Η 26η Ιουνίου 1842 υπήρξε μια εξαιρετική ημέρα για την ελληνική επιστήμη. Ο βασιλιάς Οθων με τους ακολούθους του, μέλη της κυβέρνησης και της Ιεράς Συνόδου, καθώς και πλήθος κόσμου ανηφόρισαν στον Λόφο Νυμφών στο Θησείο προκειμένου να παρακολουθήσουν την έκλειψη Ηλίου αλλά και τη θεμελίωση του Αστεροσκοπείου Αθηνών. Εννέα χρόνια μετά την ίδρυση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) στις 3 Μαΐου 1837, το Αστεροσκοπείο Αθηνών γίνεται το πρώτο ερευνητικό ίδρυμα της χώρας.
Την ανοικοδόμησή του την οφείλουμε στη γενναιοδωρία του βαρόνου Γεωργίου Σίνα, προξένου της Ελλάδας στη Βιέννη, ο οποίος δωρίζει στο ελληνικό κράτος 500.000 δραχμές ειδικά για τον σκοπό αυτόν. Τη σύλληψή του όμως την οφείλουμε στον πρώτο διευθυντή του, τον φυσικό και αστρονόμο καθηγητή Γεώργιο Βούρη (1790-1860), ο οποίος, εκτός των άλλων, συνέβαλε μαζί με τον διάσημο γερμανοδανό αστρονόμο και μαθηματικό Heinrich Christian Schumacher στον σχεδιασμό του χαρακτηριστικού σταυροειδούς κτιρίου (κτίριο Σίνα) που όλοι θαυμάζουμε κάθε φορά που ανηφορίζουμε μέχρι εκεί.
Από τότε το Αστεροσκοπείο Αθηνών υπηρετεί αδιαλείπτως την επιστήμη, τη χώρα και εν τέλει τον καθέναν από εμάς. Από τον Βούρη, ο οποίος προσδιορίζοντας τις γεωγραφικές συντεταγμένες του Αστεροσκοπείου έθεσε τις βάσεις για τη μετέπειτα χαρτογράφηση της Ελλάδας, και τον Δημήτριο Αιγινίτη (1862-1934), ο οποίος δημιούργησε το Μετεωρολογικό και το Σεισμολογικό Τμήμα (προς το τέλος της θητείας του το μετεωρολογικό δίκτυο αριθμούσε περί τους 100 σταθμούς ενώ έχει ιδρυθεί και η σεισμολογική υπηρεσία), μέχρι τους σημερινούς ερευνητές του που ακολουθούν τα χνάρια των προκατόχων τους, αλλά έχουν κάνει και κάτι ακόμη: έχουν καταστήσει το Αστεροσκοπείο εξωστρεφές και ανοιχτό στους απλούς πολίτες.
Το καλοκαίρι που μόλις πέρασε, και συγκεκριμένα για τέσσερις συνεχείς Παρασκευές από τα μέσα του Ιούνη και μετά, είχαμε την άριστη δικαιολογία να περάσουμε βραδιές στον φιλόξενο κήπο του Αστεροσκοπείου μπροστά στο κτίριο Σίνα: σε συνεργασία με τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Βιβλίο του Σύμπαντος –Γραφές των ανθρώπων» τέσσερις επιφανείς επιστήμονες και συγγραφείς έδωσαν διαλέξεις υπό τον έναστρο αττικό ουρανό. Οσοι τυχεροί τις παρακολούθησαν μιλούν για μυσταγωγικές βραδιές.
Είναι πρακτικά αδύνατον να μεταφερθεί τόσο το μυσταγωγικό κλίμα αυτών των διαλέξεων όσο και οι ίδιες οι διαλέξεις αυτούσιες. Μπορείτε όμως να πάρετε μια γεύση: στις επόμενες έξι σελίδες μας θα βρείτε αποσπάσματα από την ομιλία του διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής του Παρισιού Νίκου Πράντζου με θέμα «Η αναζήτηση εξωγήινης νοημοσύνης και η πρόκληση των διαστρικών ταξιδιών». Και αν σας ανοίξει η όρεξη για περισσότερα, μπορείτε να βρείτε τις ομιλίες των Αγγελου Χανιώτη «Το ημέρωμα της νύχτας: Η αρχαία Ελλάδα μετά το ηλιοβασίλεμα», Στέφανου Τραχανά «Γιατί υπάρχει Σύμπαν; Ενα προκλητικό ερώτημα» και Γιώργου Γραμματικάκη «Η εξωγήινή μας μοναξιά» στον ιστότοπο του Ιδρύματος Μποδοσάκη (www.blod.gr)
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
