Με τον Νικόλαο Λιούση δημοσιεύσαμε το 2005 ένα βιβλίο: «Εφήμεροι προφήτες. Αδιέξοδα του νεοφιλελευθερισμού και κοινωνικά κινήματα στην εποχή της παγκοσμιοποίησης». Είχε προηγηθεί από τους ίδιους συγγραφείς το 2001: «Παγκοσμιοποίηση και Αριστερά. Η νεοφιλελεύθερη λαίλαπα και ο νέος ρόλος της Αριστεράς». Οι δύο αυτές ερευνητικές προσπάθειες ξεχάστηκαν μέσα στη δίνη της ενεργού πολιτικής.
Για λόγους που έχουν σχέση με τα προσωπικά βιώματά μου, ξεχάστηκε και μια από τις πλευρές της διάσπασης του ενιαίου ΚΚΕ, το 1968, στη 12η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του. Η ηγεσία του κόμματος που είχε πιαστεί κυριολεκτικά στον ύπνο, με τις πιτζάμες όπως λέγαμε τότε, από τη χούντα του Παπαδόπουλου, διοργάνωσε μία αντεπίθεση, θέτοντας σε αμφισβήτηση τις κομματικές αρμοδιότητες τριών μελών του Πολιτικού Γραφείου, των Παρτσαλίδη, Δημητρίου και Ζωγράφου και δύο μελών της Κεντρικής Επιτροπής, των Καρρά και Τζεφρώνη. Πιο πολύ από την αντεπίθεση, παρά από τον υπερασπιστικό και αμυντικό λόγο των αναθεωρητών (ή «ρεβιζιονιστών» επί το υβριστικότερον), μπορεί κανείς να επισημάνει, ανατρέχοντας στα αρχεία, πόσο πρωτοποριακή ήταν για την εποχή εκείνη η θέση τους, αν και το 1968 είχε δοκιμάσει σκληρά τις πολιτικές αναφορές του ΚΚΕ.
Οι αναθεωρητές συσπειρώθηκαν γύρω από τρεις βασικούς άξονες:
n Την αναφορά στην ευρωπαϊκή ενοποίηση.
n Την κατάργηση του μύθου της ένοπλης εξέγερσης και της δικτατορίας του προλεταριάτου.
n Την κατάργηση του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού ως τρόπου λειτουργίας του κόμματος.
Το πνεύμα της 12ης ολομέλειας, η αναθεώρηση του δόγματος, κατέρρευσε με την πάροδο των ετών. Τα στελέχη των διαφόρων σχηματισμών (ΚΚΕ Εσωτερικού, Συμμαχία και Συνασπισμός) ήταν βασικά διανοούμενοι. Τους απέκοψαν από τις ρίζες που είχε αναπτύξει η ηγεσία του ΚΚΕ με τις εργατικές δυνάμεις και ορισμένες εαμικές αγροτικές περιοχές της χώρας τα παλιά και πεπειραμένα στελέχη της κομματικής νομενκλατούρας. Αυτοί μιλούσαν κυρίως στο συναίσθημα. Αξιοποίησαν ακόμα και τις θυσίες αγωνιστών που είχαν καταγγελθεί από την ηγεσία του κόμματος και μερικές φορές είχαν παραδοθεί στον εχθρό ως προδότες και χαφιέδες.
Από την άλλη μεριά, το ΚΚΕ συναντούσε ανυπέρβλητα εμπόδια στην επέκταση της εκλογικής επιρροής του. Η περιχαράκωση έγινε ο βασικός του πολιτικός σκοπός και το όλο πλέγμα σχέσεων περιεπλάκη επί το χειρότερον όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση και οι Λαϊκές Δημοκρατίες και μαζί τους κάθε προοπτική για μια μελλοντική εξέλιξη του συστήματος.
Η Ιστορία όμως εκδικείται. Τη διώχνεις από την πόρτα και σου μπαίνει από το παράθυρο. Κλείνεις την αυλαία της τραγωδίας και το έργο μεταβάλλεται σε κωμωδία. Η νέα πολιτική, που εκφράστηκε από τον Εμανουέλ Μακρόν, που, με κάποια συστολή, ονόμασε «ουσιαστική αλλαγή του συστήματος» δεν είναι τίποτα άλλο από τη νέα πολιτική τάξη του σύμπαντος.
Σε αυτήν δεν έχουν θέση όσοι δεν μπορούν να απαντήσουν ουσιαστικά και ειλικρινά σε μια σειρά από ερωτήματα. Εδώ θα τα ανακοινώσουμε απλώς. Η λεπτομερειακή συζήτησή τους θα γίνει σε επόμενο άρθρο μας.
1. Η παγκοσμιοποίηση έχει ολοκληρωθεί ή θα προχωρήσει;
2. Η παγκοσμιοποίηση ωφελεί ή βλάπτει τους εργαζομένους και κατ’ επέκταση μικρές και αδύνατες χώρες όπως η Ελλάδα;
3. Τι ρόλο παίζουν στην εξέλιξη της παγκοσμιοποίησης τα υποσύνολα όπως π.χ. η Ευρωπαϊκή Ενωση;
Δεύτερη ομάδα ερωτήσεων.
1. Υπάρχει σήμερα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες Δεξιά και Αριστερά;
2. Αν ναι, ποιος είναι ο λειτουργικός τους ρόλος;
3. Ποιος ο ρόλος της προσωπικότητας στην κοινωνία της πληροφορίας, των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του θεάματος;
Πέρα από το ιστορικό και θεωρητικό ενδιαφέρον που νομίζουμε ότι έχει αυτού του είδους η συζήτηση, ίσως μας δώσει και το κλειδί για να κατανοήσουμε ορισμένες ανεξήγητες συμπεριφορές των τελευταίων ημερών σε σχέση με τις γαλλικές προεδρικές εκλογές. Εχω τη δυσεξήγητη ιδιοτροπία να παρακολουθώ τα κομματικά φερέφωνα στις πρωινές εκπομπές της ΕΡΤ. Αναγνωρίζω ότι πρόκειται για ψυχική ανωμαλία. Οι τρισάθλιοι αυτοί, που έχουν εγκαταλείψει και το τελευταίο ίχνος ντροπής και αξιοπρέπειας, ενώ πανηγύριζαν τα δύο τρίτα του γαλλικού λαού και σύσσωμη η κοινή γνώμη της Ευρώπης τη συντριπτική νίκη των ενωμένων δυνάμεων της δημοκρατίας και της ευρωπαϊκής προοπτικής, που έβαλε στο περιθώριο της γαλλικής πολιτικής ζωής τη φασίστρια Λεπέν και τα χρυσαυγίτικα τσιράκια της, είχαν κηρύξει πένθος. Μια ματιά στις φάτσες τους, πριν παρακολουθήσει κανείς την επιχειρηματολογία τους και τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούσαν να παραποιήσουν τα γεγονότα, σε έπειθε για αυτό. Γιατί όμως ο κανακάρης του «Ολαντρέου» και των γάλλων Σοσιαλιστών, Τσίπρας, είχε ταυτιστεί με τους γάλλους ρατσιστές, εθνικιστές και αντιευρωπαϊστές;
Νομίζουμε ότι το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν και η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ με τον Τσίπρα επικεφαλής ανήκουν στην ίδια παράταξη, γιατί απλούστατα δεν υπάρχει πια Αριστερά και Δεξιά όπως τις είχαμε συνηθίσει.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ