Ο Ρ.Τ. Ερντογάν σκιαμαχεί επιδιώκοντας να σταθεροποιήσει (ή ακόμα και να αναπτύξει) την τουρκική οικονομία, ενόσω ο ίδιος προκαλεί εσωτερικούς και εξωτερικούς πολιτικούς σεισμούς. Ταυτοχρόνως, αυταπατάται ελπίζοντας ότι θα σταθεροποιήσει πολιτικά την Τουρκία και θα ανακόψει την κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητάς του, ενόσω η τουρκική οικονομία κλυδωνίζεται σοβαρά εξαιτίας των προσωπικών του ακροβασιών. Αναμφίβολα, η τουρκική οικονομία διαθέτει σημαντικότατα πλεονεκτήματα (τεράστια αγροτική παραγωγή, ισχυρό δευτερογενή τομέα, πολύ δυναμική και διαρκώς εξελισσόμενη βιομηχανία, ποιοτικές τουριστικές υπηρεσίες, χαμηλό εργατικό κόστος, νόμισμα που ευνοεί τις εξαγωγές και την πώληση του τουριστικού προϊόντος κ.ά.). Ωστόσο, έχει και πολύ σοβαρά μειονεκτήματα (βαρύτατα υποτιμημένο εθνικό νόμισμα, πολύ υψηλό πληθωρισμό, τεράστια έκθεση των τουρκικών τραπεζών και των μεγάλων επιχειρήσεων σε ξένο νόμισμα κ.ά.). Τα πρώτα «εσωτερικά θύματα» της εξωτερικής πολιτικής του τούρκου προέδρου είναι η τραγικά υποτιμημένη τουρκική λίρα και, συνακόλουθα, το καταβαραθρωμένο βιοτικό επίπεδο των τούρκων πολιτών.
Τίποτα δεν υποσκάπτει την τουρκική οικονομία τόσο όσο η εγωκεντρική προσωπικότητα του Ρ.Τ. Ερντογάν και η εμπρηστική, συγκρουσιακή και αναθεωρητική εξωτερική πολιτική που αυτός ακολουθεί. Μία χώρα, στην οποία διαπιστώνεται σοβαρότατο έλλειμμα δημοκρατίας, συστηματική παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, παραληρηματικός εθνικισμός και ανεξέλεγκτος αναθεωρητισμός, τρομάζει το διεθνές κεφάλαιο και δυναμιτίζει το μέλλον της. Μία χώρα, η οποία υποτάσσεται στα ουτοπικά και προσωποκεντρικά οράματα του ηγέτη της, δεν μπορεί παρά να χρεοκοπήσει πολιτικά και οικονομικά.
Οι πληροφορίες περί επικείμενης εισβολής της Τουρκίας στη βόρεια Συρία με σκοπό την εξόντωση κουρδικών δυνάμεων προκάλεσαν ήδη το πρώτο μεγάλο «θύμα»: την τουρκική λίρα. Το εθνικό νόμισμα της Τουρκίας υποτιμήθηκε ακόμα περισσότερο έναντι του δολαρίου (1 / 9,1900), ο επίσημος πληθωρισμός εκτιμάται κοντά στο 20% (με ό,τι σημαίνει αυτό για το βιοτικό επίπεδο των τούρκων πολιτών) και οι διεθνείς επενδυτές «ακούν Τουρκία και τρέχουν».
Το πολιτικό και οικονομικό μέλλον της Τουρκίας προβλέπεται ερεβώδες, δεδομένου ότι ο Ρ.Τ. Ερντογάν εξακολουθεί να προκαλεί τις ΗΠΑ (βλ. π.χ. το φλέγον ζήτημα των S-400, τις δηλώσεις περί υπόθαλψης «τρομοκρατών» από τις ΗΠΑ, το οικονομικό «φλερτ» με την Κίνα κ.ά.), εξακολουθεί να προκαλεί την ΕΕ (βλ. τις προαναγγελίες περί διεύρυνσης του ανοίγματος των Βαρωσίων, την περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης με την Ελλάδα και την Κυπριακή Δημοκρατία, τις «νουθεσίες»-απειλές προς την Ευρώπη κ.ά.) και εξακολουθεί να ναρκοθετεί τις σχέσεις του με τη Ρωσία (βλ. π.χ. το περιβόητο σχέδιο περί «Kanal Istanbul», την πολιτική και στρατιωτική συνεργασία με την Ουκρανία, την υπονόμευση ρωσικών συμφερόντων στη Συρία, τη διασπορά ψευδών ειδήσεων περί ρωσοτουρκικών διαπραγματεύσεων για αμοιβαία αναγνώριση του ψευδο-κράτους και της Κριμαίας κ.ά.).
Η μόνη διέξοδος σωτηρίας για την Τουρκία είναι η απομάκρυνση από την εξουσία τόσο του ιδίου του Ρ.Τ. Ερντογάν όσο και εκείνων οι οποίοι συμμερίζονται τις πολιτικές του ουτοπίες. Αυτό ωστόσο θα είναι η υπέρτατη δοκιμασία του εναπομείναντος δημοκρατικού φρονήματος του τουρκικού λαού…
*Ο κ. Κωνσταντίνος Παΐδας είναι αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ.
