«Αυτό που κάνει τον πόλεμο τόσο απεχθή είναι ότι καθιστά το άτομο πλήρως ασήμαντο» έγραφε στο ημερολόγιό του ο βρετανός σουρεαλιστής ποιητής David Gascoyne (Ντέιβιντ Γκασκόιν) τον Σεπτέμβρη του 1938. Ο Γκασκόιν ζούσε τότε στο Παρίσι και όπως όλοι ήταν κι εκείνος συντονισμένος στα ραδιόφωνα που μετέδιδαν τις τελευταίες κινήσεις του Χίτλερ στην Τσεχία αναμένοντας από στιγμή σε στιγμή την κήρυξη του πολέμου. Εκείνη την εβδομάδα της Κρίσης του Μονάχου κανείς δεν αισιοδοξούσε πλέον ότι ο πόλεμος μπορούσε να αποφευχθεί.
Βιώνουμε άραγε μια από εκείνες τις χρονικές περιόδους κατά τις οποίες η σκληρή πραγματικότητα συντρίβει κάθε ίχνος αισιοδοξίας για το μέλλον; Στο εξωτερικό, και μάλιστα στην κοντινή γειτονιά μας, συμβαίνουν πράγματα που συγκλονίζουν: ένα βρέφος οκτώ μηνών είναι μεταξύ των δεκάδων θυμάτων της περασμένης ματωμένης Δευτέρας στη Γάζα. Τα πλήθη των προσφύγων που απελπισμένα αναζητούν καταφύγιο σε ξένη γη και φτάνουν στα νησιά μας άρχισαν πάλι να αυξάνονται, οι αριθμοί λένε πως ένας στους τρεις πρόσφυγες που αιτούνται άσυλο στην Ελλάδα είναι ασυνόδευτο παιδί.
Και στο εσωτερικό, ένα σκάνδαλο μεγατόνων: γιατροί και νοσηλευτές, άνθρωποι δηλαδή τους οποίους οι ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο θεωρούν συμμάχους τους στη μάχη ενάντια στη νόσο, ξεχνούν το ιπποκρατικό «Θα χρησιμοποιώ τη θεραπεία για να βοηθήσω τους ασθενείς κατά τη δύναμη και την κρίση μου, αλλά ποτέ για να βλάψω ή να αδικήσω» και αποδεικνύονται κλέφτες και έμποροι του χειρίστου είδους. Υπεξαιρούν τα πολύτιμα ακριβά σκευάσματα, για τα οποία οι ασθενείς μπορεί να περιμένουν και μήνες, και τα μεταπωλούν ακριβότερα σε ξένες αγορές. Κανείς ποτέ δεν θα μάθει πόσα ήταν τα θύματα ετούτου του πολέμου της αιμοσταγούς πλεονεξίας ενάντια στη νομιμότητα. Το σίγουρο όμως είναι ότι και αυτός ο πόλεμος κατέστησε το άτομο πλήρως ασήμαντο.
Εχουμε άραγε δικαίωμα να αισιοδοξούμε για την κοινωνία μας που γέννησε φαινόμενα όπως τα παραπάνω; Ο Στίβεν Πίνκερ (καναδικής καταγωγής αμερικανός γλωσσολόγος και ψυχολόγος) στο πρόσφατο βιβλίο του «Enlightenment Now» («Διαφωτισμός τώρα») υποστηρίζει με στοιχεία ότι η λογική σκέψη, η επιστήμη, ο ανθρωπισμός θα μας σώσουν. Ισως να έχει δίκιο: το αποδεικνύουν εκείνοι οι γιατροί που αφήνουν κατά μέρος τη βολή τους και πιθανότατα τις υψηλές αμοιβές της για να πάνε να βοηθήσουν τους τραυματίες στις εμπόλεμες ζώνες και στους καταυλισμούς προσφύγων. Το αποδεικνύουν οι νοσοκόμες εκείνες που παρά τις ατελείωτες βάρδιες επιμένουν να μιλούν γλυκά στους ασθενείς τους. Το αποδεικνύουν εν ολίγοις όλοι όσοι με τη στάση τους ξανακάνουν το άτομο σημαντικό.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
