Μπορεί η Πορτογαλία να μην προκρίθηκε στα προημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά ποιος μπορεί να ξεχάσει το τρίτο γκολ του Ρονάλντο στο ματς με την Ισπανία; Ή αντίστοιχα το γκολ στο τελευταίο λεπτό της παράτασης που χάρισε την πρόκριση στο Βέλγιο αφήνοντας άναυδους τους οπαδούς της Ιαπωνίας; Και είναι βέβαιο ότι μέχρι να ολοκληρωθεί και αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου μάς περιμένουν πολλές ακόμη συγκινήσεις.
Τι είναι όμως αυτό που μας θέλγει στο ποδόσφαιρο; Αρκεί άραγε η τεχνική τελειότητα (το φάλτσο του πορτογάλου άσου, με όλη σχεδόν την άμυνα των αντιπάλων παραταγμένη απέναντί του, έμοιαζε να αψηφά τους νόμους της Φυσικής όταν η τροχιά της μπάλας κατέληγε στο τέρμα) για να εξηγήσει το γεγονός ότι όταν αναφερόμαστε σε αυτό μιλάμε με όρους βαθιάς συναισθηματικής φόρτισης; Και πώς να εξηγηθεί το ότι κλαίμε ή αγαλλόμαστε όταν η ομάδας μας χάνει ή κερδίζει αντιστοίχως;
Ε, λοιπόν, φαίνεται πως ορισμένα πράγματα είναι εγγεγραμμένα στο συλλογικό υποσυνείδητό μας. Αυτό τουλάχιστον προέκυψε από πρόσφατη μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου του Ορεγκον, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Human Nature». Διαπιστώνοντας ότι τα ομαδικά σπορ, τα οποία δίνουν την ευκαιρία στους άνδρες να τεστάρουν το σθένος τους, είναι φαινόμενο που παρατηρείται σε ολόκληρο τον κόσμο, οι ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν αν οι ρίζες του αγγίζουν το εξελικτικό παρελθόν μας. Μελετώντας σημερινές κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών, διαπίστωσαν ότι όντως τα ομαδικά παιχνίδια αποτελούν βασικό πολιτισμικό συστατικό τους.
Το παιχνίδι γενικότερα είναι ευρέως διαδεδομένο τόσο μεταξύ ανθρώπων όσο και ζώων. Οι ειδήμονες εκτιμούν ότι αυτό προέκυψε εξελικτικά σαν ένας τρόπος να αναπτυχθούν ικανότητες κομβικής σημασίας για την επιβίωση και, κατ’ επέκταση, την αναπαραγωγή. Το κυνηγητό, παραδείγματος χάριν, είναι προπόνηση ταχύτητας και αντοχής, ικανότητες ιδιαίτερα χρήσιμες όταν πρέπει κανείς να ξεφύγει από έναν εχθρό. Αντίστοιχα, τα πολεμικά παιχνίδια προετοιμάζουν για αληθινές μάχες. Ενώ όμως η παιγνιώδης συμπεριφορά εντοπίζεται σε πολλά ζώα, μόνο στον άνθρωπο αυτή έχει ομαδικό χαρακτήρα.
Οπως χαρακτηριστικά σημειώνεται στο άρθρο των αμερικανών επιστημόνων, τα οφέλη του ομαδικού παιχνιδιού είναι πολλά: εκτός από το να επιτρέπουν τη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης, τεστάρουν την αφοσίωση των μελών της ομάδας στον κοινό σκοπό, αλλά και το πώς λειτουργεί καθένα από αυτά υπό πίεση, και εν τέλει ετοιμάζουν την ομάδα για τη δύσκολη ώρα. Η λέξη-κλειδί εδώ είναι η λέξη «ομάδα». Εχοντας να αντιπαλέψει πολύ σκληρές συνθήκες κατά τη διάρκεια της εξελικτικής ιστορίας του, το ανθρώπινο είδος ανέπτυξε τις συμπεριφορές που εξασφάλισαν την επιβίωσή του, λένε οι κοινωνιοβιολόγοι, και το ομαδικό πνεύμα ήταν μία από αυτές. Ετσι, σήμερα που οι άνδρες δεν χρειάζεται να βγαίνουν από τη σπηλιά προς αναζήτηση τροφής, τα ομαδικά σπορ μας συνεπαίρνουν συνδέοντάς μας με το απώτερο παρελθόν μας, αγγίζοντας χορδές που έχουν να κάνουν με την ίδια μας την ύπαρξη.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
