Και μόνο το γεγονός ότι στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης εμείς συζητούμε ακόμη για το πανεπιστημιακό άσυλο αποδεικνύει πως κάτι δεν πήγε καλά με την ιστορική διαδρομή των ελληνικών πανεπιστημίων!
Αν πράγματι το άσυλο είχε μια λειτουργική δυναμική κάτω από ένα αντιδημοκρατικό καθεστώς, νομίζω ότι αυτό σήμερα δεν ισχύει, έστω και αν η αντιπροσωπευτικότητα της Δημοκρατίας μας αμφισβητείται έντονα και οι μεταπολιτευτικές πολιτικές ελίτ έκαναν σχεδόν ό,τι ήθελαν και έφεραν τη χώρα μας στην κατάρρευση.
Βεβαίως, κανείς δεν δέχεται ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι στοιχειωδώς συμβατή με την αστυνομική εξουσία. Αλλά και κανείς δεν αποδέχεται ότι μπορούν να διαπράττονται κακουργηματικές αξιόποινες πράξεις, που να αφορούν ιδίως την ανθρώπινη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα, και οι θλιβεροί αυτουργοί να παραμένουν ακαταδίωκτοι!
Αν για κάποιους τα υπέρτατα έννομα αγαθά της ανθρώπινης ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας είναι υποδεέστερα σε σύγκριση με κάποια άλλα, τότε είναι προφανές ότι έχουμε εντελώς διαφορετικά αξιακά συστήματα. Και όπως έλεγε ο μεγάλος καθηγητής μας Αριστόβουλος Μάνεσης, οι ιδέες και η προστασία τους δεν είναι συμβατές με τους κλειστούς χώρους (και άρα εδώ δεν ισχύει το περίφημο αγγλικό ρητό «my home is my castle»).
Υπό αυτή την έννοια η πρόθεση της σημερινής υπουργού Παιδείας να επαναφέρει το άρθρο 3 του Ν. 4009/2011, που ενεργοποιεί την ποινική και δικονομική νουθεσία, όταν διαπράττονται αξιόποινες πράξεις μέσα στο πανεπιστημιακό campus, πρέπει να αντιμετωπιστεί σίγουρα με θετικό πρίσμα.
Και θα ήθελα να διευκρινίσω και ένα άλλο ζήτημα το οποίο αιωρείται στη δημόσια συζήτηση αυτές τις μέρες. Εάν ακυρωθεί το πανεπιστημιακό άσυλο, τότε η Αστυνομία θα μπορεί να μπαίνει όποτε θέλει στα πανεπιστήμια και να διαλύει λ.χ. μια φοιτητική συνέλευση;
Η απάντηση είναι προφανώς όχι, γιατί στη Δημοκρατία μας και στο δικό μας δικονομικό σύστημα η Αστυνομία λειτουργεί πάντοτε υπό την εποπτεία των εισαγγελικών αρχών και μόνο όταν διαπράττονται αξιόποινες πράξεις (όπως ορίζει το άρθρο 95 του ΠΔ 141/1991).
Βεβαίως σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί η Αστυνομία να λαμβάνει και ορισμένα προληπτικά μέτρα, αλλά και πάλι για την αποτροπή διάπραξης εγκλημάτων ή για την εξασφάλιση της δημόσιας ειρήνης. Μπορεί λ.χ. να διενεργεί ένα αλκοτέστ ή να επιτηρεί τα αεροδρόμια κ.λπ., όπως ακριβώς ορίζει το άρθρο 94 του ανωτέρω ΠΔ.
Ομως σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να μπαίνει μέσα στα πανεπιστήμια χωρίς να υπάρχει εισαγγελική εντολή και χωρίς να έχει διαπραχθεί αξιόποινη πράξη!
Το συμπέρασμα; Δυστυχώς το 2019 δεν έχουμε «λύσει» ακόμη ως κοινωνία τα αυτονόητα πράγματα! Μπορούμε έτσι να πάμε μπροστά; Δεν νομίζω!
Ο κ. Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ.
