Οι τύχες των ποιητών

«Οταν πεθάνουν οι ποιητές, είτε γίνονται αδριάντες είτε δρόμοι» έγραψε κάπου ο Σεφέρης. Εγινε και τα δύο. Μάλιστα με τους δρόμους τα πήγε πολύ καλά: 22 φέρουν το όνομά του μόνο στην Αθήνα.

Εκεί ξεπέρασε πολύ τον συνάδελφο (και στο Νομπέλ) Οδυσσέα Ελύτη. Ο «Οδικός Ατλας της Αθήνας» αναφέρει μόνο δύο δρόμους με την επωνυμία του δεύτερού μας νομπελίστα.

(Γιατί άραγε τόση διαφορά; Χρονικά βέβαια προηγήθηκε ο Σεφέρης –και αυτό έπαιξε ρόλο. Αλλά από κει και πέρα άγνωστες οι υπόγειες σχέσεις των δημοτικών συμβούλων με την ποίηση.)

Ασυναγώνιστοι (ως δρόμοι) είναι οι «εθνικοί» μας ποιητές. Ο Σολωμός μετράει 44 ονοματοδοσίες, ο Βαλαωρίτης 27 –ακόμα και ο σκοτεινός Ανδρέας Κάλβος 19.

Φυσικά η συχνότητα της αναφοράς δεν αντικατοπτρίζει την αξία ενός ποιητή. Γιατί τότε ο Βαλαωρίτης θα ήταν καλύτερος από τον Καβάφη (8 δρόμοι) και τον Ρίτσο (μόλις 7). Και ο αφελής και ελαφρώς γελοίος (για τα δικά μας κριτήρια) νεορομαντικός Αχιλλέας Παράσχος θα τους ξεπερνούσε όλους (9).

Οταν ήμασταν μαθητές, μετρούσαμε την αξία των ποιητών από την παρουσία τους στη μοναδική τότε Ανθολογία του Αποστολίδη (Ηρακλή και μετά Ρένου). Κοιτάγαμε τα περιεχόμενα: Πόσα ποιήματα έχει ο Α; Και πόσα ο Β;

Αλλά με τις νέες εκδόσεις άλλαζαν οι αναλογίες. Οι νεότεροι εκτόπιζαν τους παλιότερους, οι παλιότεροι δημοσίευαν καινούργιες συλλογές. Αλλαζαν και τα γούστα του ανθολόγου.

Μανία που έχουμε οι νεαροί αναγνώστες να κατατάσσουμε τους δημιουργούς όπως τους αθλητές. Είχα γράψει κάποτε για μια «Εθνική Ελλάδος» των ποιητών. Μέσα στους 11 είχα κατατάξει και την (τότε άγνωστη) Κική Δημουλά. Πολλοί ξαφνιάστηκαν –αλλά, τουλάχιστον εκεί, δικαιώθηκα.

Πιστεύω ότι ο καθένας από τους λάτρεις της ποίησης έχει κρυφά μέσα του μια λίστα από αγαπημένους ποιητές. Που μπορεί να μην είναι πάντα οι καλύτεροι –αλλά αυτοί που του ταιριάζουν. Τι θα πει άλλωστε «καλύτεροι»; Υπάρχουν μεζούρες για την ποίηση;

Ενας από αυτούς που ιδιαίτερα αγαπώ είναι ο Νίκος Καρούζος. (Εχει εκτιμηθεί για μόνο έναν δρόμο…)

Πικρός, στυφός ποιητής, με πολύ θάνατο στο έργο του. Θα μου αρκούσε και ένα από τα «ολιγόλεκτά» του:

Το κείμενο αυτό είναι αφιερωμένο στη μνήμη του. Ενας γνωστός μου από το Ναύπλιο μου έστειλε μια φωτογραφία του πατρικού του σπιτιού που καταρρέει. Οπου γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Νίκος Καρούζος. Πλούσιος δήμος είναι το Ναύπλιο, με τόσο τουρισμό, έναν σημαντικό ποιητή γέννησε, δεν μπορεί να συντηρήσει και να σηματοδοτήσει το σπίτι του;