Καλές γιορτές, συνάνθρωποι!

Οσο πλησιάζουν τα Χριστούγεννα –η μεγαλύτερη γιορτή της χριστιανοσύνης -, προβληματίζομαι ξανά με αυτό το περίεργο φαινόμενο που λέγεται «θρησκεία».

Για τους περισσότερους οι θρησκευτικές γιορτές είναι απλώς αφορμή για δώρα, γλέντι, καλοπέραση. (Εκτός από τους μη έχοντες –που βυθίζονται στη στέρηση και τη μελαγχολία.) Πόσοι άραγε εκείνες τις μέρες εμβαθύνουν στη διδασκαλία του Ιησού; Ενα κήρυγμα αγάπης έγινε αφορμή ευωχίας και κατανάλωσης.

Υπάρχουν και χειρότερα: Ο Βούδας δεν ίδρυσε θρησκεία. Δεν ασχολήθηκε με θεούς (δεν αναφέρονται ποτέ στους λόγους του), ούτε με αγίους. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να απαλύνει τον πόνο της ύπαρξης για τους ανθρώπους. Μια αγωγή, όχι μια πίστη. Συμπόνια, άσκηση, ενδοσκόπηση, έλεος.

Δυστυχώς, οι οπαδοί του διαστρέβλωσαν τη διδασκαλία του και την έκαναν θρησκεία, παραβλέποντας τις διδαχές του, που δεν επέτρεπαν ούτε την απεικόνιση της μορφής του. Και τώρα οι βουδιστές της Μιανμάρ κυνηγάνε και εξολοθρεύουν τους συμπατριώτες τους Ροχίνγκα μόνο και μόνο επειδή δεν είναι βουδιστές, αλλά μουσουλμάνοι. Θα τα έχετε διαβάσει: δεκάδες χιλιάδες νεκροί, πεντακόσιες χιλιάδες πρόσφυγες και ο ΟΗΕ μιλάει για γενοκτονία. Αυτά οι ειρηνιστές πιστοί του Βούδα!

Η Μέση Ανατολή φλέγεται –και ποιος είναι ο λόγος; Για μας τους τρίτους ασήμαντος, για τους μουσουλμάνους τεράστιος. Σουνίτες και σιίτες σφάζονται αιώνες τώρα. Εψαξα να μάθω για τις διαφορές τους –δεν είναι καν θρησκευτικές. Πιστεύουν στον ίδιο θεό –τον Αλλάχ -, έχουν τον ίδιο προφήτη –τον Μωάμεθ -, ακολουθούν το ίδιο ιερό βιβλίο –το Κοράνι –και τους ίδιους ακριβώς κανόνες. Αλλά η διαδοχή του προφήτη έπρεπε κατά τους μεν να πάει σε συγγενή του, κατά τους δε όχι.

Μήπως όμως εμείς δεν αποσχιστήκαμε από τους καθολικούς για τη διαφορά: «ομοούσιος» ή «ομοιοούσιος» –και το filioque; Και οι καθολικοί δεν έσφαξαν τους διαμαρτυρόμενους τη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου; Χριστιανοί όλοι μας, οπαδοί της χριστιανικής αγάπης…

Αν από κανένα συννεφάκι μάς παρακολουθούν ο Βούδας, ο Μωάμεθ, ο Χριστός, δεν θα απορούν μονάχα. Θα οργίζονται και θα μας οικτίρουν. Κήρυξαν την αγάπη και τη συμπόνια (ναι, και ο Μωάμεθ, μεταξύ των δικών του) και οι πιστοί των θρησκειών που ίδρυσαν σφάζονται ακόμα και αναμεταξύ τους!

Τουλάχιστον εκείνοι οι σοφοί αρχαίοι Ελληνες δεν χρειάζονταν θρησκευτικές ή ιδεολογικές προφάσεις. Εκαναν πόλεμο για τον πόλεμο, την κατάκτηση, το πλιάτσικο. Δεν έλεγαν «πολεμάμε τους βαρβάρους (ή τους Σπαρτιάτες) επειδή πιστεύουν σε άλλο θεό». Δεν ήθελαν να προσηλυτίσουν –ήθελαν να κατακτήσουν. Και μπορούσαν να είναι απόλυτα κυνικοί. Οπως εμφανίζει ο Θουκυδίδης τους Αθηναίους στον διάλογό τους με τους Μηλίους.

Παράξενο πράγμα η θρησκεία. Βασική ανάγκη και παρηγοριά του ανθρώπου που τρέμει τον θάνατο, τον πόνο και τη φθορά. Και έρχεται λοιπόν τώρα η ίδια η θρησκεία και φέρνει τον θάνατο, τον πόνο και τη φθορά. Υπερασπίζεται τους φτωχούς και ντύνεται στα χρυσάφια. Κηρύττει τη μελλοντική αιώνια ζωή και προσφέρει τον άμεσο θάνατο. Δοξολογεί την αγάπη και σπέρνει το μίσος.

Παράταιρες και παράτονες σκέψεις μέσα στη γιορτινή ατμόσφαιρα των ημερών. Ομως, ανάμεσα στους Αϊ-Βασίληδες και τις γαλοπούλες, αξίζει για μια στιγμή να αναλογιστούμε τι και γιατί γιορτάζουμε…