Γιατί το ΔΝΤ δεν θα φύγει από το πρόγραμμα

Οι προσδοκίες της κυβέρνησης –οι οποίες βασίζονταν στην επικείμενη μετάλλαξη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) σε Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο –για «ομαλή απόσυρση» του ΔΝΤ από την Ελλάδα πριν από τη λήξη του προγράμματος έχουν διαψευστεί.

Ο διαφαινόμενος συνασπισμός του κόμματος της κυρίας Μέρκελ (CDU) με τους Φιλελευθέρους (FDP), που αντιτίθενται στην περαιτέρω οικονομική στήριξη της Ελλάδας, φέρεται να έχει περιπλέξει τις συζητήσεις περί ΕΝΤ και να έχει απομακρύνει το ενδεχόμενο απόσυρσης του ΔΝΤ από το ελληνικό πρόγραμμα.

Στην πραγματικότητα το ΔΝΤ ποτέ δεν επρόκειτο να αποσυρθεί από το πρόγραμμα πριν από την ολοκλήρωσή του τον Αύγουστο του 2018, δεδομένου ότι έχει αναλάβει δύο υποχρεώσεις:

Να αποφασίσει γύρω στον Ιούνιο 2018 αν η μείωση του αφορολογήτου που έχει ψηφιστεί για το 2020 πρέπει να εφαρμοστεί ήδη από το 2019, μαζί με την περικοπή της «προσωπικής διαφοράς» στις συντάξεις, για να διασφαλιστεί ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2019.

Να πιστοποιήσει στο τέλος του προγράμματος αν το χρέος είναι βιώσιμο, και αν όχι να προτείνει συγκεκριμένα μέτρα ελάφρυνσης που θα το καθιστούσαν βιώσιμο.

Το ΔΝΤ παραμένει επομένως εγγυητής της δημοσιονομικής πειθαρχίας και παίζει καθοριστικό ρόλο στη δυνατότητα επιστροφής της Ελλάδας στις κεφαλαιαγορές με λογικά επιτόκια. Η πρόσφατη προσέγγιση μεταξύ ΔΝΤ και ΕΚΤ όσον αφορά την πιστοποίηση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών απέδειξε επίσης ότι το ΔΝΤ επιμένει σε «στοχευμένες πιστοποιήσεις της ποιότητας του χαρτοφυλακίου των τραπεζών» (AQR).

Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν στην Ουάσιγκτον την ερχόμενη εβδομάδα στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ, μαζί με την προοπτική ολοκλήρωσης της τρίτης αξιολόγησης του προγράμματος ESM μέχρι τον Δεκέμβριο.

Οσον αφορά τις προοπτικές για το 2018, το πρόγραμμα του ΔΝΤ προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα μόλις 2,2% του ΑΕΠ, σε αντίθεση με το πρόγραμμα του ESM και τον προκαταρκτικό προϋπολογισμό 2018, που προβλέπουν πλεόνασμα 3,5% και 3,6% αντίστοιχα.

Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ είχε εξουσιοδότηση να εγκρίνει το πρόγραμμα μόνο εφόσον ήταν πλήρως χρηματοδοτημένο τους επόμενους 12 μήνες. Προφανώς επομένως υπάρχει συμφωνία μεταξύ ΔΝΤ και Ευρωπαίων ότι ο ESM θα εκταμιεύσει τις προγραμματισμένες δόσεις ακόμη και αν η Ελλάδα δεν πετύχει τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018. Κατά πόσο οι Ευρωπαίοι θα ζητήσουν ενεργοποίηση του «κόφτη» δαπανών σε αυτή την περίπτωση παραμένει αδιευκρίνιστο, και ενδεχομένως συναρτάται με την πρόοδο που θα έχει επιτευχθεί στις μεταρρυθμίσεις.

Το βέβαιο όμως είναι θα επιμείνουν στην επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ για το 2019, με ταυτόχρονη περικοπή συντάξεων και αφορολογήτου αν χρειαστεί. Αυτό το ενδεχόμενο αυξάνει την πιθανότητα προκήρυξης πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο του 2018 το αργότερο.

Η κυρία Μιράντα Ξαφά είναι senior scholar στο Centre for International Governance Innovation (CIGI). Το βιβλίο της «Δημόσιο χρέος» κυκλοφορεί στη σειρά «Μικρές Εισαγωγές» των εκδόσεων Παπαδόπουλος.