Το Σύνταγμα – συγκριτικά με το συνταγματικό κείμενο που είναι πηγή δικαίου ιστορικοκοινωνικά υπαγόμενη σε αυτό – δεν έχει μόνο νομική υπόσταση.
Επειδή λοιπόν το Σύνταγμα σύμφωνα με την παραπάνω άποψη – και μην ταυτιζόμενο αποκλειστικώς προς το κείμενό του – είναι κυρίως πράξη πολιτική, υπηρετική μιας κάποιας διαχρονικότερης νομιμότητας, τα λιτά και προσεγμένα κείμενα των καθηγητών Σπύρου Βλαχόπουλου και Πέτρου Παραρά στην «Καθημερινή» της 18ης Σεπτεμβρίου 2019, καίτοι αντιπαραθετικά, έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Και τα δύο προασπίζουν διαφορετικές θεσμικές ανάγκες αλλά και προοπτικές.
Και ίσως να υπαγορεύονται και από διαφορετικές υφέρπουσες ιδεολογικές ανησυχίες.
Το πρώτο του Π. Παραρά θεωρεί ότι μια πλειοψηφία 151 βουλευτών για την εκλογή Πρόεδρου της Δημοκρατίας – εφόσον σε μια τέτοια λύση καταλήξει η αναθεώρηση – πρέπει να γίνει αποδεκτή. Και ότι αυτή δεν πλήττει άλλες αξιακές αναφορές. Διερώτημα: ένα τέτοιο επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο θα διέλθουμε ανεπιτυχώς με διαδοχικές ψηφοφορίες από τους 200 στους 180 και από εκεί στους 151, δεν έχει στη λογική του την εκ προοιμίου πολιτική εξουδετέρωση της εξιδανίκευσης και του 200 και του 180; Δεν είναι σαν να λέμε αγνοήστε τες;
Το επιχείρημα του Σπύρου Βλαχόπουλου ότι πρέπει απαραιτήτως η πλειοψηφία να μην είναι αριθμητική αλλά πολιτική (έστω κι αν δεν χρησιμοποιεί αυτή την ορολογία) είναι σύμφωνο προς μια άλλη αρχή: ότι για κάποια θέματα πρέπει να τιμάται η παραγωγή κοινής πεποίθησης ότι η λύση που πρέπει να δοθεί δεν μπορεί παρά να υπηρετεί την ευρύτερη δυνατή αποδοχή. Και ότι, συνεπώς, η προσπάθεια συνδιαλλακτικής κατάληξης για 200 ή 180 είναι μάλλον αναγκαία.
Ομολογώ ότι, όχι ως Συνταγματολόγος, ιδιότητα από την οποία υπήρξα περαστικός, αλλά ως Πολιτικός Επιστήμονας διαβλέπω στη δεύτερη πρόταση ένα ιδιαίτερο «προσόν»: ότι στους καιρούς μας που η απαίτηση κοινωνικοπολιτικής σύμπνοιας δείχνει να είναι όσο ποτέ αναγκαία, η υπεύθυνη διαπαραταξιακή πράξη πρέπει αυτήν προεχόντως να υπηρετεί.
Ωστε ένα Σύνταγμα να διαθέτει πριν από oτιδήποτε άλλο Πολιτική και όχι απλή αριθμητική πλειοψηφία. Να είναι δηλαδή νομιμοποιημένο όχι μόνο ad legalitatem, αλλά και ad legitimitatem.
Ο κ. Γιάννης Μεταξάς είναι επίτιμος καθηγητής πανεπιστημίων, τακτικό μέλος της Academie Europeenne Interdisciplinaire des Sciences.
