Στην πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο πρόεδρος του Ισραήλ Ρούβεν Ρίβλιν μοιράστηκε μαζί μας ότι κάθε οκτώ ώρες στο Ισραήλ δημιουργείται μια νέα startup επιχείρηση. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, κλείνουν κάθε ημέρα 95 επιχειρήσεις.
Στις δυτικές μητροπόλεις πλέον μπορείς μέσω των έξυπνων συσκευών ή αλλιώς μέσω των personal electronic assistance να ψωνίσεις, να κλείσεις διακοπές για το καλοκαίρι, να μάθεις την πορεία της χρηματαγοράς στη Σανγκάη,ή το νέο hit στο Billboard 100 των ΗΠΑ δίχως να χρειαστείς να βγεις από το σπίτι, να αφήσεις τη δουλειά σου ή στην ουσία να ασχοληθείς με όλα αυτά. Οι επιλογές, τα ψώνια –βρίσκοντας τα value for money προϊόντα ή τις προσφορές ημέρας κ.ά. γίνονται από τους PEA. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να εξοικονομείται 25% περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια, να μειώνεται η κυκλοφοριακή πίεση στα μεγάλα αστικά κέντρα σε καθημερινό επίπεδο σε ποσοστό άνω του 15% και να αυξάνεται η εργασιακή απόδοση των ατόμων, αφού δεν έχουν πλέον να ασχοληθούν με τα τετριμμένα καθημερινά και τις επιλογές χαμηλής αξίας σε ποσοστό άνω του 40%. Εδώ στην Ελλάδα αντηχεί το σύνθημα από την πρώτη Βιομηχανική Επανάσταση (βρισκόμαστε πλέον αισίως στην Τέταρτη) «Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά»! Στον δυτικό κόσμο η ηλεκτροκίνηση έχει πλέον αρχίσει να «κερδίζει» τις αγορές αυτοκινούμενων οχημάτων. Στην Ελλάδα έχουμε πλέον φτάσει να έχουμε την πέμπτη πιο ακριβή βενζίνη διεθνώς, ενώ «επιβραβεύονται» η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη Αρκαδίας με φθηνότερες χρεώσεις στο ρεύμα με αντάλλαγμα την ποιότητα της ζωής και της υγείας των πολιτών και των παιδιών τους στις περιοχές εκεί που ακόμη οι υψικάμινοι της ΔΕΗ πετούν δηλητήριο στον ουρανό και στη γη.
Χάνουμε την τεχνολογική ανάπτυξη του δυτικού κόσμου, αν ήδη δεν την έχουμε χάσει, αφού δεν μετέχουμε στην Τρίτη και Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση ούτε ως παραγωγοί αλλά ούτε και ως καταναλωτές. Και είναι προφανές ότι το κενό αυτό μας στοιχίζει σε επίπεδο μίκρο και μάκρο οικονομίας, σε ποιότητα ζωής, σε υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, στην ανάπτυξη του ιδιωτικού κ.λπ. Επειδή πλέον σχεδόν όλοι διαθέτουμε smartphone και συνδέσεις WiFi στα σπίτια μας, θεωρούμε ότι ακολουθούμε τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις από κοντά. Αδυνατούμε όμως να κατανοήσουμε ότι στην πραγματικότητα θυμίζουμε το κοριτσάκι με τα σπίρτα στο γνωστό παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν. Φανταζόμαστε μέσα από αναλαμπές όλα αυτά που ο δυτικός κόσμος –που κάποτε αποτελούσαμε αναπόσπαστο οικονομικό και πολιτικό κομμάτι αυτού –τα έχει ως δεδομένα.
Εχουμε απολέσει τη δυνατότητα της παρέμβασης σε διεθνές επίπεδο στην επιστήμη, αφού στο εσωτερικό των πανεπιστημίων ο διάλογος περιστρέφεται γύρω από το δικαίωμα ή όχι στην εσχατολογία και όχι για το πώς θα επιτύχουμε την καινοτομία και την αριστεία. Η αγροτική μας παραγωγή, εγκλωβισμένη στη μίκρο παραγωγή και μίκρο ιδιοκτησία, αδυνατεί να δει τα σύγχρονα δεδομένα μιας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής στην ΕΕ που επιδιώκει τον ανταγωνισμό στην ποιότητα ακόμη και σε υβριδικό επίπεδο. Αντιθέτως, οι αγρότες κατεβαίνουν στους δρόμους και απορρυθμίζουν με τα τρακτέρ τους ως πολιορκητικές μηχανές τις τελευταίες σταγόνες αστικής συγκρότησης αυτού του κράτους που οδεύει τραγουδώντας θουρίους προς τον γκρεμό, αναμένοντας ίσως να ακούσουν ξανά από τα χείλη των πολιτικών μας ταγών «Ολα τα κιλά, όλα τα λεφτά».
Το ρολόι της πατρίδας μας έχει γυρίσει δεκαετίες πίσω. Η κοινωνία ανακαλύπτει ξανά τους εσωτερικούς εμφυλιοπολεμικούς διχασμούς της. Στο Νταβός η Ελλάδα συζητούσε όχι για εμπορικές συμφωνίες και τεχνολογικές συνεργασίες σε υψηλό επίπεδο, όπως όφειλε, που θα φέρουν επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας, αλλά για τον πολιτικό αναχρονισμό των Δυτικών Βαλκανίων. Η κοινωνία καταρρέει, δουλειές δεν υπάρχουν για τους νέους, οι συνταξιούχοι επιβιώνουν με σταγόνες βροχής σε ένα άνυδρο τοπίο, αλλά η Ελλάδα διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό ανώτατων αξιωματικών από ό,τι το Ισραήλ και η Τουρκία μαζί! Η αναγκαιότητα του «retrenchment», του εξορθολογισμού, δηλαδή, του κόστους λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων περνά μέσα από την ανεδαφική παροχολογία και τον λαϊκισμό της αγοράς των «κόκκινων» δανείων των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ το δόγμα Υψηλής Στρατηγικής της Ελλάδας στερείται επαφής με τα στρατηγικά δεδομένα της περιοχής αλλά και με τις οικονομικές μας δυνατότητες.
Προβληματίζομαι όταν ακούω από μη Ελληνες που αγαπούν αυτήν τη χώρα και τους ανθρώπους της ότι «η κρίση πέρασε». Μάλλον έχουν καταλάβει ότι σε αυτήν εδώ τη χώρα ο ρεαλισμός και η ειλικρίνεια δεν εκτιμώνται. Προσωπικά θα επιθυμούσα από τους ίδιους να μας τονίσουν ότι χρειάζεται να δουλέψουμε σκληρά για να κερδίσουμε το χαμένο έδαφος. Για να γίνουμε κάτι περισσότερο από ένα μικροαστικό θέρετρο του 21ου αιώνα και αποθήκη ψυχών χιλιάδων προσφύγων και μεταναστών που δεν μπορούν να επιστρέψουν αλλά ούτε και να περάσουν στον δυτικό κόσμο. Ισως όμως να μην είναι δική τους δουλειά αυτό που είναι, όμως, δική μας υποχρέωση. Να προχωρήσουμε μπροστά, να αφήσουμε επιτέλους το παρελθόν οριστικά πίσω μας και να σταματήσουμε να αισθανόμαστε άνετα περιστοιχισμένοι, μέσα στο πλατωνικό σπήλαιο που είμαστε αλυσοδεμένοι στις μεταφυσικές υπεραπλουστεύεις μας, από γκρεμισμένες κολόνες και κατεστραμμένα κιονόκρανα, όταν το δυτικό παράδειγμα ανοικοδομείται πάνω σε ψηφιακά 3D θεμέλια και εμείς απλώς φωνάζουμε από απόσταση «άπαντες απόντες».
Ο κ. Σπύρος Ν. Λίτσας είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας & επισκέπτης καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Grenoble (Sciences Po Grenoble).
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
