Οι επιστήμονες παραμένουν ανήσυχοι

Πριν από 25 χρόνια, η Ενωση Ανησυχούντων Επιστημόνων (Union of Concerned Scientists) καθώς και 1.700 ανεξάρτητοι επιστήμονες, μεταξύ των οποίων η πλειονότητα των εν ζωή κατόχων βραβείου Νομπέλ, εξέδωσαν την πρώτη τους επίσημη προειδοποίηση. Με βάση τα τότε υπάρχοντα δεδομένα, οι επιστήμονες κατεδείκνυαν ότι το ανθρώπινο είδος όδευε σε μετωπική σύγκρουση με το φυσικό περιβάλλον και εν τέλει με την ίδια τη ζωή. Στο μανιφέστο τους αυτό, καλούσαν σε δράσεις που είχαν στόχο να αποτρέψουν υπάρχουσες ή επικείμενες καταστροφές. Τα θέματα στα οποία αναφέρονταν αφορούσαν την τρύπα του όζοντος, τη διαθεσιμότητα πόσιμου νερού, τη μείωση των θαλάσσιων μορφών ζωής, την αποψίλωση των δασών, τη μείωση της βιοποικιλότητας, την κλιματική αλλαγή και τη συνεχή αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού.

Με εξαίρεση τη σταθεροποίηση της στιβάδας του όζοντος στη στρατόσφαιρα (η οποία επετεύχθη χάρη στην κινητοποίηση των επιστημόνων και στη λήψη μέτρων από πλευράς κρατών), οι πρόοδοι που έχουν γίνει στους άλλους τομείς είναι σχεδόν αμελητέες. Για τον λόγο αυτόν οι επιστήμονες επανήλθαν: με 15.364 υπογραφές από 184 διαφορετικές χώρες το εφετινό μανιφέστο είναι ακόμη πιο επιτακτικό. Εξάλλου και οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: η αποψίλωση των δασών συνεχίζεται αμείωτη, όπως επίσης και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Και ενώ οι άνθρωποι πολλαπλασιαζόμαστε συνεχώς, έχουμε «πετύχει» με τις ενέργειές μας να εξαφανίζουμε τους υπόλοιπους συγκατοίκους μας στον πλανήτη Γη. Από το 1970 μέχρι σήμερα οι αριθμοί των σπονδυλοζώων έχουν μειωθεί κατά 58%, με εκείνα του γλυκού νερού να υποφέρουν περισσότερο (81% είναι η μείωση των σπονδυλοζώων του γλυκού νερού, ενώ στο 36% και 35% ανέρχεται η μείωση των θαλασσίων και των σπονζυλοζώων της ξηράς, αντίστοιχα).

Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται παρά να κοιτάξουμε γύρω μας για να διαπιστώσουμε ότι ορθώς ανησυχούν οι επιστήμονες. Οσοι, παραδείγματος χάριν, έχουμε την τύχη να ζούμε σε περιοχές με ποτάμια, ξέρουμε ότι δεν ακούμε πια και πολλά κοάσματα βατράχων ή πως οι ποταμίσιες καραβίδες, αν υπάρχουν, είναι πια η σκιά του εαυτού τους τόσο σε αριθμούς όσο και σε μέγεθος.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η επιτυχία μας με την τρύπα του όζοντος δείχνει ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε αν βάλουμε τους σωστούς στόχους. Και προτρέπουν, παράλληλα με την άσκηση πίεσης προς τις συνήθως απρόθυμες κυβερνήσεις, να δείξουμε έμπρακτα τον σεβασμό μας προς το περιβάλλον, αρχίζοντας ο καθένας από το σπίτι του και τη γειτονιά του. Θυμίζοντάς μας ότι «η Γη, με όλες τις μορφές ζωής που φιλοξενεί, είναι και το μοναδικό μας σπίτι».