Από τα ακατανόητα γεγονότα τα οποία βιώσαμε κατά την προβολή της κινηματογραφικής ταινίας Joker , υπάρχει ένα μέγεθος το οποίο αμφισβητήθηκε τις τελευταίες ημέρες (κατά τη γνώμη μου εντελώς αδικαιολόγητα).
Το μέγεθος αυτό δεν έχει φυσικά να κάνει με τους αστυνομικούς υπαλλήλους οι οποίοι πήγαν να εφαρμόσουν τη διαδικασία του αυτοφώρου με τον πιο απαράδεκτο τρόπο.
Θα μπορούσαν λ.χ. να περιμένουν να τελειώσει η προβολή της ταινίας και ύστερα να ελέγξουν εάν την παρακολούθησαν ανήλικοι. Και εδώ σίγουρα έχει υπαιτιότητα και η αρμόδια Εισαγγελική αρχή.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει αφελώς, ότι ξαναγυρίσαμε στις ανώμαλες εποχές της «λογοκρισίας» του 1960 (όπως υποστήριξε υπερβολικά και μάλλον μικροκομματικά ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας).
Μερικοί μάλιστα –ακόμη πιο υπερβολικά- θυμήθηκαν και τα γεγονότα τα οποία είχαν συμβεί επί Χούντας κατά τη προβολή της ταινίας «Φράουλες και αίμα»!
Ωστόσο αυτό το οποίο πρέπει να ανιχνεύσουμε είναι ένα άλλο ζήτημα. Ποιο; Τελικά είναι απαραίτητο ένα δημοκρατικό κράτος να αξιολογεί τις κινηματογραφικές ταινίες;
Και να απαγορεύει στους ανηλίκους να βλέπουν ταινίες οι οποίες εμπεριέχουν λ.χ. έντονη βία ( όπως ακριβώς η ταινία Joker);
Μερικοί λένε, ότι συνιστά μια απίστευτη υποκρισία ένα κράτος να αξιολογεί πως μια ταινία είναι «αυστηρώς ακατάλληλη» για τους ανηλίκους (γιατί εμπεριέχει κανιβαλισμούς ή βασανισμούς ).
Και γιατί υφίσταται αυτή η απίστευτη υποκρισία; Γιατί οι ανήλικοι – κατά την άποψη τούτη- έχουν απεριόριστη πρόσβαση στο αρρύθμιστο «ιντερνετικό χάος».
Και επομένως κανείς άλλος (πλην των γονιών τους ίσως) δεν θα μπορούσε να τους εμποδίσει να βλέπουν ακώλυτα βίαια έργα ή «πορνό» !
Δεν συμφωνώ καθόλου με αυτή την παράδοξη άποψη και θα εξηγήσω σύντομα για ποιο λόγο.
Όταν ενεργοποιήθηκε το Internet όλοι πίστευαν, ότι θα γεννιόταν ένας καινούργιος ψηφιακός κόσμος ο οποίος θα ήταν απαλλαγμένος από την αυταρχικότητα των κυβερνητικών εξουσιών.
Σήμερα όλοι γνωρίζουμε , ότι στο Διαδίκτυο επικρατεί ένα «δολοφονικό χάος»! Και είναι γνωστή η ιστορία του Γαλλοεβραίου ακτιβιστή Μαρκ Κνόμπελ , ο οποίος το 2000 ενήγαγε στα γαλλικά δικαστήρια μια παγκόσμια ιντερνετική εταιρία για λογαριασμό της Διεθνούς Ένωσης ενάντια στο Ρατσισμό και τον Αντισημιτισμό.
Γιατί; Γιατί η επίμαχη ιστοσελίδα η οποία λειτουργούσε στο Παρίσι εμπεριείχε ηλεκτρονικές πλατφόρμες που διέθεταν για πώληση σήματα των Ες-Ες, περιβραχιόνια με σβάστικες, φωτογραφίες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης κλπ («Γκόλντσμιθ- Γου , Ποιος ελέγχει το Internet;»).
Και το εκρηκτικό ερώτημα το οποίο τίθεται -μετά τα παραπάνω- είναι το εξής:
Μήπως είναι απαραίτητο και ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος να «συγχρονιστεί» με αυτό το άγριο ιντερνετικό χάος;
Γιατί αυτό το επιχείρημα «ακούσαμε» ακατάπαυστα και ακατανόητα όλες αυτές τις μέρες !
Με άλλα λόγια : Μήπως είναι απαραίτητο και ένα ευρωπαϊκό κράτος να ακρωτηριάσει τη «διαπαιδαγωγητική του αποστολή»;
Μήπως πρέπει να σταματήσει να ψηφίζει τους κατάλληλους εκείνους νόμους οι οποίοι θα έχουν ως στόχο την «ηθική διαπαιδαγώγηση» των πολιτών του ( όπως δεχόταν και η περίφημη αριστοτελική φιλοσοφία);
Μήπως πρέπει να σταματήσει να προστατεύει τους ανηλίκους;
Δεν ενστερνίζομαι καθόλου αυτές τις αντιλήψεις και υπενθυμίζω μάλιστα , ότι στο ποινικό δίκαιο προστατεύεται εκτεταμένα το « έννομο αγαθό της ανηλικότητας» και υπάρχουν για αυτό ακριβώς το λόγο και ειδικά δικαστήρια ανηλίκων.
Τώρα εάν κάποιοι επιθυμούν να καταργήσουν όλες αυτές τις κατακτήσεις του ευρωπαϊκού πολιτισμού , αυτό είναι δικό τους θέμα!
Επιπλέον η άσκηση μιας «διαπαιδαγωγητικής πολιτικής» εκ μέρους ενός δημοκρατικού κράτους δεν συνιστά ούτε «ακροδεξιά», ούτε συντηρητική κοσμοθεωρία !
Επομένως ορθά αξιολογούνται οι ταινίες ως κατάλληλες ή ακατάλληλες για ανηλίκους. Και είναι απαραίτητο επίσης να υπάρχει και μια αντίστοιχη νομική πρόβλεψη (έστω διοικητικού χαρακτήρα).
Σε τελευταία ανάλυση θα έλεγα το εξής :
Άσχετα από την καλλιτεχνική απόδοση του ενός ή του άλλου ηθοποιού, ένα ανήλικο παιδί θα έχει εισπράξει το πιο ολέθριο αξιακό «μάθημα», όταν διδαχτεί ότι ένας διαταραγμένος δολοφόνος Joker θα μας απαλλάξει από τα προβλήματα της φτώχειας και της περιθωριοποίησης!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. (kalfelis@law.auth.gr)
