«Α ν α ρ χ ι σ μ ό ς: η πεποίθηση ότι είναι δυνατή και επιθυμητή η κατάργηση όλων των μορφών εξουσίας, διοίκησης και νόμων, καθώς και των μηχανισμών επιβολής του νόμου. Οι αναρχικοί τείνουν προς μια κοινωνία χωρίς κράτος, στην οποία η αρμονία εξασφαλίζεται από την ελεύθερη συναίνεση μεταξύ ατόμων και ομάδων. Οραματίζονται μια κοινωνική τάξη χωρίς φυλακές, στρατούς, αστυνομίες ή άλλες οργανωμένες δυνάμεις που να επιβάλλουν δικαιώματα ιδιοκτησίας, να συλλέγουν φόρους, κ.λπ.».
Αναφέρω τον παλαιό ορισμό που έγραψε εδώ και πάνω από 100 χρόνια ο μέγας αναρχικός Πέτερ Κροπότκιν για την 11η έκδοση της Encyclopedia Britannica. Λίγα χρόνια πριν ο αμερικάνος στοχαστής Henry David Thoreau στο δοκίμιό του «Γύρω από το καθήκον της πολιτικής ανυπακοής» (ναι, αυτός εφηύρε τον όρο) έγραφε: «…αυτή η κυβέρνηση είναι καλύτερη που λιγότερο κυβερνά [ ] ρητό …που οδηγεί σε τούτο: Αυτή η κυβέρνηση είναι καλύτερη που δεν κυβερνά καθόλου –και όταν οι άνθρωποι είναι έτοιμοι γι’ αυτό, τέτοια κυβέρνηση θα αποκτήσουν».
Αντιγράφω από ένα βιβλίο μου, με τίτλο «Εγχειρίδιον Ελευθερίας», που κυκλοφόρησε πριν από σαράντα χρόνια και για καιρό διαβαζόταν πολύ στα Εξάρχεια.
Οι αναφορές μου σε κλασικά κείμενα του αναρχισμού γίνονται για να θυμίσω πως οι κλασικοί αναρχικοί ήταν άνθρωποι της ειρήνης και της συναίνεσης. Η διαμάχη τους με την εξουσία είχε ως κύριο αίτημα την κατάργηση της αυθαιρεσίας και της κρατικής βίας. Αν εξαιρέσουμε μερικούς θερμοκέφαλους μηδενιστές σαν τον Νετσάγεφ (που ήταν περισσότερο τρομοκράτης), σπάνια οι αναρχικοί χρησιμοποιούσαν τη βία για να διαδώσουν τις ιδέες τους –γνωρίζοντας πως η βία φέρνει μόνο βία και τους εμπλέκει σε έναν φαύλο κύκλο.
Οι σημερινοί άρχοντες των Εξαρχείων μπορεί να αυτοαποκαλούνται αναρχικοί, αναρχοαυτόνομοι ή αντιεξουσιαστές –στην πραγματικότητα όμως, στον χώρο τους, φέρονται σαν εξουσιαστές. Τα οράματα του Κροπότκιν ή του Θορό δεν επιτυγχάνονται με βόμβες μολότοφ και ναυτικές φωτοβολίδες. Ολοι οι σοβαροί πολιτικοί στοχαστές αναζητούν και προτείνουν νέες μορφές πιο άμεσης και ανθρώπινης πολιτικής οργάνωσης, πέρα από τα ξεπερασμένα μοντέλα αυθαίρετης διακυβέρνησης. Ομως η πρόοδος σε αυτόν τον τομέα δεν θα προκύψει από βίαιες ενέργειες. Οι επαναστάσεις απέδειξαν τα ιστορικά όριά τους: όλες, μα όλες, οδήγησαν σε νέες μορφές τυραννίας. Η μόνη αποτελεσματική μέθοδος είναι η σταδιακή και συστηματική μεταρρύθμιση και μεταμόρφωση.
Εχουν απόλυτο δίκιο οι αντιεξουσιαστές να αντιτίθενται στην εξουσία –όταν αυτή χρησιμοποιεί τη βία -, ακόμη και τη λεγόμενη «νόμιμη», η οποία συχνά εφαρμόζεται με τρόπο που την καθιστά παράνομη. Χάνουν όμως το δίκιο τους όταν και αυτοί χρησιμοποιούν βία, είτε εναντίον αψύχων (τι τους φταίνε οι κάδοι, τα αυτοκίνητα και οι βιτρίνες;) είτε, πολύ χειρότερα, εναντίον εμψύχων. Ο άνθρωπος που τραυμάτισε τη δικηγόρο (τους υπερασπιζόταν!) δεν έχει δικαίωμα να αυτοαποκαλείται αντιεξουσιαστής. Η τυφλή εκτόξευση ενός τέτοιου όπλου μέσα σε πλήθος είναι εξουσιαστική βία της πιο απάνθρωπης μορφής.
Ο κόσμος δεν θα βελτιωθεί με τις μολότοφ και τις φωτοβολίδες. Θα βελτιωθεί με τη συστηματική προσπάθεια για την εξανθρώπιση του πολιτικού συστήματος. Εκεί χρειάζεται η βοήθεια των αναρχικών. Το πιο ανθρώπινο κράτος –όταν προκύψει –θα οφείλει πολλά στις ιδέες τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
