Η διαδικασία της Αναθεώρησης ξεκίνησε από την Κυβέρνηση στραβά και κατά κάποιον τρόπο στα όρια της γελοιοποίησης. Με μία εξωθεσμική Επιτροπή «προθύμων» φορέων, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα εισέφεραν τη γνώμη τους πάνω στις θεσμικές τομές. Δυστυχώς όμως, συνεχίστηκε σύμφωνα με τους οιωνούς, το ίδιο πρόχειρα και με μοναδικό σκοπό την επικοινωνιακή της αξιοποίηση.
Η Αναθεώρηση του Συντάγματος είναι πάντοτε μία μεγάλη ευκαιρία και κύριο εργαλείο για την απαρχή της αναθέσμισης της χώρας, την οποία έχουμε άμεση ανάγκη. Αν θέλουμε πραγματικά η χώρα μας να επιβιώσει, πρέπει να ξεφύγει από αυτή την πλήρη αποθέσμιση, αναγκαία προϋπόθεση για να λειτουργήσει στοιχειωδώς η πολιτεία μας.
Όμως, οι προτάσεις των κομμάτων και τελικά η αναθεώρηση περιορίζεται σε ήσσονος σημασίας διατάξεις, πλην των άρθρων 30 και 32 περί απεμπλοκής της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής. Ενδιαφέρον έχει επίσης να δούμε την κατεύθυνση της αναθεώρησης του άρθρου 86 περί ευθύνης Υπουργών που θα επιλέξει η επόμενη Βουλή και πόσο τολμηρή θα είναι. Η γενική εικόνα όμως είναι ξεκάθαρη: δεν αγγίζει πολλά σοβαρά και ουσιαστικά θεσμικά ζητήματα λειτουργίας του πολιτεύματος, τα οποία δεν τέθηκαν καθόλου προς συζήτηση. Κι αυτό είναι ενδεικτικό της ακινησίας που επιβάλλουν οι δυνάμεις του λαϊκισμού, καθώς η χώρα και οι θεσμοί της λειτουργούν μόνο με τη δύναμη της αδράνειας.
Η Δημοκρατική Ευθύνη απέστειλε επιστολή στους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων ήδη από τις 3 Σεπτεμβρίου 2017, με την οποία τους καλούσε να ανοίξουν επίσημα την κοινοβουλευτική διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, ώστε να υπάρχει χρόνος για σοβαρή και σε βάθος διαβούλευση. Ταυτόχρονα προτείναμε 17 τροποποιήσεις στα πλαίσια της αναθεώρησης, μεταξύ των οποίων πολύ σοβαρές τομές όπως: α) το ασυμβίβαστο Υπουργού και βουλευτή πλην ενός ελάχιστου ποσοστού, β) η απαγόρευση υποψηφιότητας στις επόμενες εκλογές των Υπουργών, γ) όριο δύο θητειών σε δημόσιες θέσεις κατά περίπτωση, δ) η αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, ώστε να είναι πράγματι εγγυητής του πολιτεύματος και όχι διακοσμητικός, ε) η πραγματική ανεξαρτησία της δικαιοσύνης με αλλαγή του τρόπου εκλογής (και όχι επιλογής πλέον) των ηγεσιών των ανωτάτων δικαστηρίων, στην οποία θα μετέχουν μόνο δικαστές και δικηγόροι, και έλεγχος της αποτελεσματικότητάς της, στ) η ίδρυση δεύτερου νομοθετικού σώματος (Γερουσίας) με 50 έδρες, με ταυτόχρονη μείωση του αριθμού των βουλευτών σε 250, που θα αποτελεί θεσμικό αντίβαρο στη νομοθετική διαδικασία, ώστε να αποφεύγονται οι καταχρήσεις της, όπως φωτογραφικές διατάξεις, αντισυνταγματικότητες, σωρεία άσχετων τροπολογιών κλπ., ζ) λογοδοσία των ανεξάρτητων αρχών μόνο στη νομοθετική εξουσία και όχι στην εκτελεστική, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την ανεξαρτησία τους, η) δημιουργία Συνταγματικού Δικαστηρίου για τον ουσιαστικό ex post ή, σε περίπτωση αναπομπής από τον ΠτΔ, ex ante έλεγχο της συνταγματικότητας των νόμων, θ) αντικατάσταση του σταυρού προτίμησης, ι) μόνιμο εκλογικό σύστημα, απλής μεν αναλογικής αλλά με κάποια ενίσχυση του πρώτου κόμματος, αν αυτό πλησιάζει την αυτοδυναμία, ια) λογοδοσία των ανεξάρτητων αρχών μόνο στη νομοθετική εξουσία και όχι στην εκτελεστική, διασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο την ανεξαρτησία τους κλπ.
Προτείναμε επίσης τη συνταγματική προστασία των επενδύσεων, η οποία μπορεί να ξεκινήσει και με τυπικό νόμο από τη Βουλή, με ρήτρα χειρότερου φορολογικού συστήματος και ένα πλέγμα προστασίας και επιτάχυνσης των επενδύσεων (ΚΕΠ Επενδύσεων, προθεσμία ενός μηνός για αδειοδότηση, αλλιώς θα θεωρείται ότι έχει χορηγηθεί η άδεια, ειδική διαδικασία για τις επενδύσεις στα δικαστήρια, που θα τελεσιδικεί εντός το πολύ έξι μηνών).
Μόνο με τέτοιες βαθιές τομές μπορεί να αρχίσει να αλλάζει η χώρα μας. Διότι, αν δεν αναθεσμισθεί, αν δεν λειτουργήσει η πολιτεία και η διοίκηση, δύσκολα θα αλλάξει η παραγωγική δομή. Διότι μόνο έτσι μπορεί να αλλάξει το κλίμα και να υπάρξει ένα πνεύμα δημιουργίας. Να τύχει εφαρμογής μία κινούσα τα πράγματα ιδέα, ώστε να επιβιώσει η χώρα μας. Με μικρορρυθμίσεις και μικροδιευθετήσεις το μόνο που θα πετύχουμε θα είναι να χάσουμε άλλη μία δεκαετία. Η συνταγματική αναθεώρηση είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να κάνει κανείς μικροπολιτική.
Ο Θωμάς Παπαλιάγκας, είναι δικηγόρος , επικεφαλής της Δημοκρατικής Ευθύνης.
