«Φως» στην κρυμμένη διαφήμιση
Το σκάνδαλο της Cambridge Analytica και η αποκάλυψη ότι το Facebook «μοιράζει» σε τρίτους δεδομένα των χρηστών του έχουν φέρει το τελευταίο διάστημα στο στόχαστρο τις πρακτικές των κολοσσών του Διαδικτύου, οι οποίοι δέχονται τα χτυπήματα το ένα μετά το άλλο. Το πιο πρόσφατο, την εβδομάδα που μόλις πέρασε, ήταν οι κατηγορίες αμερικανικών οργανώσεων προστασίας των καταναλωτών ότι το YouTube και η «μαμά» Google συγκεντρώνουν προσωπικά δεδομένα παιδιών χωρίς την άδεια των γονέων και τα χρησιμοποιούν για να τους παρουσιάσουν στοχευμένη διαφήμιση.
Λίγο νωρίτερα ήρθε στο φως η απόλυτη αδιαφάνεια που επικρατεί σε ένα άλλο είδος online διαφήμισης, το λεγόμενο «affiliate marketing». Η είδηση βγήκε από μια μελέτη η οποία δόθηκε μεν στη δημοσιότητα αλλά θα παρουσιαστεί επισήμως στο πλαίσιο συμποσίου για την ασφάλεια και την προστασία του ιδιωτικού απορρήτου που διοργανώνει το Ινστιτούτο Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών (IEEE) στις 21-23 Μαΐου στο Σαν Φρανσίσκο.
Οσοι «ταξιδεύετε» αρκετά στο Διαδίκτυο θα έχετε οπωσδήποτε πέσει επάνω σε αυτή τη μορφή διαφήμισης η οποία λειτουργεί μέσω «συνδεδεμένων συνεργατών». Ουσιαστικά πρόκειται για μια συμφωνία βάσει της οποίας η διαφημιζόμενη εταιρεία προσφέρει χρηματική αμοιβή (συνήθως κάποιο συγκεκριμένο ποσό ανά «κλικ» ή ποσοστό επί των πωλήσεων) σε κατόχους ιστοτόπων, μπλογκ και δημοφιλών λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης προκειμένου να προωθούν επισκέπτες στον ιστότοπο της διαφημιζόμενης για να πραγματοποιήσουν αγορές.
Οι περισσότεροι θα έχετε δει κάποιον αγαπημένο σας μπλόγκερ ή παρουσιαστή στο YouTube να αναφέρει ένα προϊόν παραθέτοντας παράλληλα τον σύνδεσμο (link) για τη μετάβαση στο ηλεκτρονικό κατάστημα όπου μπορείτε να το αγοράσετε. Αυτό το οποίο ίσως δεν γνωρίζετε είναι ότι ενδεχομένως κάθε φορά που «κλικάρετε» αυτό το link –και σε κάθε περίπτωση κάθε φορά που αγοράζετε το προϊόν –κατευθυνόμενοι εκεί από τη συγκεκριμένη ιστοσελίδα, ο κάτοχός της κερδίζει χρήματα.
Οι κανονισμοί της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Επιτροπής Εμπορίου (FTC) –όπως και εκείνοι των αρμόδιων οργάνων στα περισσότερα κράτη –προβλέπουν ότι οι παραγωγοί online περιεχομένου θα πρέπει να δηλώνουν ρητώς πότε ενεργούν στο πλαίσιο κάποιας συμφωνίας affiliate marketing αναγράφοντας ότι ο σύνδεσμος που παραθέτουν είναι επιχορηγούμενος (sponsored link). Ωστόσο η μελέτη, η οποία έγινε από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, διαπίστωσε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στο 90% και πλέον των περιπτώσεων στο YouTube και στο Pinterest, ενώ κανείς δεν έχει λόγους να αμφιβάλλει ότι τα ποσοστά θα πρέπει να είναι εξίσου απογοητευτικά σε όλο το φάσμα του Internet.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν περισσότερα από 500.000 βίντεο στο YouTube και περισσότερα από 2,1 εκατομμύρια pins στο Pinterest από τον Αύγουστο ως τον Σεπτέμβριο του 2017. Σε αυτό το διάστημα εντόπισαν 3.472 βίντεο και 18.237 pins τα οποία είχαν «affiliate links» αλλά, όπως διαπίστωσαν, το 89,5% των βίντεο και το 93% των pins δεν διευκρίνιζαν, όπως όφειλαν, ότι οι σύνδεσμοι που παραθέτουν είναι επιχορηγούμενοι. Με άλλα λόγια, στη συντριπτική πλειονότητά τους οι δημιουργοί βίντεο και pins που πληρώνονται για να διαφημίζουν συγκεκριμένα προϊόντα αποκρύπτουν αυτή τη συναλλαγή, παρά το γεγονός ότι είναι υποχρεωμένοι να τη δηλώνουν.
Αν ο αριθμός των βίντεο και των pins που περιέχουν «συνδεδεμένη διαφήμιση» σας φαίνεται μικρός, σκεφθείτε ότι αυτός εντοπίστηκε μέσα σε έναν μόνο μήνα: αυτό σημαίνει ότι συνολικά στο περιεχόμενο του YouTube και του Pinterest θα πρέπει να υπάρχουν εκατομμύρια βίντεο και pins τα οποία παραβιάζουν τους κανονισμούς! Αν η έρευνα επεκτεινόταν και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μπλογκ, τα νούμερα που θα βλέπαμε θα ήταν ενδεχομένως αστρονομικά.
Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κάτοχοι των περισσότερων λογαριασμών που επιδίδονται σε affiliate marketing έχουν εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια θεατές, επισκέπτες και ακολούθους, από τους οποίους μπορεί να κερδίζουν πολλά χρήματα εν αγνοία τους. Καθώς όλοι το τελευταίο διάστημα μιλούν για περισσότερους «κανονισμούς» και «ρυθμίσεις» στο Διαδίκτυο, η μελέτη των ερευνητών του Πρίνστον δείχνει ότι, εκτός από τη θέσπιση, θα πρέπει επίσης να φροντίσουμε και για την τήρησή τους.
