Εχω μία πολύ μακρινή οικογενειακή συγγένεια με τον Εμμανουήλ Ροΐδη. Η προσωπογραφία της μητέρας του, Κορνηλίας, το γένος Ροδοκανάκη, κρέμεται στην οικογενειακή πινακοθήκη. Η αδελφή της παντρεύτηκε έναν δικό μου πρόγονο.
Εχω μία πολύ στενή πνευματική συγγένεια με τον Εμμανουήλ Ροΐδη. Ηταν ο συγγραφέας «που με ξύπνησε από τον δογματικό μου ύπνο» όπως είπε ο Καντ για τον Χιουμ. Η βαθιά ευφυΐα του, η καλλιέργειά του και κυρίως το πνευματικό του ήθος, στάθηκαν πρότυπο για μένα. Του έχω αφιερώσει το πιο γνωστό μου βιβλίο, σαν ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης.
Τελικά έχω καταλήξει ότι οι έλληνες πνευματικοί άνθρωποι κατά βάθος ανήκουν σε δύο κατηγορίες: στους Ροϊδικούς και στους Παπαδιαμαντικούς – ή, αν θέλετε, στους Δυτικόφρονες και στους Παραδοσιακούς. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που χρειάζεται πολλή ανάπτυξη – το έχω αναπτύξει αλλού.
Πώς και θυμήθηκα ξαφνικά τον Ροΐδη;
Εδώ και εκατόν σαράντα πέντε χρόνια, στο περιοδικό «Ασμοδαίος» που εξέδιδε, ο Ροΐδης είχε γράψει σε μία από τις πανέξυπνες «Σκνίπες» του:
«Καθ’ ην ώραν πίπτει βροχή νομοσχεδίων, λαμβάνει και ο «Ασμοδαίος» το θάρρος να υποβάλει το ακόλουθον: «Περί τηρήσεως των κειμένων νόμων»».
Και άλλου είχε γράψει ο ίδιος: «Εν Ελλάδι, ενός νόμου χρείαν έχομεν: Περί τηρήσεως των κειμένων νόμων».
Ενάμιση αιώνα μετά, εξακολουθεί η πρόταση να ισχύει.
Θυμήθηκα λοιπόν τον Ροΐδη και την πρότασή του, όταν ο νέος μας πρωθυπουργός μας δήλωσε στη Βουλή ότι «θα τηρηθεί αυστηρά ο αντικαπνιστικός νόμος».
Μα καλά, θα μου πείτε, τόσα άλλα πιο σημαντικά πράγματα είπε ο πρωθυπουργός, εσύ στον αντικαπνιστικό κόλλησες;
Δεν καταλαβαίνετε, αγαπητοί αναγνώστες. Αν καταφέρει να τηρήσει τον αντικαπνιστικό νόμο, θα έχει κάνει τη μεγαλύτερη επανάσταση στην ελληνική ιστορία μετά το 1821.
Οχι μόνο γιατί είναι σημαντικός νόμος επειδή βασίζεται στον σεβασμό των άλλων. Οχι μόνο γιατί τον τηρούν αυστηρά Αμερικανοί και Ευρωπαίοι – ως και οι ατίθασοι Ιταλοί και οι θεριακλήδες Τούρκοι!
Αλλά διότι το πρόβλημα της χώρας αυτής είναι αυτό που επισήμανε ο Ροΐδης. Νόμοι υπάρχουν, πολλοί σωστοί, μελετημένοι, σοβαροί. Αλλά δεν τηρούνται!
Ολοι περνάνε με κόκκινο.
Ε, λοιπόν, αυτό θέλω να το δω, πριν πεθάνω. Να τηρηθεί στην Ελλάδα ένας νόμος, αυστηρά, απαρέγκλιτα, χωρίς παραθυράκια και εξαιρέσεις.
Και να δικαιωθεί ο Ροΐδης – όπου κι αν βρίσκεται.
Διότι αν (το λέω και τρέμω) μάθουμε να ακολουθούμε τους νόμους, δηλαδή να σκεπτόμαστε και να πράττουμε ορθολογικά και με τάξη, θα έχουμε λύσει το πιο βασικό πρόβλημα της Ελλάδας.
Διακόσια χρόνια τώρα παλεύουμε παρανομώντας και εξαπατώντας ο ένας τον άλλον. Με το κράτος συχνά να κλείνει τα μάτια.
Και ξαφνικά θα τηρήσουμε έναν δύσκολο νόμο; (Δύσκολο, γιατί θίγει το κυρίαρχο θυμικό μας.)
Ισως και μόνο γι’ αυτό, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να μείνει στην Ιστορία…
