Κοντεύουν πια τρεις δεκαετίες που όλη η Ελλάδα ασχολείται με το όνομα του ακατονόμαστου κράτους στον Βορρά μας. Αν είχαμε επενδύσει τόσο χρόνο και τόση ενέργεια σε κάποια παραγωγική διαδικασία, θα ήμασταν τώρα πλουσιότεροι. Πιθανόν να μην είχαμε καν κρίση.
Από την αρχή δεν είχα φανταστεί τις διαστάσεις που θα έπαιρνε το πρόβλημα. Γνωρίζοντας τη Βόρεια Ελλάδα, ήξερα πως μέχρι το 1990 «Μακεδόνες», «Σλαβομακεδόνες» ή «ντόπιοι» ονομάζονταν οι μειονοτικοί που μιλούσαν τη δική τους σλάβικη διάλεκτο (όταν δεν τους άκουγε ο χωροφύλακας). Οι υπόλοιποι ήταν Ελληνες.
Δεν ήταν μόνο η γλώσσα απαγορευμένη, αλλά και η λέξη «Μακεδόνας». Θυμάμαι την έκπληξη ενός ηλικιωμένου μειονοτικού που βλέποντας να παρελαύνουν τα πανό του πρώτου συλλαλητηρίου με ρώτησε: «Ωστε τώρα μπορώ κι εγώ να λέω ότι είμαι Μακεδόνας, χωρίς να τρώω ξύλο;».
Φαντάζομαι πώς θα ένιωσε αργότερα, όταν όλη η Βόρεια Ελλάδα γέμισε φανατικούς Μακεδόνες. Με καταγωγή από τον Πόντο (οι περισσότεροι), τη Μικρά Ασία και άλλες ελληνόφωνες περιοχές.
Τότε φανταζόμουν ότι το θέμα θα λυθεί εύκολα και γρήγορα. Σκεπτόμουν ότι οι αρχαίοι Μακεδόνες έχουν εξαφανιστεί εδώ και 2.000 χρόνια (άρα είναι δύσκολο να μιλάμε για απογόνους, ένθεν και εκείθεν των συνόρων), ότι απλώς κληροδότησαν το όνομά τους σε μια γεωγραφική περιοχή που –όπως είχα μάθει στο σχολείο –μετά τους πολέμους μοιράστηκε σε τρία κράτη (Ελλάδα, Σερβία, Βουλγαρία).
Οι κάτοικοι κάθε γεωγραφικής περιοχής δικαιούνται να φέρουν το όνομά της. (Οι κάτοικοι της Κρήτης λέγονται Κρητικοί.) Το διεθνές σύμφωνο της ΔΑΣΕ που έχουμε προσυπογράψει κατοχυρώνει για κάθε άνθρωπο το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού. Απλώς, για να μην μπερδεύουμε τους Μακεδόνες, ένα προσδιοριστικό (Ανω, Νέα, Βόρεια κ.λπ.) ήταν χρήσιμο. Κίνδυνος έτσι κι αλλιώς δεν υπήρχε από ένα αδύναμο κράτος, χωρίς στρατό.
Τα είχα γράψει αυτά σε άρθρα το 1992 και αργότερα σε βιβλίο.
Τραγικό μου λάθος. Είχα υποτιμήσει τον συναισθηματικό, σχεδόν παροξυσμικό, εθνικισμό των Ελλήνων. Ξαφνικά όλοι οι Ελληνες έγιναν… Μακεδόνες. Και όχι μόνο τότε. Και τώρα, 30 χρόνια μετά, κατεβαίνουν στα συλλαλητήρια και ωρύονται!
Αν σκεφθεί κανείς τι κερδίσαμε και τι χάσαμε όλα αυτά τα χρόνια…
Δεν κερδίσαμε τίποτα. Αλλά χάσαμε το πιο σημαντικό –αυτό που υπερασπιζόμασταν: το όνομα! Παγκόσμια λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, χάρτες, προϊόντα, ταξιδιωτικοί οδηγοί και 160 κράτη σε όλον τον κόσμο το χρησιμοποιούν!
Αν νομίζετε ότι επειδή θα γράψουμε ένα erga omnes (ενώ στα 30 αυτά χρόνια όλη η υφήλιος ήδη την αποκαλεί «Μακεδονία»), δισεκατομμύρια άνθρωποι θα αλλάξουν το όνομα που ξέρουν με έναν γλωσσοδέτη (Gorna-Severna), είστε αφελείς. Εχει ήδη καθιερωθεί και θα συνεχίσει ως Macedonia: είναι απλό, εύηχο, σύντομο και δεν υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης.
Θυμάμαι τον Σολωμό:
«Δυστυχισμένε μου λαέ, καλέ κι αγαπημένε
Πάντοτ’ ευκολοπίστευτε και πάντα προδομένε!».
Εύπιστος κι ευκολοπίστευτος στους δημαγωγούς και στους πατριδοκάπηλους –και προδομένος από αυτούς αλλά τελικά και από τον ίδιο του τον εαυτό. Θα γράψω τώρα κάτι βλάσφημο: δεν έχει πια ΚΑΜΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ το όνομα της πΓΔΜ.
Σημασία έχει ότι χάσαμε 30 χρόνια –ΚΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ. Σημασία είχε να είχαμε βρει τότε μια γρήγορη λύση και να είχαμε κερδίσει την εμπιστοσύνη και τη συνεργασία ενός χρήσιμου γείτονα.
Σημασία έχει ότι το μόνιμο νεοελληνικό πλέγμα της ανασφάλειας μας παρέσυρε άλλη μία φορά στην υπερβολή και στην αποτυχία.
Πραγματικά, δεν αντέχω να ξανακούσω για το «Μακεδονικό»!
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
