένοι [«κολλημένοι», κουρασμένοι, κορεσμένοι;] εξακολουθούν [αυτο-απαλλαγέντες από την όποια προσωπική τους ευθύνη] να θέλουν ν’ αναπαράγουν παλιά αφηγήματα, συνήθως προς ίδιον όφελος.
Για ν’ αποκτήσει το μετα-μετα-ΠαΣοΚ, όποιο όνομα κι αν τελικά πάρει, στρατηγική πολιτικής ηγεμόνευσης και κομματικής κυβερνησιμότητας, δεν αρκεί η επιλογή/εκλογή [νέου;] αρχηγού. Χρειάζεται Ηγέτης με καθαρή εικόνα, καθαρό μυαλό και βέβαια καθαρά χέρια. Ηγέτης που θα τον εμπιστευθούν οι δικοί του, θα εμπνεύσει τον λαό και θα δώσει ιδεολογικό νόημα και κοινωνικό αποτύπωμα στο νέο ξε-Κίνημα της Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Αριστεράς.
Ο νέος αυτός φορέας πρέπει να φτιαχτεί από την αρχή και με καινούργια υλικά. Οι παλιές καραβάνες, γερόλυκοι και αλεπουδίτσες, να μείνουν πίσω για να συμβουλεύουν τους καινούργιους, αλλά καιρός είναι ν’ αφήσουν τις πρώτες θέσεις [στη Βουλή, στην Αυτοδιοίκηση, στα Συνδικάτα] σε άλλους προοδευτικούς/δημοκράτες/σοσιαλιστές/αριστερούς πολίτες.
Ούτε οι παλιοί ρόλοι σε νέα πρόσωπα, ούτε οι νέοι ρόλοι σε παλιά πρόσωπα συνιστούν αλλαγή παραδείγματος, γι’ αυτό κλισέ, ατάκες και μπλόφες του κακού παρελθόντος καλά θα ‘ναι να μη χρησιμοποιηθούν και πάλι.
Δεν μπορώ να προβλέψω την εξέλιξη του μετα-μετα-ΠΑΣΟΚ φορέα και τη δυναμική του στις εκλογές. Είμαι όμως βέβαιος ότι θα έχει περισσότερες πιθανότητες «αναγέννησης της ελπίδας» από το υπάρχον σήμερα υβριδικό και διφυές εσωτερικό κλίμα, που καθιστά θνησιγενή κάθε πεπατημένη διαδικαστική ντρίπλα μικρο-επιβίωσης.
ΥΓ.: Επισημαίνω ότι το μετα-μετα-ΠαΣοΚ κόμμα θα βρεθεί, εξ αντικειμένου, αντι-μέτωπο μ’ ένα μετα-ΣΥΡΙΖΑ μόρφωμα, γεγονός που θα προσδώσει μεγάλο ενδιαφέρον στο πολιτικό γίγνεσθαι και ίσως κινητοποιήσει τους αποστασιοποιημένους, διαψευσμένους ή απογοητευμένους ψηφοφόρους της Σοσιαλιστικής Δημοκρατικής Αριστεράς.
Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι πρώην υπουργός.
