Μεγαλώνοντας στενεύουν τα περιθώρια. Οχι μόνο του χρόνου, αλλά και των δυνατοτήτων.
Ομως υπάρχουν πράγματα που θέλω οπωσδήποτε να τα ζήσω. Μου είναι π.χ. αδιανόητο να εξαφανιστώ από αυτόν τον κόσμο χωρίς να έχω περιηγηθεί την Ινδία. Εχω ασχοληθεί χρόνια με την ιστορία και τη σκέψη της, έχω γράψει βιβλία, έχω μελετήσει την τέχνη της. Από τον καιρό που, παιδί, διάβαζα Κίπλινγκ νοσταλγώ την Ινδία. Αλλά δεν μπόρεσα ποτέ να πάω. Και φυσικά δεν ήθελα να την επισκεφθώ με τουρ πακέτο –αλλά μόνος και με άφθονο χρόνο στη διάθεσή μου. Ε, όταν είχα τις αντοχές δεν είχα τα μέσα –μετά δεν είχα τις δυνάμεις.
Και κάτι πιο κοντινό: δεν έχω αποβιβαστεί στα περισσότερα ελληνικά νησιά. Στο Ιόνιο κάτι γίνεται (μου λείπουν οι Παξοί). Πρόπερσι συμπλήρωσα με τα υπέροχα Κύθηρα. Αλλά στο Αιγαίο –πανωλεθρία! Ούτε το 15%. Χάλια και στα Δωδεκάνησα και στις Σποράδες.
Αν πείτε για τα βιβλία που δεν έχω διαβάσει… τραγωδία! Και κάθε μέρα πληθαίνουν.
Κι επειδή μου είναι αδιανόητο πως θα φύγω πεινασμένος και στερημένος, άρχισα να πιστεύω πως –δεν είναι δυνατόν! –θα υπάρχει και άλλη ζωή. Δεν μπορεί όποιος μας έπλασε (ο Θεός, η Φύση) να έβαλε μέσα μας τόσες επιθυμίες, ανάγκες, μεράκια, σεβντάδες χωρίς να φροντίσει για την εκπλήρωσή τους. Θα ήταν άδικο!
Κάποιος θα με ρωτήσει: ποιος σου είπε πως η ζωή είναι δίκαιη;
Λογικά σωστό. Κανείς. Αλλά αυτό δεν με εμποδίζει από το να ονειρεύομαι μία ακόμα ζωή. Οχι, δεν με ενδιαφέρουν τα συννεφάκια και οι άρπες του Παραδείσου, ούτε τα ουρί και τα πιλάφια των Μουσουλμάνων. Απλή ζωή θέλω, σαν αυτή που έζησα, αλλά μεγαλύτερη ακόμα σε πλούτο και διάρκεια… Ισως και να ανανεώνεται στο τέλος.
Τι θα έκανα στον επόμενο βίο μου; Να ένας πρώτος, πρόχειρος κατάλογος. Ξεκινώντας με τα πράγματα που δεν προλαβαίνω πια ούτε να ονειρευτώ:
Θα άλλαζα τέχνη και επάγγελμα. Από συγγραφέας, θα γινόμουν μουσικός. Από μικρός το επιθυμούσα –δεν μου το επέτρεψαν. Ετσι προσπάθησα να κάνω (μάλλον ανεπιτυχώς) μουσική με τις λέξεις.
Θα σπούδαζα μουσική, όχι μόνο θεωρητικά (όπως ήδη έκανα σ’ αυτή τη ζωή) αλλά και στην πράξη. Οργανο! Εκτελεστής –βιρτουόζος. Ισως και συνθέτης;
Θα έδινα μεγαλύτερη προσοχή στο σώμα μου. Δεν θα πέρναγα τα μαθητικά μου χρόνια κρυμμένος στις βιβλιοθήκες, αποφεύγοντας τα μαθήματα σωματικής αγωγής. (Τα θεωρούσα χάσιμο χρόνου.) Θα έκανα και κάποιο σπορ –έτσι ώστε να διατηρήσω τη φόρμα μου. Τώρα ξέρω…
Κι από εκεί και πέρα τα ίδια που έκανα σε αυτή τη ζωή, σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα. Διάβασμα, σχέσεις, ταξίδια.
Α, βέβαια, θα χρειαζόμουν και κάποια δουλειά, για βιοπορισμό. Αν τα κατάφερνα, θα ακολουθούσα τη συνταγή αυτής της ζωής. Θα νοίκιαζα το μυαλό μου για μερικά χρόνια και με τα έσοδα αυτά θα πορευόμουν τα υπόλοιπα. Κάτι θα κέρδιζα κι από την τέχνη μου –όπως έκανα τώρα, με τα βιβλία.
Τα χρήματα είναι πολύ σημαντικά, όχι γι’ αυτά που σου επιτρέπουν να κάνεις –αλλά γι’ αυτά που σου δίνουν τη δυνατότητα να αποφύγεις. Στο σημερινό σύστημα (που μάλλον δεν θα έχει αλλάξει) είναι ο πρώτος παράγοντας ανεξαρτησίας. Εντεκα παραιτήσεις μου το απέδειξαν.
Α, ναι –και θα ήθελα να ζω σε άλλη χώρα (κάποια κεντροευρωπαϊκή κατά προτίμηση) κάνοντας πάντα διακοπές στην Ελλάδα.
Κι αν δεν υπάρξει άλλη ζωή; Ή (ακόμα χειρότερα) αν ισχύει η πίστη τόσων λαών στη μετεμψύχωση και ξαναζήσω σαν άλλο ον –π.χ. κατσαρίδα;
Ε, λοιπόν, σε αυτή την περίπτωση θα γίνω η πιο ενοχλητική και αντιπαθητική κατσαρίδα όλων των εποχών. Για να εκδικηθώ όσους θα ζουν, ενώ εγώ θα έρπω!
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
