Ενας ιός πλανάται πάνω από την Ευρώπη. (Συνειδητή παράφραση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου –πρώτη έκδοση, 1848.) Ενας ιός που προκαλεί περίεργα (αλλά και επικίνδυνα) συμπτώματα. Προσβάλλει τη μία χώρα μετά την άλλη και τα αποτελέσματα μοιάζουν πολύ. Τελικά αυτός ο ιός μπορεί να αποδειχθεί μοιραίος για το μέλλον της Ευρώπης και των κατοίκων της. Οπως η μαύρη πανώλης του 1350…
Τα συμπτώματα που επιφέρει είναι ατονία του κέντρου ορθολογισμού στον εγκέφαλο και διόγκωση του θυμικού με πρόκληση έντονων συναισθημάτων, συνήθως αρνητικών. (Οι θεωρίες συνωμοσίας κάνουν πάρτι.)
Ο ιός αυτός κάνει τους ανθρώπους που προσβάλλει να παραλογίζονται, να παραληρούν και τελικά να πράττουν ενάντια στο συμφέρον το δικό τους και της χώρας τους. Προσβάλλει περισσότερο τους ηλικιωμένους, τους λιγότερο μορφωμένους, τους κατοίκους της υπαίθρου και τα χαμηλά εισοδήματα.
Η πρώτη χώρα που υπέκυψε –έστω οριακά –σε αυτή την επιδημία ήταν η παλαιότερη και πλέον ιστορική δημοκρατία της Ευρώπης. Παραλογιζόμενοι οι κάτοικοί της ψήφισαν Brexit. Ολες οι μελέτες, οι αναλύσεις, οι εξετάσεις έδειχναν πως η Μεγάλη Βρετανία μόνο να χάσει είχε από μια τέτοια εξέλιξη. Οταν δημοσιοποιήθηκε το αποτέλεσμα, οι πιο έγκυροι μελετητές, οι πιο σοβαροί πολιτικοί, τραβούσαν τα μαλλιά τους. Ο λαός είχε παραπλανηθεί από μια ομάδα ανενδοίαστων λαϊκιστών που διέδωσαν τα πιο χοντρά ψέματα (τα οποία… ανακάλεσαν μετά) για να τρομάξουν τους ψηφοφόρους. Εφτασαν να ισχυριστούν ότι την επομένη της αποχώρησης θα εισρεύσουν δισεκατομμύρια για να στηρίξουν το κλονιζόμενο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Μεγάλης Βρετανίας.
(Τώρα βέβαια, που άρχισαν οι διαπραγματεύσεις, τα πράγματα μοιάζουν πολύ διαφορετικά.)
Η γενιά μου, που πέρασε τα παιδικά της χρόνια υποφέροντας μέσα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ανδρώθηκε με το όνειρο μιας ενωμένης Ευρώπης. Παρακολουθούσαμε τη διαδικασία της ενοποίησης και της ανάπτυξης με θαυμασμό και λαχτάρα. Μόνον όποιος έχει μελετήσει Ιστορία μπορεί να καταλάβει τι επίτευγμα υπήρξε η Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αιώνες ολόκληρους, όλα τα κράτη της ευρωπαϊκής ηπείρου πολεμούσαν μεταξύ τους και αφάνιζαν το ένα το άλλο.
Υπήρχαν οι «προαιώνιοι εχθροί». Η δασκάλα μου των Γαλλικών έτρεμε από πάθος και ιερή αγανάκτηση όταν μιλούσε για τους Boches (υβριστικό παρατσούκλι των Γερμανών). Και τώρα έχουμε τον «Γαλλογερμανικό άξονα»!
Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι ένα μοναδικό επίτευγμα στην παγκόσμια ιστορία. Ποτέ, πουθενά δεν είχαν συνασπιστεί τόσα κράτη με διαφορετικές προϊστορίες, γλώσσες, παραδόσεις, πολιτικά συστήματα, νομοθεσίες. Σύμφωνοι: η ΕΕ δεν είναι τέλεια. Είναι συγκεντρωτική, γραφειοκρατική, συντηρητική. Μπορείτε να προσθέσετε και άλλα ελαττώματα. Φυσικό είναι για ένα εγχείρημα που μόλις ξεκίνησε και προσπαθεί να αντιστρέψει τον ρου της Ιστορίας.
Ωστόσο έχει ήδη κάνει καταπληκτική δουλειά στην επεξεργασία και ενοποίηση της νομοθεσίας, στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του περιβάλλοντος. Εχει βοηθήσει πολλά κράτη (μεταξύ τους και το δικό μας) να αναπτυχθούν και τα έχει στηρίξει σε δύσκολες στιγμές. Και βέβαια η λύση για τις αδυναμίες της είναι να τη βελτιώσουμε –όχι να τη διαλύσουμε!
(Αρκεί να δείτε ποιοι είναι οι κύριοι αντίπαλοι και επικριτές της ΕΕ, για να καταλάβετε πόσο σημαντική είναι!)
Τώρα, ο ιός του ανορθολογισμού (με τη μορφή του αντιευρωπαϊσμού) έχει πλήξει την Ιταλία. Ξαφνικά ένα κράτος που τα έχει κάνει θάλασσα στο εσωτερικό, που δεν μπορεί να εκλέξει τρεις πολιτικούς της προκοπής και κολυμπάει στα χρέη, αποφάσισε να ρίξει το φταίξιμο στην ΕΕ και στο ευρώ. Η γνωστή ήδη (και από τα δικά μας) μέθοδος αποφυγής ευθυνών.
Στιγμές αναρωτιέμαι: Μήπως η Ενωμένη Ευρώπη μάς πέφτει πολλή; Είμαστε αρκετά ώριμοι για αυτήν;
Ας κρατήσουμε την αναπνοή μας και ας ευχηθούμε αυτή η πολύπαθη ήπειρος να πάει μπροστά και όχι πίσω…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
