Των κρυφών νοημάτων
το μήνυμα να διακρίνω…
Αντώνης Μακρυδημήτρης, «Ελλάς»
Οσο κι αν (θέλουμε να) πιστεύουμε ότι εμείς έχουμε επιλέξει αυτόν τον κόσμο στον οποίο ζούμε (φύση, συνθήκες, σχέσεις), η Πανδημία μας έχει φέρει ενώπιον νέων προβλημάτων, όπου η μεταφυσική του φόβου και οι εσχατολογικές προσεγγίσεις κατισχύουν κάθε ορθολογικής ερμηνείας.
Μολονότι στη χώρα μας ουδέποτε η Ηθική, η Πολιτική και η Επιστήμη ευθυγραμμίζονταν, καθώς τα Πάθη και τα Λάθη έπαιζαν πάντοτε τον πρώτο ρόλο και η αληθοφάνεια των γεγονότων ήταν πιο αρεστή από την αλήθεια, τούτη την ώρα ο ψυχολογισμός, δηλαδή ο μερικός ρεαλισμός, λόγω τραυματικής βίωσης της κατάστασης αβοηθησίας, έχει βάλει στο στόχαστρό του και τους ειδικούς επιστήμονες.
Ενώ είναι δεδομένο ότι οι λοιμωξιολόγοι και οι λοιποί ερευνητές των ιών έχουν καταστεί όμηροι της άγνοιας της αρχικής αιτίας και της κοινωνικής βίας των αριθμών (κρουσμάτων και θανάτων) κι ενώ μοιάζει δύσκολη η ανεύρεση ενός μοντέλου εξήγησης των συνθηκών τυχαιότητας που προκάλεσαν το φαινόμενο, εμείς τους αντιμετωπίζουμε με βάση το σύνδρομο της καχυποψίας. Η αποκληθείσα ανοικτή κοινωνία των επιστημόνων μας φαντάζει σαν μια μυρμηγκοφωλιά ψευτοφιλοσόφων, ενώ αντιλαμβανόμαστε την επιστημονική γνώση σαν το προϊόν μιας κοινωνικοπολιτικής διαπραγμάτευσης.
Το ηθικό πλεονέκτημα της Επιστήμης έχει αμαυρωθεί κάτω από τον αντιφατικό πλουραλισμό των τηλεοπτικών «γνωμοδοτήσεων», όπου το αξιολογικό στοιχείο χρωματίζεται συχνά ανάλογα από τις κομματικές γραμμές των ομιλούντων.
Καμία εξήγηση ή πρόγνωση δεν μας αρέσει, κανένα προληπτικό μέτρο δεν απο-δεχόμαστε. Απαντες είναι ύποπτοι σκοπιμοτήτων εκτός από εμάς που δεν τηρούμε τα μέτρα. Η Πανδημία ετέθη άραγε στην υπηρεσία της πολιτικής ισχύος ή της «αυθεντίας της άγνοιας» των πολύχρωμων ειδημόνων (sic); Η επαληθευσιμότητα ή η διαψευσιμότητα των δεδομένων διαβάζεται άραγε με γνώμονα το ενδεχόμενο εκλογικό κόστος των μεν και των δε; Ο αντιρεαλισμός και ο ηθικός σχετικισμός σε όλο τους το μεγαλείο. Ολοι καταγγέλλουν όλους κι όλοι μηδενίζουν τα πάντα. Ο ανθρωπάκος που παίζει τον μάγκα για να ξορκίσει τον φόβο.
Μπορεί ούτε η Επιστήμη ούτε οι επιστήμονες να είναι αλάθητοι, να υπάρχουν υποκειμενικές εκτιμήσεις κινδύνου ή να είναι αντικειμενικά αδύνατη η δικαιολόγηση του Κακού, όμως η ιδεολογικοποίηση της Πανδημίας μόνο δεινά – για την κοινωνική συνοχή και τη Δημοκρατία – μπορεί να επιφέρει.
Οι πιθανές εξηγήσεις προφανώς είναι πολλές, διαφορετικές και σύνθετες. Το ίδιο ισχύει για τις υποθέσεις εργασίας των επιστημόνων. Αυτό όμως που με τρομάζει περισσότερο από τις υγειονομικές επιπτώσεις του κορωνοϊού είναι η συνεχιζόμενη μυθοποίηση του Παραλόγου και απομυθοποίηση του Λογικού από ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Αν δεν ενωνόμαστε ούτε στον κοινό κίνδυνο, μήπως πρέπει να επανεξετάσουμε τα θεμέλια του πολιτισμού μας, για να εντοπίσουμε την αρχική αιτία της αφασίας και μη-ανοσίας μας;
ΥΓ.: «Ο κόσμος έχει κουραστεί από το κακό και ποθεί ένα μέλλον πιο ελεύθερο απ’ αυτό» (Αντ. Μακρυδημήτρης).
*Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι πρώην υπουργός.
