Η πρόσκληση της παρουσίας του Προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας Emmanuel Macron στην Αθήνα για τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Ελλήνων είναι ιστορικά πλήρως τεκμηριωμένη. Η Γαλλία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821 και συνέβαλε στην ίδρυση του νέου ελληνικού Κράτους. Εξαιτίας του νέου σφοδρού κύματος της πανδημίας που πλήττει τη Γαλλία, ο Πρόεδρος Macron θα εκπροσωπηθεί από την Υπουργό Άμυνας κα Florence Parly.
Η Μασσαλία και οι κάτοικοί της, η πόλη που ίδρυσαν το 600 π.χ. οι Έλληνες της Φώκαιας της Ιωνίας, μην ξεχνώντας τους ιδρυτές της και το γεγονός ότι πλοία ελληνικά από τις Σπέτσες, τα Ψαρά και την Σμύρνη έσπασαν τον ναπολεόντειο αποκλεισμό (1793) εφοδιάζοντας τους με σίτο και άλλα αγροτικά προϊόντα, αποτέλεσε το λιμένα της επιβίβασης φιλελλήνων από όλη την Ευρώπη για την εμπόλεμη Ελλάδα. Αλλά και τον λιμένα της καταφυγής στα γυναικόπαιδα μετά τις σφαγές της Χίου και της Σμύρνης.
Πλειάδα Γάλλων στρατιωτικών, ιατρών, λογοτεχνών, πολιτών, συνεισέφεραν ποικιλοτρόπως ακόμα και με την ίδια τους τη ζωή στον αγώνα της Ανεξαρτησίας. Σε όλους αυτούς τους επώνυμους και ανώνυμους έμπρακτους φίλους και συμπαραστάτες της Ελλάδας, εορτάζοντας τα 200 χρόνια από την εθνική παλιγγενεσία, αποτίνουμε την προσήκουσα τιμή και την αιώνια ευγνωμοσύνη μας.
Ο στρατηγός Φαβιέρος (Charles – Nicolas Fabvier) από το Pont-à -Mousson, πρώτος αρχηγός του ελληνικού τακτικού στρατού πριν τη μάχη του Χαϊδαρίου για τη σωτηρία της Αθήνας (1826), στην επιστολή του προς την Κυβέρνηση αναφέρει : «… αναχωρώ πλήρης ελπίδος εντός δύο ωρών για την Αττική. Σφοδρά επίθεσις αμέσως. Οι άνδρες μας είναι πλήρεις μένους. Ογδοήντα Γάλλοι σχηματίζουν την εμπροσθοφυλακήν. Ο Θεός ας προστατεύσει την Ελλάδα. Δεν ζητώ, δεν επιθυμώ άλλο παρά την σωτηρίαν της πατρίδος σας…». Η Γ’ Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (1827), ως δείγμα αναγνώρισης των υπηρεσιών του στον αγώνα της ανεξαρτησίας του Έθνους τον ανακήρυξε επίτιμο Έλληνα πολίτη. Στο δε προαύλιο του Ηρωδείου, από τα τόξα του οποίου κατάφερε να εισέλθει στην Ακρόπολη σε βοήθεια των πολιορκημένων Ελλήνων, βρίσκεται τοποθετημένη μαρμάρινη στήλη με επιγραφή «τω Φαβιέρω, προμαχώ της Ακροπόλεως η Ελλάς».
Άξιοι μνείας οι Γάλλοι στρατιωτικοί, ενδεικτικά, οι Baleste, Voutier, Rayboud, Margeski, Justin, Guilbert, Delaurey, Micolon, Monier, Volguemont, Chauvassagne, Maillet, Angely Regnault, Gamot, Dentzel. Ο Γάλλος αξιωματικός François Graillard ήταν ο πρώτος αρχηγός της Χωροφυλακής την οποία οργάνωσε με πρότυπο τη γαλλική (1833), ο δε Henri Pauzié, υπήρξε ο πρώτος διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (1829).
Σε εφαρμογή των όρων της συνθήκης του Λονδίνου της 6ης Ιουλίου 1827 και σε μια στιγμή που ο Ιμπραήμ ετοιμαζόταν να επιτεθεί στην Ύδρα τα γεγονότα στο Ναυαρίνο ματαίωσαν τα σχέδια του. Έχοντας αναλογία 1 συμμαχικό πλοίο προς 4, ο γεννημένος στην Toul της Λωρραίνης, Υποναύαρχος – Κόμης, βουλευτής και Υπουργός Εξωτερικών στη συνέχεια, Δεριγνί (Marie Henri Daniel Gauthier, Comte de Rigny) από τη φρεγάτα Σειρήν ηγήθηκε των γαλλικών πλοίων, σε μια περίοδο που καταβαλλόταν προσπάθεια να ανασυγκροτηθεί ο γαλλικός στόλος, ο οποίος είχε μειωθεί από τις περιπέτειες της ναπολεόντειας περιόδου.
«Τι θα κάνουμε εάν οι Κυβερνήσεις μας αποδοκιμάσουν την δράση μας; η γαλλική Κυβέρνηση δεν θα σας κηρύξει αμέτοχο της ευθύνης» τον ρώτησε ο άγγλος ναύαρχος Κόδρινγκτον παραμονή της ναυμαχίας. O Δεριγνί απάντησε « Όχι! Είναι εντελώς περιττό. Προβλέπω τις συνέπειες, αλλά οπωσδήποτε είμαι εντελώς έτοιμος». Στο αιτιολογικό γράμμα του προς τον Γάλλο Υπουργό των Ναυτικών σημείωνε «… ο άγριος πόλεμος, τον οποίον διεξήγαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ υπ΄αυτούς τους οφθαλμούς μας, θα καθιστούσε τους συμμαχικούς στόλους καταγέλαστους εάν ηρκούντο εις απλούν αποκλεισμόν. Εισερχόμενοι απ’ εναντίας εις αυτόν τον λιμένα του Ναυαρίνου επιβάλλομεν εις τους Τούρκους ηθικήν βίαν και δεν επιτρέπομεν πλέον εις τον Ιμπραήμ να απομακρυνθεί και να κατακαίει τα ενδότερα…».
Την ώρα της ναυμαχίας (20 Οκτωβρίου 1827) με τους στόλους της Αγγλίας και της Ρωσίας, τα γαλλικά πλοία, ο Σκιπίων με πλοίαρχο τον Μίλλιους, η Βρεσλανία με πλοίαρχο τον Μπρετοννιέρ, η Αλκυών με πλοίαρχο τον Τουρπίν, η Σειρήν με πλοίαρχο τον Ρομπέρτ, η Αρμίδα με πλοίαρχο τον Ουγκόν και η Δάφνη, αγωνίσθηκαν για τα δίκαια της ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Ο φιλέλληνας λογοτέχνης, Ακαδημαϊκός, μέλος του Conseil d’ ‘Etat, Γερουσιαστής, Πιέρ Λεμπρέν (Pierre-Antoine Lebrun) έγραψε τότε «… η ναυμαχία του Ναυαρίνου ήτο κατόρθωμα των λαών. Ο αλλαλαγμός δια την νίκην, ο εκπομπόμενος εκ του Αιγαίου, είναι ίσως ο πρώτος αλαλλαγμός, τον οποίον μετά πολλούς αιώνας όλοι οι λαοί εδέχθησαν με κοινήν την συμπάθειαν…». Ο δε παριζιάνος ζωγράφος Λουί Αμπρουάζ Γκαρνερέ (Louis Ambroise Garneray) αναπαράστησε με έργα του τη ναυμαχία.
Ο ναύαρχος Δεριγνί είναι και συμπρωταγωνιστής στον γνωστό διάλογο με τον στρατηγό Μακρυγιάννη, ο οποίος στα απομνημονεύματά του αφηγείται:
«…Εκεί-οπού ᾿φκειανα τις θέσες εις τους Μύλους ήρθε ο Ντερνύ να με ιδή. Μου λέγει:
– Τι κάνεις αυτού; Αυτές οι θέσες είναι αδύνατες τι πόλεμον θα κάμετε με τον Μπραΐμ αυτού;
– Του λέγω, είναι αδύνατες οι θέσες κ᾿ εμείς, όμως είναι δυνατός ο Θεός οπού μας προστατεύει και θα δείξωμεν την τύχη μας σ’ αυτές τις θέσες τις αδύνατες. Κι᾿ αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ᾿ έναν τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Très bien! απάντησε ο Ναύαρχος».
Ακολούθησε η καθοριστική συμβολή της Γαλλίας στην εκδίωξη του επιδρομέα Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, 3 έτη και 8 μήνες διήρκησε η παραμονή του σε αυτήν (1828). Το γαλλικό εκστρατευτικό Σώμα από 16.000 άνδρες πεζικού με την ηγεσία του στρατάρχη Μαιζόν (Nicolas –Joseph Maison) από το Épinay – sur -Seine, μετέπειτα διπλωμάτη και πολιτικού, έφθασε στο Πεταλίδι και στη Κορώνη της Μεσσηνίας με 52 πλοία του γαλλικού στόλου. Ο Μαιζόν πριν την επιβίβαση στα πλοία απευθύνθηκε στους Γάλλους στρατιώτες λέγοντας: « αποστέλλεσθε όπως απαλλάξετε των δεινοπαθειών ενδοξώτατον λαόν. Το έργο τούτο τιμά την Γαλλίαν και καθιστούν αυτήν αξίαν των ευφημιών πάντων των φρονούντων γενναία ανδρών, σας ανοίγει στάδιον δόξης. Σεις γνωρίζετε με ποίον τρόπον μέλλετε να διανύσετε αυτό. Το φρόνημά σας και ο ενθουσιασμός μου παρέχουν πάσαν εγγύησιν. Μετά τον 13ο αιώνα το πρώτον ήδη μετ’ ου πολύ αι γαλλικαί σημαίαι θα εμφανισθούν κατά τας ακτάς της Ελλάδος εις ελευθέρωσιν των Ελλήνων…».
Στο χώρο των γραμμάτων και των τεχνών η συμβολή των Γάλλων στον αγώνα της Ανεξαρτησίας υπήρξε ανεκτίμητη. Ο διαφωτισμός και οι ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης του 1789 δεν επηρέασαν και ενθάρρυναν μόνον του υπόδουλους Έλληνες, αλλά ενέπνευσαν ένα κύμα φιλελληνισμού σε όλη την Ευρώπη.
Ο παριζιάνος ρομαντικός ζωγράφος Ευγένιος Ντελακρουά (Ferdinand Victor Eugène Delacroix) με τα έργα του «η σφαγή της Χίου», βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου και «η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου», βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Μπορντώ, «ο έφιππος έλληνας αγωνιστής» ανέδειξε την Επανάσταση του 1821.
Ο εκπρόσωπος του γαλλικού ρομαντισμού από την πόλη Besançon, ο Βίκτωρ Ουγκώ (Victor Marie Vicomte Hugo) με τα ποιήματά του «Ναβαρίνο», «ενθουσιασμός», «το ελληνόπουλο», «Κανάρης» «οι κεφαλές του Σαραγιού», εμπνευσμένο από την έξοδο του Μεσολογγίου, τις τεκμηριωμένες θέσεις του για την αήθη πράξη του Έλγιν και τη δημοσίευση 3 επιστολών του στον Ευρωπαϊκό Τύπο για το κρητικό ζήτημα (1866, 1867,1869) κρατά ξεχωριστή θέση στις καρδιές όλων των Ελλήνων.
Ο παριζιάνος Βερανζέρος (Pierre -Jean de Beranger) εξύμνησε στα ποιήματά του τα κατορθώματα των αγωνιστών του 1821.
Ο πολιτικός και συγγραφέας Σατωβριάνδος (François-Auguste-René, Vicomte de Chateaubriand) από το Saint-Malo της Βρετάνης, αρχαιολάτρης, υποστήριξε από νομικής, ιστορικής και ηθικής απόψεως τα δίκαια της Ελλάδας. Πίστευε ότι η Γαλλία ήταν « η πρωτότοκος θυγάτηρ της Ελλάδος κατά τε την ανδρείαν, την ευφυίαν και τα τέχνας».
Η Ελλάς ευγνωμονούσα ανέγειρε το 1903 μνημείο στο Ναύπλιο στη αιώνια μνήμη των Γάλλων φιλελλήνων.
Το παρόν αφιερώνεται στον καθηγητή μου Pierre Villard πρώην Πρύτανη της Νομικής Σχολής και πρώην Πρόεδρο του Παν. René Descartes ( PARIS V ), αντεπιστέλλον Mέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
* Ο κ. Μανώλης Αντωνόπουλος είναι δικηγόρος – DEA στο δημόσιο δίκαιο Παν. René Descartes ( PARIS V ) πτυχιούχος πολιτικών επιστημών
