Ο τουρισμός υπόθεση όλων μας

Πράγματι, ο τουρισμός πάει καλά. Δείχνει τα αποθέματα της δυναμικής του και το ελληνικό ξενοδοχείο βάζει μπροστά τις «μηχανές» της ελληνικής οικονομίας. Δημιουργούμε δουλειές, εισοδήματα, τζίρους σε συναφείς και σχετιζόμενους κλάδους, δημόσια έσοδα. Την ίδια στιγμή γινόμαστε όχημα για να κερδίσουν το στοίχημα της εξωστρέφειας και του ανοίγματος σε νέες αγορές και άλλοι σημαντικοί τομείς της οικονομίας, όπως για παράδειγμα ο πρωτογενής τομέας.

Για εμάς τους ξενοδόχους η επιτυχία δεν ήταν έκπληξη. Ούτε προϊόν της τύχης. Ξέρουμε ποιοι είμαστε, πόσο πολλά μπορούμε να κάνουμε και πόσο περισσότερα μπορούμε να προσφέρουμε. Εδώ και δεκαετίες επισημαίναμε με επιχειρήματα και τεκμηρίωση τις μεγάλες δυνατότητες του τουρισμού και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πρέπει να έχει ως αναπτυξιακός καταλύτης.

Επρεπε να καταρρεύσει η οικονομία μέσα στην κρίση για να γίνει επιτέλους κατανοητό πως τη μάχη της ανταγωνιστικότητας μιας χώρας, που καθορίζει σε τελική ανάλυση και τη θέση της μέσα στο παγκόσμιο σύστημα, την κερδίζεις αν τη δώσεις από εκεί που είσαι πραγματικά ισχυρός και έχεις σοβαρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Αυτό ακριβώς αποδείξαμε.

Σήμερα τουλάχιστον τη μεγάλη θετική συνεισφορά του ελληνικού τουρισμού στην ελληνική οικονομία και κοινωνία την αναγνωρίζουν όλο και περισσότεροι. Είναι μεγάλο κέρδος για το παρόν και το μέλλον να καταφέρνουμε να ξεπερνάμε τις λάθος πεποιθήσεις μιας εποχής επίπλαστης ευμάρειας. Και έτσι ξαναθυμηθήκαμε ως κοινωνία την κουλτούρα φιλοξενίας που είχε ατονήσει τις προηγούμενες δεκαετίες.

Ξεπεράσαμε το κόμπλεξ πως στηρίζοντας τον τουρισμό γινόμαστε «χώρα γκαρσονιών». Να όμως σήμερα που οι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία είναι από τους ελάχιστους που είναι διασφαλισμένοι με Εθνική Κλαδική Συλλογική

Σύμβαση Εργασίας.

Ο,τι είναι πραγματικά αληθινό μένει. Και η μεγάλη αλήθεια μπροστά στην οποία πάρα πολλοί έκλεισαν τα μάτια στο παρελθόν, αλλά τώρα βλέπουν ξεκάθαρα να επιβεβαιώνεται, είναι πως ο ελληνικός τουρισμός έχει στη βάση του τρία γερά θεμέλια.

Πρώτον, είναι ο χώρος. Η μοναδικότητα του φυσικού περιβάλλοντος δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη μοναδικότητα της εμπειρίας που αναζητεί ο σύγχρονος απαιτητικός επισκέπτης.

Δεύτερον, είναι οι επιχειρηματίες. Αποδείξαμε στην πράξη πως τολμάμε, παίρνουμε ρίσκα, επενδύουμε, αναβαθμίζουμε τις υπηρεσίες μας, εμπλουτίζουμε διαρκώς το προσφερόμενο προϊόν μας.

Τρίτον, το ανθρώπινο δυναμικό μας. Με υψηλή κατάρτιση, με δεξιότητες και πελατοκεντρική αντίληψη στην παροχή των υπηρεσιών.

Πάνω σ’ αυτά τα θεμέλια όμως οφείλουμε –στον βαθμό τουλάχιστον που αποφασίσουμε πως είμαστε μια σοβαρή κοινωνία με σοβαρή οικονομία –να χτίσουμε όχι μόνο το σήμερα αλλά και το αύριο του ελληνικού τουρισμού. Το ερώτημα της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας αναζητεί στρατηγική απάντηση που θα λαμβάνει υπ’ όψιν τις μεγάλες προκλήσεις που έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε.

Η πρώτη αφορά την εποχικότητα της τουριστικής δραστηριότητας που συνιστά και την «αχίλλειο πτέρνα» μας αυτή τη στιγμή. Ο περιορισμός στο στερεότυπο «ήλιος – θάλασσα» είναι μια απάντηση του παρελθόντος που εξάντλησε τη χρησιμότητά της.

Η δεύτερη αφορά τη γεωγραφική ανισορροπία που εμποδίζει όλες τις περιφέρειες της χώρας να έχουν μέρισμα στην τουριστική ανάπτυξη. Ως ΞΕΕ έχουμε αναδείξει τη σημασία των υποδομών στη θεραπεία αυτών των ανισορροπιών και προς τα εκεί θα πρέπει να στραφούν όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία εθνικών και κοινοτικών πόρων. Η επιτυχία όμως ποτέ δεν είναι θέμα «copy paste» και ούτε όλη η Ελλάδα μπορεί να γίνει Μύκονος.

Η τρίτη έχει να κάνει με την άγρια υπερφορολόγηση την οποία υφίσταται το ελληνικό ξενοδοχείο, με αποτέλεσμα να μην έχει την «ανάσα» εκείνη που θα του επιτρέψει να σχεδιάσει και να επενδύσει στο μέλλον του.

Τέταρτη πρόκληση, η παραοικονομία με τα ακίνητα βραχυχρόνιων μισθώσεων που δημιουργούν τεράστια κοινωνικά προβλήματα, αλλάζοντας τη φυσιογνωμία ολόκληρων γειτονιών, εγείρουν ζητήματα ασφάλειας για τους πολίτες και εκτοξεύουν στα ύψη τα ενοίκια, καθιστώντας προβληματική τη στέγαση πολλών οικογενειών.

Και πέμπτη πρόκληση είναι το νέο «φρούτο» ενός μαζικού ενδιαφέροντος επενδύσεων στον τουρισμό, αντιμετωπίζοντάς τον σαν το νέο «Eldorado» που μπορεί να δημιουργεί πλούσιους μέσα σε μία ημέρα. Τόσα παθήματα με «φούσκες» της εκάστοτε συγκυρίας και ακόμη να γίνουν μαθήματα…

Μπροστά μας ανοίγεται ο ορίζοντας μιας παγκόσμιας τουριστικής αγοράς που είναι μεν απαιτητική, αλλά αναζητεί ξεχωριστές εμπειρίες, με αυθεντικότητα αλλά και «value for money» σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Αυτές τις εμπειρίες πρέπει να τις οραματιστούμε και να τις υλοποιήσουμε. Για να πετύχουμε όμως πρέπει πρώτα ν’ απαντήσουμε άμεσα, εδώ και τώρα, στις παραπάνω μείζονες προκλήσεις. Ο τουρισμός κάνει τη μεγάλη διαφορά για την Ελλάδα σήμερα και μπορεί να αποτελέσει την αιχμή του δόρατος της νέας Ελλάδας, της Ελλάδας της «επόμενης μέρας». Γι’ αυτό και η απάντηση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει είναι υπόθεση όλων μας.

Ο κ. Αλέξανδρος Βασιλικός είναι πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.