Αν μπορούσα να μας παρασύρω όλους σε ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, θα ήθελα να ρίχναμε μια ματιά στη Γη όπως ήταν πριν από 30 εκατομμύρια χρόνια. Είναι ένα σημείο καμπής αυτό, καθώς τα πυκνά τροπικά δάση που καλύπτουν τις περιοχές που σήμερα ονομάζουμε Ασία, Ευρώπη, Βόρεια Αμερική αρχίζουν να υποχωρούν και να δίνουν τη θέση τους σε σαβάνες. Οι δεινόσαυροι έχουν ήδη εκλείψει και ο αδιαμφισβήτητος «βασιλιάς» της Γης αυτή τη χρονική περίοδο είναι ο γιγάντιος ρινόκερος. Paraceratherium ονομάζουν σήμερα οι επιστήμονες το πραγματικά θηριώδες ζώο, του οποίου το ύψος ξεπερνούσε τα 5 μέτρα και το βάρος τους 20 τόνους.
Οχι πως ο φυτοφάγος γίγαντας (που στερούνταν το χαρακτηριστικό στους σημερινούς ρινόκερους κέρας) δεν είχε εχθρούς. Οπως μαρτυρούν τα διάτρητα απολιθωμένα οστά του, συχνά γινόταν βορά γιγάντιων κροκοδείλων. Δεν ήταν όμως οι κροκόδειλοι που βαθμηδόν συνέβαλαν στην εξαφάνισή του, αλλά η εμφάνιση ενός άλλου, καλύτερα προσαρμοσμένου φυτοφάγου γίγαντα, του ελέφαντα, που χάρη στην προβοσκίδα του ήταν επιτυχέστερος στην εξασφάλιση της τροφής (η οποία γινόταν ολοένα και πιο σπάνια στις σαβάνες).
Μπορεί να χάθηκε το Paraceratherium, αλλά η Γη φιλοξενούσε ακόμα πολλά είδη ρινόκερων. Αν στο φανταστικό μας ταξίδι μπορούσαμε να κατέβουμε στη στάση «23 εκατομμύρια χρόνια πριν», θα βλέπαμε μια Γη που εισερχόταν σε μια ψυχρή περίοδο ενώ πλήθη ρινόκερων διαφόρων μεγεθών ζούσαν σε κάθε ήπειρο. Και στη στάση «2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν» θα κάναμε τη γνωριμία του Elasmotherium, ενός ρινόκερου που το κέρας του θα μας θύμιζε τους σημερινούς εξαδέλφους του. Το Elasmotherium εξαφανίστηκε πριν από 10.000 χρόνια, αφού προηγουμένως είδε να εξαφανίζονται κάποια αδελφά είδη που είχαν αναπτύξει τρίχωμα (απάντηση στην εξελικτική πίεση των παγετώνων, αλλά θανατηφόρα ζεστό όταν οι θερμοκρασίες άρχισαν να ανεβαίνουν).
Σήμερα υπάρχουν 5 είδη ρινόκερων στον πλανήτη Γη με πληθυσμούς που γίνονται ολοένα και μικρότεροι. Και η στάση «2018» του φανταστικού ταξιδιού μας είναι πολύ θλιβερή: μόλις «χάθηκε» ο Σουντάν, ο τελευταίος αρσενικός βόρειος λευκός ρινόκερος (οι λευκοί ρινόκεροι χωρίζονται σε δύο υποείδη, τους βόρειους και τους νότιους). Το ζώο είχε γεννηθεί στο φυσικό του περιβάλλον και αν γλίτωσε τους λαθροκυνηγούς κεράτων και έφτασε στη μεγάλη ηλικία των 45 ετών το χρωστά στο γεγονός ότι είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε ζωολογικό πάρκο. Η κόρη και η εγγονή του Σουντάν (Νατζίν και Φατού, αντιστοίχως) είναι σήμερα τα μόνα δείγματα βόρειου λευκού ρινόκερου στον κόσμο και οι πιθανότητες για γέννηση απογόνων (με τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής) είναι μηδαμινές.
Η ιστορία που μόλις διηγηθήκαμε με το φανταστικό ταξίδι μας στον χρόνο ήταν γραμμένη στο DNA του Σουντάν που χάθηκε και θα χαθεί παντελώς όταν εκλείψουν και οι δύο απόγονοί του. Κάθε φορά λοιπόν που με τη συμπεριφορά και τις επιλογές μας οδηγούμε είδη στην εξαφάνιση, στην πραγματικότητα ρίχνουμε στην πυρά μεγάλα κεφάλαια της συλλογικής εξελικτικής ιστορίας μας. Εμείς, που ονομάσαμε το είδος μας ευφυές (sapiens)…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
