«Ιλιγγος από τις επιτυχίες»

Αυτόν τον τίτλο –«Ιλιγγος από τις επιτυχίες» –είχε άρθρο του Στάλιν στην Πράβντα, στις 2 Μαρτίου 1930. Το άρθρο υμνούσε τα «τεράστια βήματα» που γίνονταν στην κολεκτιβοποίηση και ανήγγελλε «ριζική στροφή της υπαίθρου προς τον σοσιαλισμό». Διακριτικά, καταδίκαζε κάποια «μεμονωμένα αντιλενινιστικά ολισθήματα», όπως «απαλλοτριώσεις κάθε περιουσιακού στοιχείου των χωρικών» ή «παραβιάσεις της αρχής του εθελοντισμού», αποδίδοντας τις «υπερβολές» σε τοπικούς αξιωματούχους. Είχαν προηγηθεί δύο χρόνια αιματηρών συγκρούσεων ανάμεσα σε χωρικούς και κομματικούς ακτιβιστές, οι οποίοι, για να εδραιώσουν τα κολχόζ, συμπεριφέρονταν σαν ορδές κατακτητών προς ηττημένο εχθρό, πλιατσικολογώντας, βιάζοντας, εκτελώντας.

Το άρθρο του Στάλιν βοήθησε να κατευναστούν οι χωρικοί και να σπείρουν πάλι τις σοδειές τους. Αλλά η επάνοδος στο πρόγραμμα μαζικής κολεκτιβοποίησης έφερε τον μεγάλο λιμό του 1932-33 σε όλη την ΕΣΣΔ και κυρίως στην Ουκρανία και στον Βόρειο Καύκασο. Με στόχο την ταχεία εκβιομηχάνιση του «προλεταριακού παραδείσου» οι χωρικοί έπρεπε να ξαναγίνουν δουλοπάροικοι, με φεουδάρχη το κράτος πλέον. Τεράστιοι πόροι σπαταλήθηκαν σε έργα που δεν απέδωσαν και σε εξοπλισμό που δεν χρησιμοποιήθηκε, ενώ ο λιμός της υπαίθρου, όπου στηρίχθηκε η φιλόδοξη σπατάλη, κόστισε 5 με 7 εκατομμύρια ζωές. Σε περίοδο ειρήνης και σε συνήθεις καιρικές συνθήκες, πλούσιες αγροτικές περιοχές ερημώθηκαν. Και ενόσω ο λιμός κορυφωνόταν, με εκατοντάδες ή χιλιάδες φαινόμενα κανιβαλισμού, ο Στάλιν βεβαίωνε τον ταραγμένο συγγραφέα του Ηρεμου Ντον, Μιχαήλ Σόλοχοφ, ότι «οι καλλιεργητές σιτηρών ουσιαστικά διεξάγουν αθόρυβο πόλεμο ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Λιμοκτονούν με σκοπό να μας γονατίσουν»!

Δεν έχουμε φτάσει εκεί ασφαλώς. Αλλά το ότι όσοι παραπονούνται βάζουν λουκέτο στα μαγαζιά τους ή ξενιτεύονται το κάνουν δολίως, ώστε να δώσουν τροφή σε κάποια ΜΜΕ και να σπιλωθεί η πορεία προς τη γενική ευδαιμονία, συνεχίζει να αποτελεί επιχείρημα για κυβερνώσα Αριστερά. Βλοσυροί ή εκλεπτυσμένοι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καυτηριάζουν ως «μικρόψυχους» ή «κακοπροαίρετους» όσους δεν αναγνωρίζουν ότι η πρόσφατη συμφωνία για το χρέος συνιστά λαμπρό επίτευγμα της κυβέρνησης και του «καλύτερου πρωθυπουργού της Μεταπολίτευσης». Ο οποίος, παρεμπιπτόντως, το μεσημέρι αλληλο-αθωωνόταν με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για το παράνομο και πανάκριβο δημοψήφισμα του 2015 και το βράδυ πήγαινε στο Ζάππειο να συνεορτάσει με τους εκστασιασμένους ακροατές του τον «ίλιγγο από τις επιτυχίες».

Αλίμονο, φαίνεται ότι δεν υπάρχει άλλη Αριστερά από τη σταλινική. Και εκείνο που αναρωτιέται κανείς είναι πότε οι αριστεροί γίνονται πιο αφόρητοι: όταν αναγνωρίζουν τα σφάλματά τους ή όταν τα διέπρατταν; Οταν αποδέχονται ελεύθερη αγορά και Νέα Οικονομική Πολιτική, όπως ο Λένιν το 1921, ή όταν επέβαλλαν με βαναυσότητα τα πρώτα κολχόζ; Οταν αποκαθιστούν τη μνήμη θυμάτων των διώξεων του 1937-39 και των γκουλάγκ ή όταν ενέκριναν τις εξοντώσεις; Οταν ομολογούν ότι η αποχή από τις εκλογές του 1946 στην Ελλάδα ήταν καταστροφική ή όταν έκριναν ως ορθή κάθε αυθαιρεσία του Ζαχαριάδη; Ή, πολύ πιο πρόσφατα, όταν ισχυρίζονται (όπως έκανε προ ημερών, με άφθονο ναρκισσισμό, ο κ. Ξυδάκης) ότι «πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ του 2014 εξηγούσαμε ότι κατάργηση μνημονίων και ΕΝΦΙΑ δεν είναι εφικτή» ή όταν κέρδιζαν τις εκλογές με αυτήν ακριβώς την υπόσχεση; Και ακόμα, όταν μεταμελούνται για τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με ό,τι πιο δεξιό υπάρχει πριν από τη Χρυσή Αυγή ή όταν εξακολουθούν να σφιχταγκαλιάζονται με τον Πάνο Καμμένο; Ο οποίος, παρεμπιπτόντως και πάλι, έβγαλε στο Ζάππειο ένα λογύδριο που κατάφερε να συνιστά, ταυτόχρονα, κήρυγμα μίσους κατά κάθε πολιτικού αντιπάλου και εγκώμιο για την κοινωνική ειρήνη που έφερε η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Ακόμα και στη συμφωνία Αθηνών – Σκοπίων, εκεί όπου ο προλεταριακός διεθνισμός θα μπορούσε να συναντήσει τον αστικό κοσμοπολιτισμό (αφού στην προοπτική μιας ομοσπονδιακής Ευρώπης οι αλυτρωτισμοί δεν θα έχουν νόημα), ο εγγενής σταλινισμός της Αριστεράς την εμπόδισε να επιδιώξει ευρείες συναινέσεις και να μοιραστεί επιτυχίες. Εκείνο που την ενδιαφέρει, πάντα και παντού, είναι να δικαιώνει δικούς της αγώνες, όχι να συμπράττει σε επιλύσεις κοινών προβλημάτων. Προτιμά μια γενική εξαθλίωση, μέσα στην οποία θα παλεύει ενάντια σε κάθε λογής εχθρούς, παρά μια κοινωνία με αναγνωρισμένες διαβαθμίσεις, στην οποία κάποιοι ζουν στη χλιδή και άλλοι πένονται, έχουν όμως ευκαιρίες να ξεφύγουν από την πενία, ενώ ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ζει καλά και επιδιώκει να ζήσει καλύτερα. Μετά την ταξική πάλη, την όξυνση των παθών και τα «ή εμείς ή αυτοί», στο κοινωνικό πεδίο, να τώρα και οι ηλίθιες διαιρέσεις ανάμεσα σε προδότες και πατριώτες. «Μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση». Κοινωνική ειρήνη και κανονικότητα, έτσι, μόνο στα κεφάλια των κ.κ. Καμμένου και Τσίπρα μπορούν να ανθούν.

Δύο επιχειρήματα τους απομένουν: ένα σχεδόν «βιολογικό» –ότι κάποιοι είναι γενετικά προγραμματισμένοι στην εντιμότητα και μόνοι ικανοί να απαλλάξουν τον καπιταλισμό από τον εκμεταλλευτικό χαρακτήρα και τις ανισότητές του, μέχρι να τον κάνουν αγνώριστο. (Εστω και αν οι «έντιμοι» εκμεταλλεύτηκαν χυδαία τη λαϊκή ευπιστία για να έρθουν στην εξουσία.) Και ένα «ιστορικό» –ότι μόνο η Αριστερά υπερασπίζεται, διαχρονικά, τους φτωχούς και τους αδικημένους. Αρα δικαιούται να διαιωνίζει τη φτώχεια και την αδικία, ώστε να έχει να παλεύει. Να μη μας αφήσει να βυθιστούμε στην ευμάρεια και στην πλήξη!

Τελικά, από «ίλιγγο» βλέπω άφθονο, αλλά οι «επιτυχίες» πάσχουν δραματικά.

Ο κ. Πέτρος Μαρτινίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ και συγγραφέας.