Τελικά πόσο συνέβαλε ο καινούργιος Ποινικός Κώδικας στην ποινή που επιβλήθηκε στον Επαμεινώνδα Κορκονέα; Οπως είναι σε όλους γνωστό, ο Κορκονέας καταδικάστηκε από το Μεικτό Ορκωτό Εφετείο Λαμίας σε 13 χρόνια κάθειρξη, ενώ πρωτοδίκως τού είχαν επιβληθεί ισόβια για τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου τον Δεκέμβριο του 2008!
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να πούμε ότι στην αποκλιμάκωση (ή στο «σπάσιμο») των ισοβίων που είχαν επιβληθεί από την πρωτοβάθμια καταδικαστική απόφαση συνέβαλε οπωσδήποτε και η «περιγραφή» ενός λόγου μείωσης της ποινής στον νέο Ποινικό Κώδικα.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι απαραίτητο να αναφέρουμε ότι ο παλιός Ποινικός Κώδικας μας έλεγε στο άρθρο 84 ότι η αρχική ποινή θα μπορούσε να μειωθεί εάν ο καταδικασθείς είχε ζήσει ως τον χρόνο που είχε διαπραχθεί το έγκλημα «έντιμη οικογενειακή, επαγγελματική και κοινωνική ζωή».
Ο Αρειος Πάγος είχε ερμηνεύσει αυτόν τον λόγο μείωσης της ποινής και είχε δεχθεί «ότι δεν αρκεί το λευκό ποινικό μητρώο» για να γίνει αποδεκτή η ανωτέρω ελαφρυντική περίσταση (ΑΠ 131/2008). Απαιτούσε επιπλέον να υπάρχει και «επωφελής για την κοινωνία δράση» εκ μέρους του κατηγορουμένου (ΑΠ 138/2004).
Ετσι ενδεικτικά αναφέρω ότι το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας μας είχε απορρίψει τον ισχυρισμό του πρότερου εντίμου βίου (παρότι υπήρχε λευκό ποινικό μητρώο): α) λόγω της διαφαινόμενης – από τις καταθέσεις των μαρτύρων – συμμετοχής του κατηγορουμένου σε κύκλωμα ναρκωτικών και β) λόγω των εξωσυζυγικών σχέσεων του καταδικασθέντος.
Ομως πολλοί ισχυρίζονταν ότι οι δικαστές, ερμηνεύοντας τον «πρότερο έντιμο βίο», κατ’ ουσίαν επέβαλαν τις δικές τους ηθικές αντιλήψεις απονέμοντας τη δικαιοσύνη.
Από την άλλη μεριά, ο καινούργιος Ποινικός Κώδικας αντικατέστησε το κριτήριο της «έντιμης ζωής» με το κριτήριο της «νόμιμης ζωής». Και παρ’ όλο που η αιτιολογική έκθεση είναι εντελώς ασαφής στο σημείο αυτό, φαίνεται κατ’ αρχήν ότι η αποτίμηση του σύννομου βίου του καταδικασθέντος θα «αγγίζει» αναμφίβολα και το εξής μέγεθος: το εάν δηλαδή έχουν εκδοθεί εναντίον του κάποιες δικαστικές αποφάσεις.
Και εφόσον ο Επαμεινώνδας Κορκονέας είχε λευκό ποινικό μητρώο, τα ισόβια «μετατράπηκαν» σε 13 χρόνια κάθειρξη και αφέθηκε ελεύθερος (έχοντας ήδη εκτίσει τα 3/5 της ποινής του) και χωρίς να εκτιμηθούν άλλα «κοινωνικά μεγέθη» (λ.χ. η αστυνομική αυταρχικότητα απέναντι στους νέους ανθρώπους, μια υπαρξιακή ιδιότητα που του προσάπτουν πολλοί, κ.λπ.).
Είναι ορθή η ανωτέρω φιλοσοφία του καινούργιου Κώδικα ή μήπως πρέπει να ξαναγυρίσουμε στο κριτήριο «της έντιμης ζωής»; Ο,τι και να υποστηρίξει κανείς σε θεωρητικό επίπεδο, ένα είναι το σημαντικό ζήτημα το οποίο πρέπει να σταθμίσουμε εδώ. Ποιο;
Ενας νέος άνθρωπος δολοφονήθηκε το 2008 και η ποινή των 13 χρόνων κάθειρξης είναι – αναμφίβολα – δυσανάλογα μικρή σε σχέση με τη βαρύτητα του διαπραχθέντος εγκλήματος! Και όταν μάλιστα ο δράστης του ανωτέρω απεχθούς εγκλήματος αποφυλακίστηκε μόλις στα 11 χρόνια!
Ο κ. Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ.
