Μπορεί να ξεκίνησε σαν παιδική ραδιοφωνική εκπομπή, αλλά βαθμιαία η «Λιλιπούπολη» έγινε κάτι άλλο: το πιο αξιόλογο συλλογικό καλλιτεχνικό έργο που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα τα τελευταία πενήντα χρόνια.
Πρώτη φορά σε αυτή τη χώρα του Εγώ τόσοι σημαντικοί δημιουργοί συνεργάστηκαν αρμονικά, σαν ένας άνθρωπος, και έχτισαν ένα έργο που ξεχειλίζει από ταλέντο, ποίηση, ευρηματικότητα και φαντασία. Πράγμα που οφείλεται και στον Μάνο Χατζιδάκι – αν δεν ήταν αυτός διευθυντής του Τρίτου, δεν θα είχε μακροημερεύσει η εκπομπή.
Προσέξτε τα ονόματα:
Τέσσερις συνθέτες, οι Λένα Πλάτωνος, Νίκος Κυπουργός, Δημήτρης Μαραγκόπουλος, Νίκος Χριστοδούλου, μελοποιούσαν τα υπέροχα τραγούδια της Μαριανίνας Κριεζή (όλοι οι στίχοι δικοί της) που τα τραγουδούσαν οι Σπύρος Σακκάς, Σαβίνα Γιαννάτου, Αντώνης Κοντογεωργίου, Νένα Βενετσάνου, Μαριέλλη Σφακιανάκη και άλλοι, με διευθυντή ορχήστρας τον Βύρωνα Φιδετζή. Τα κείμενα ήταν συνεργασία πολλών, αλλά ξεχώριζαν το χιούμορ της Αννας Παναγιωτοπούλου και η μαγεία της Μαριανίνας. Ηθοποιοί: Βασίλης Μπουγιουκλάκης (αθάνατος Χαρχούδας!), Αννα Παναγιωτοπούλου, Σταμάτης Φασουλής, Λευτέρης Βογιατζής, Σαπφώ Νοταρά, Λυδία Κονιόρδου, Αλέκα Παΐζη, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Ράνια Οικονομίδου, Πέπη Οικονομοπούλου, Μίνα Αδαμάκη, Θόδωρος Μπογιατζής, Νίκος Τσιλούνης, Σταύρος Μερμήγκης, Λάμπρος Τσάγκας και Μίμης Χρυσομάλλης – όλοι σε μία βασική ιδέα της Ελένης Βλάχου και της Ρεγγίνας Καπετανάκη.
Τόσο ταλέντο. Τόσο ταλέντο χώρεσε σε μία εκπομπή!
Αυτά τα έγραφα το 2013 – όταν μερικοί αποφάσισαν να «αναβιώσουν» την εκπομπή, πράγμα που φυσικά δεν πέτυχε. Τα θαύματα δεν επαναλαμβάνονται.
Ημουν μάλλον ο πρώτος που την πήρε στα σοβαρά, ο πρώτος που έγραψε για αυτήν το 1979: «Οι στίχοι των λυρικο-ονειρικών τραγουδιών της «Λιλιπούπολης» αποτελούν μέγιστο γεγονός για τη νεότερη ποίησή μας. Ελληνικότατη – σε δεύτερη χατζιδακική γενιά – και η γοητευτική μουσική τους, που προεκτείνει την παράδοση του νέου ελληνικού Lied. […] Και πέρα από την ποιητική φαντασία, ένα διαβολεμένο σατιρικό πνεύμα παρωδεί και διασύρει τα πάντα».
Αυτό το σατιρικό πνεύμα ήταν βόμβα στα θεμέλια του θαύματος. Οι Νεοέλληνες δεν αντέχουν τη σάτιρα. Ιδιαίτερα την πολιτική.
Κι όταν σταμάτησε πριν από 40 χρόνια (δεν τον άντεχαν πια τον Χατζιδάκι, ακόμα και οι προστάτες του), έγραψα κάτι άλλο:
Στην αρχή ένιωθα περίεργα μόνος. Ηταν το αντίστροφο ενός ταξιδιού. Δεν είχα αφήσει πίσω μου έναν κόσμο – με είχε εγκαταλείψει εμένα ένας ολόκληρος κόσμος.
Η απουσία γινόταν κάθε μέρα και πιο οδυνηρή. Δεν μου έλειπαν μόνο οι άνθρωποι – μου έλειπαν οι δρόμοι, οι πλατείες, τα αντικείμενα, τα τοπία. Νοσταλγούσα το Λιλιγρό, το δάσος Αρες Μάρες Κουκουνάρες, τον Φίστικο, τη λεωφόρο της Γαλάζιας Πεταλούδας – ως και αυτόν τον Σιδερομάσα.
Βέβαια πιο σκληρή ήταν η απουσία των ηρώων μου: Πώς να αντικαταστήσω τον Χαρχούδα, τον Δυστροπόπιγγα, τον Δόκτορα Δρακατώρ; Ως και την κυρία Φωτεινή (που κάνει σούπα κοκκινή) και την Κινέζα της μαγιονέζας είχα επιθυμήσει. Για να μη μιλήσουμε για τον Παπαγάλο ή τον Μπέμπαντα…
Ναι, μου έλειπε η Λιλιπούπολη! Η στέρησή της με είχε απορρυθμίσει εντελώς. Δεν είχα πια πού να ξεφορτώσω τα νεύρα μου ή τα όνειρά μου. Για καιρό ένιωθα σαν θεριακλής που του κόψανε το τσιγάρο.
Είχα πάθει εθισμό με αυτή την εκπομπή. Πρώτη φορά στη ζωή μου παρατούσα τα πάντα για να την ακούσω.
Μέχρι που κατάλαβα πως η «Λιλιπούπολη» είχε ήδη αλλάξει τον κόσμο για μένα. Δεν τη νοσταλγώ πια – τη ζω. Αυτοί που την πολέμησαν, χάθηκαν. Αυτοί που τη σταμάτησαν θα έχουν καιρό ξεχαστεί όταν τα τραγούδια της «Λιλιπούπολης» θα τραγουδιούνται ακόμη! Αλλά οι τύποι που δημιούργησε κυκλοφορούν ακόμη γύρω μας, αιώνιοι!
Ναι, Δήμαρχε! Ναι, Μπιξ-Μπιξ! Ναι, Γλυκόσαυρε! Κερδίσατε! Εσείς το τραγουδήσατε, δεν το πιστέψαμε, μα τώρα το ζούμε:
Γύρισα, ταξίδεψα πολύ
κι όλος ο κόσμος είναι για μένα
μια Λιλιπούπολη…
Ναι, Δυστροπόπιγγα, ναι, Πιπινέζα, ναι, Δρακατώρ: χάρη σ’ εσάς το τραγούδι βγήκε αληθινό. Ολος μου ο κόσμος έγινε μια Λιλιπούπολη!
(Ευχαριστίες στον κ. Γιώργο Αλλαμανή που μου θύμισε την επέτειο.)
