Στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα, με το απαξιωμένο στη συνείδηση της πλειοψηφίας των πολιτών πολιτικο-κομματικό σύστημα, το τοξικό πολιτικό κλίμα και τη διάχυτη απαισιοδοξία για το μέλλον, η ανάταξη της χώρας από το αξιακό, πολιτικό και οικονομικό κώμα δεν μπορεί να προέλθει από την απλή εναλλαγή των κομμάτων στην εξουσία. Απαιτείται πραγματική πολιτική αλλαγή πάνω σε δύο άξονες: Δομικός μετασχηματισμός του πολιτικο-κομματικού συστήματος και εμπέδωση ήρεμου και ήμερου πολιτικού κλίματος.
Λαϊκισμός, κρατισμός, κομματοκρατία, συνώνυμη της αναξιοκρατίας, νεποτισμός, διαπλοκή, διαφθορά είναι οι πολιτικές παθογένειες που εκκολάφθηκαν στους κομματικούς μηχανισμούς και διαπερνούν οριζόντια το κομματικό σύστημα. Είναι αυτές οι παθογένειες που υπέσκαψαν τα επιτεύγματα της Μεταπολίτευσης και οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία και στην παρακμή.
Ο πολιτικός μύθος του «νέου και άφθαρτου» που θα αντικαταστήσει το «παλαιό και φθαρμένο» πολιτικό προσωπικό βρήκε την παταγώδη διάψευση στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα και της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αποδείχθηκαν φορείς όλων των παθογενειών του πολιτικού συστήματος, με συνέπεια τα παρακμιακά φαινόμενα που βιώνει η χώρα.
Ο δομικός μετασχηματισμός του πολιτικο-κομματικού συστήματος αποτελεί προϋπόθεση sine qua non για την αναβάθμιση της πολιτικής ζωής και την έξοδο της χώρας από την πολυεπίπεδη κρίση. Τρεις είναι οι θεμελιώδεις τομές που απαιτούνται:
1. Κατάργηση του σταυρού προτίμησης και καθιέρωση μονοεδρικού εκλογικού συστήματος, κατά το γαλλικό ή γερμανικό μοντέλο. Ο σταυρός προτίμησης είναι η μήτρα των πελατειακών σχέσεων, της συναλλαγής, της διαπλοκής και της διαφθοράς.
2. Καθιέρωση ασυμβίβαστου μεταξύ βουλευτικού και υπουργικού αξιώματος. Η σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο και των δύο ιδιοτήτων αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της συνταγματικής αρχής διάκρισης των εξουσιών.
3. Κατάργηση του πρωθυπουργικοκεντρικού και αρχηγοκεντρικού πολιτικού συστήματος με θεσμικά αντίβαρα στην εξουσία του ενός.
Ενα Κοινοβούλιο 250 βουλευτών, από τους οποίους οι 200 θα εκλέγονται σε μονοεδρικές περιφέρειες και οι 50 με λίστα, ποιοτικά αναβαθμισμένο, θα ελέγχει την εκτελεστική εξουσία χωρίς να μετέχει σε αυτήν, όπως συμβαίνει σήμερα, με συνέπεια να μετατρέπεται σε πλυντήριο ύποπτων κυβερνητικών αποφάσεων.
Αλλαγή πολιτικού κλίματος
Η εκτόνωση του τοξικού πολιτικού κλίματος που συνειδητά καλλιεργεί ο Αλ. Τσίπρας, προκειμένου να αποφύγει την εκλογική συντριβή, και η εμπέδωση ήρεμου και ήμερου πολιτικού κλίματος αποτελούν εξίσου αναγκαία προϋπόθεση για την έξοδο της χώρας από τη βαθιά κρίση.
Ο βίαιος και διχαστικός πολιτικός λόγος, ιδίως σε περιόδους κρίσης, μεταβάλλεται σε βίαιες πράξεις. Μέσα σε αυτό το κλίμα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος η ανομία, η καθημερινή βία, η αναβίωση της τρομοκρατίας. Η δημοκρατία ευδοκιμεί και η κοινωνία προοδεύει όταν κόμματα και πολιτικοί εφαρμόζουν κώδικες πολιτικής συμπεριφοράς που δεν καταγράφονται σε κανένα Σύνταγμα και νόμο. Αγραφοι κώδικες που υπακούουν σε δύο θεμελιώδεις κανόνες:
Πρώτον, σεβασμός και αποδοχή του αντιπάλου ως θεμιτού ανταγωνιστή και όχι ως θανάσιμου εχθρού.
Δεύτερον, αυτοσυγκράτηση, μέτρο και ευπρέπεια στην πολιτική αντιπαράθεση. Είναι το «ήπιο πολιτικό κλίμα», πρωταρχικό μέλημα και αγωνία του Κων. Καραμανλή. Είναι το «δεν θέλω ου» του Γ. Ράλλη για τον πολιτικό του αντίπαλο.
Η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός
Μείζων στόχος των κομμάτων του δημοκρατικού και φιλοευρωπαϊκού τόξου, και ιδίως της ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη, δεν πρέπει να είναι η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ. Μείζων στόχος πρέπει να είναι η αποκατάσταση της πολιτικής ως υπέρτατης αξίας για την πρόοδο και την ευημερία των πολιτών και η αποστείρωσή της από τον λαϊκισμό, τις πελατειακές σχέσεις, τα ολιγαρχικά συμφέροντα που οδηγούν στη διαπλοκή και στη διαφθορά.
Η εξυγιαντική μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος με στόχο την αξιοκρατία και την καταπολέμηση της διαφθοράς είναι αυτή που θα συμφιλιώσει τους πολίτες, και ιδίως τους νέους, με την πολιτική και θα περιορίσει την καλπάζουσα αντισυστημικότητα που οδηγεί σε πολιτικές τερατογενέσεις.
Μέσα στις σημερινές πολιτικές συνθήκες, είναι ουτοπικό να επαναλάβω την προ διετίας πρότασή μου να συμπράξουν προεκλογικά τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου, με στόχο να θεμελιώσουν τη νέα Μεταπολίτευση.
Ως ελάχιστο δείγμα αυτογνωσίας, εθνικής ευθύνης και συναίνεσης, προτείνω να αποφασίσουν, τώρα, τη συγκρότηση υπερκομματικής επιτροπής από καταξιωμένες προσωπικότητες της πολιτικής επιστήμης και της πολιτικής, προκειμένου να επεξεργαστεί τη μεταρρύθμιση του πολιτικού συστήματος. Στην επιτροπή αυτή μπορεί να προσκληθεί και ο ΣΥΡΙΖΑ, μετά την απομάκρυνσή του από την εξουσία, με την ελπίδα ότι έχει κατανοήσει ότι η εξουσία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά το μέσο για την πρόοδο της κοινωνίας με αρχές, αξίες, προγράμματα και όχι «αυταπάτες».
Η ευρύτερη δυνατή συμφωνία για τη μεταρρύθμιση του πολιτικο-κομματικού συστήματος αποτελεί τη μοναδική ελπίδα, προκειμένου να συγκεντρώσει πλειοψηφία 200 βουλευτών, ώστε να απαλλαγεί η χώρα από τον βρόχο της απλής αναλογικής που συνιστά τη μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον. Μόνο έτσι ο ελληνικός λαός θα μπορέσει να «αποποιηθεί» την πολιτική κληρονομιά που του έχει αφήσει ο Αλ. Τσίπρας. «Να αφήσω κάτι αριστερό…» είχε χαρακτηρίσει την ψήφιση της απλής αναλογικής.
Ο κ. Βασίλης Κοντογιαννόπουλος είναι πρώην υπουργός.
