Ατυχώς ο συγκρουσιακός τρόπος με τον οποίο ψηφίστηκε ο νέος Ποινικός Κώδικας αδικεί τους πάντες!
Και καταρχήν αδικεί τους επιστήμονες, γιατί η προσπάθεια για την αναμόρφωση του ισχύοντος πεπαλαιωμένου Ποινικού Κώδικα είχε αρχίσει εδώ και μια δεκαετία, υπό την εποπτεία μεγάλων καθηγητών (όπως ο αείμνηστος Ιωάννης Μανωλεδάκης). Επομένως δεν είναι – απλώς – ένα «έργο» της παρούσης κυβέρνησης!
Αδικεί, όμως, και τον ίδιο τον υπουργό της Δικαιοσύνης, ο οποίος «άκουσε» πράγματι τις αντίθετες απόψεις, οι οποίες εκφράστηκαν από τον επιστημονικό κόσμο και τους δικαστές. Μάλιστα, κάποιες από αυτές εντάχθηκαν ήδη στον καινούργιο Ποινικό Κώδικα (όπως η αυτεπάγγελτη δίωξη της κλοπής ή της κακουργηματικής απιστίας στον δημόσιο τομέα).
Βεβαίως, κάποιες άλλες (παραμένουσες) ρυθμίσεις εξακολουθούν να εκκολάπτουν ανησυχία ή και «πολιτισμική απογοήτευση». Οπως η ακατανόητη εμμονή – σε τραγωδίες σαν το Μάτι – να τιμωρείται η αμελής συμπεριφορά κάποιων κρατικών αξιωματούχων με την απαράδεκτα χαμηλή ποινή των 5 ετών (έστω και αν πέθαναν 100 άνθρωποι)!
Ή η «μετατροπή» σε πλημμελήματα πολλών κακουργημάτων τα οποία εμπεριέχουν μια βαθύτατη κοινωνική απαξία, όπως η πλαστογραφία κατ’ επάγγελμα με όφελος ή ζημία που υπερβαίνουν τις 30.000 ευρώ (άρθρο 216 του ΠΚ). Γεγονός το οποίο θα οδηγήσει μοιραία στην παραγραφή πολλών εγκλημάτων (κάτι το οποίο θα ωφελήσει μεγάλα δικηγορικά γραφεία και τους «πελάτες τους»)!
Από την άλλη μεριά υφίσταται μια παντελώς αρνητική συγκυρία. Ποια; Ο καινούργιος Ποινικός Κώδικας ψηφίστηκε μόνο από το κυβερνητικό κόμμα και το Ποτάμι, και μάλιστα σε μια «κατ’ ουσία» προεκλογική περίοδο, όπου εξ ορισμού τα πολιτικά πάθη είναι εντελώς οξυμμένα (ενώ όλα τα άλλα κόμματα αποχώρησαν από τη Βουλή).
Ωστόσο, μεγάλες νομοθετικές αλλαγές δεν μπορούν, δυστυχώς, να υλοποιηθούν εάν δεν υπάρχει η συναίνεση όλου του πολιτικού κόσμου (και η αντίστοιχη «αφομοίωση» των ανωτέρω ρυθμίσεων από τους απλούς πολίτες).
Και αυτό, γιατί ο Ποινικός Κώδικας «εκφράζει» ανάγλυφα το αξιακό σύστημα μιας κοινωνίας. Δηλαδή, εάν ένα κράτος θα προστατεύσει κάποια έννομα αγαθά, όπως το περιβάλλον ή η ιδιοκτησία ή ακόμη και η «κλοπή μιας τσάντας σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό», η οποία περίεργα μετατράπηκε σε πλημμέλημα, ενώ ήταν κακούργημα. Και μάλιστα σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, η οποία έχει αυξημένο τουρισμό!
Επιπλέον, είναι αναγκαίο να γίνει κατανοητό και το εξής πράγμα: Εάν από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου βγει μια καινούργια κυβέρνηση και αναστείλει την εφαρμογή του ψηφισθέντος Κώδικα (όπως υπόσχεται η σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση), τότε δυστυχώς το αποτέλεσμα θα είναι ακόμη πιο τραγικό για το κράτος Δικαίου. Γιατί;
Γιατί τότε θα ισχύσει το άρθρο 2 του ΠΚ, το οποίο μας λέει ότι εάν από την τέλεση ενός εγκλήματος μέχρι την αμετάκλητη εκδίκασή του ίσχυσαν περισσότεροι νόμοι, τότε θα εφαρμοστεί ο ευμενέστερος για τον κατηγορούμενο.
Και αυτό θα δώσει ιδιαίτερη «χαρά» σε αρκετούς δικηγόρους, οι οποίοι θα επικαλούνται υπέρ των πελατών τους τις ηπιότερες ποινές του ψηφισθέντος Κώδικα!
Το συμπέρασμα; Ενα μεγάλο (και αντιφατικό) νομοθέτημα ψηφίστηκε, δυστυχώς, κάτω από συγκρουσιακές συνθήκες και κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι «το αύριο» για την (ποινική) έννομη τάξη της χώρας μας! Για αυτό και προτείνεται η έναρξη εφαρμογής του να μετατεθεί τον Σεπτέμβριο!
Ο κ. Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ.
