Η νέα γλώσσα (New speak)

Στο βιβλίο του «1984» ο Τζορτζ Οργουελ περιγράφει το απαίσιο κράτος του Μεγάλου Αδελφού, που στην πραγματικότητα είναι μια μεταφορά στον χώρο της επιστημονικής προφητείας όσων συνέβαιναν στη σταλινική δικτατορία. Ενας απ’ τους βασικούς μηχανισμούς καταπίεσης ήταν η νέα γλώσσα (New speak). Από τη μετατροπή εννοιών, ανάλογα με τις προθέσεις του καθεστώτος, έβλεπε κανείς εκεί ξεκάθαρα πώς μια ορκισμένη μειοψηφία μπορούσε να οδηγήσει τον λαό σε ένα κλίμα παραισθήσεων και πλάνης.

Το 1984 παρήλθε και, αντίθετα με όσα είχε προφητεύσει ο Οργουελ, ο υπαρκτός σοσιαλισμός, διάδοχος της σταλινικής δικτατορίας, εκφυλίστηκε και μετά το 1990 έπαψε να υπάρχει, στην Ευρώπη τουλάχιστον.

Η παράδοξη, πολλές φορές, μοίρα μας μάς οδήγησε το 2015 σε ένα καθεστώς όπου μια ομάδα νοσταλγών του σταλινισμού, απογοητευμένων θεσιθήρων και διεφθαρμένων δημοσίων υπαλλήλων συσπείρωσε γύρω από έναν χαρισματικό ηγέτη ένα ποσοστό ψήφων που της έδωσε την πρωτοκαθεδρία. Το ρεύμα δεν ήταν πλειοψηφικό και η κοινοβουλευτική αυτοδυναμία δεν θα υπήρχε αν δεν συνεργούσαν περιθωριακά στρώματα του πληθυσμού, ένα ακροδεξιό συνονθύλευμα αριβιστών και ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα ποσοστό αποχής.

Το νέο καθεστώς προσπάθησε να αλλοιώσει βασικά στοιχεία που συγκροτούσαν την κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ανάμεσα στα άλλα θα πρέπει να αναφέρουμε προσπάθειες, που συνεχίζονται ακόμα, για τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης, για την υποδούλωση της Δικαιοσύνης στην εκτελεστική εξουσία, για τη συστηματική παραποίηση των οικονομικών δεδομένων και την αναίσχυντη και αλαζονική συμπεριφορά των φορέων της εξουσίας.

Κάτω από αυτές τις συνθήκες ήταν μοιραίο να εμφανιστεί και να πάρει μεγάλες διαστάσεις και η νέα γλώσσα. Η παραποίηση δηλαδή εννοιών και η αντικατάσταση δεδομένων λέξεων από άλλες, οι οποίες εξωράιζαν τις διαδικασίες και εξαφάνιζαν την πολιτική ουσία των εξελίξεων.

Η λέξη «τρόικα» περιέγραφε στα ρωσικά ένα μεταφορικό μέσο, που γλίστραγε πάνω στο χιόνι, ένα έλκηθρο δηλαδή, που το έσερναν τρία άλογα. Αργότερα υιοθετήθηκε, όπως και πολλές άλλες ανάλογες ονομασίες, στο τεχνοκρατικό λεξιλόγιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, όταν δηλαδή ένα θέμα, συνήθως μια επαφή ανωτάτου επιπέδου με μια τρίτη χώρα, ήθελε το Συμβούλιο Υπουργών να το αντιμετωπίσει με ενισχυμένο πρόσωπο, αλλά όχι μετακινώντας ή συγκαλώντας στις Βρυξέλλες την Ολομέλεια του Συμβουλίου Υπουργών. Η τρόικα ήταν στην ευρωπαϊκή διάλεκτο ο εκάστοτε πρόεδρος του Συμβουλίου, η προηγούμενη προεδρία και η επερχόμενη. Είχα την τύχη να απολαύσω σε δύο περιπτώσεις, το 1989 και το 1994, μια τρόικα όπου υπό τας εντολάς μου, ως προέδρου του Συμβουλίου, έπαιζαν έναν συμπληρωματικό ρόλο ο μακαρίτης Χανς Ντίτριχ Γκένσερ και οι Κλοντ Σεσόν και, αργότερα, Ρολάν Ντιμά. Και αυτό για αλφαβητικούς λόγους. Οχι γιατί ήμουν εγώ σπουδαιότερος από τις μεγάλες αυτές φυσιογνωμίες της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής.

Οταν εδόθη το πρώτο δάνειο στην Ελλάδα για να ξεπεράσουμε το πρόβλημα πληρωμών που είχε ανακύψει, ορίστηκε μια τρόικα για να επιβλέπει την εφαρμογή του Μνημονίου, που θα εξασφάλιζε τα συμφέροντα των δανειστών. Οι Τσιπρανέλ βρήκαν προσβλητική την έννοια αυτή και ύστερα από φασαρίες διαφόρων ειδών πέτυχαν να ονομαστεί η παρουσία τεχνοκρατών στις διαπραγματεύσεις με τον όρο «θεσμοί», που δεν σήμαινε επί του προκειμένου απολύτως τίποτα. Οι «θεσμοί» ήταν η «τρόικα» με άλλο όνομα. Δηλαδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αν η προσπάθεια να παραπλανήσουν την κοινή γνώμη σταματούσε εκεί, δηλαδή σε μια απόπειρα εξεύρεσης νέων, πιο εύηχων όρων για τη διαπραγμάτευση, δεν θα ήταν άξιο το θέμα για να συζητηθεί.

Η προσπάθεια όμως δημιουργίας New speak συνεχίζεται. Προ ενός μηνός περίπου εισήχθη ένας νέος όρος, η λέξη «έμφυλος». Ομολογώ ότι δεν τον εγνώριζα. Διαπίστωσα ρωτώντας γύρω μου και ανατρέχοντας σε λεξικά ότι πολλοί άλλοι μου διεκδικούσαν τη δάφνη της αγνοίας. Τελικά φαίνεται ότι «έμφυλος» είναι κάποιος ή κάποια που ανήκει στις δύο βασικές ομοφυλοφιλικές ομάδες, είτε αποτελούνται από άνδρες είτε από γυναίκες, καθώς και όλους τους δυνατούς συνδυασμούς μεταξύ τους. Επίσης θα πρέπει να προσθέσουμε στους εμφύλους, υποθέτω, τους παιδεραστές, τους κτηνοβάτες, τους νεκρόφιλους κ.ο.κ. Θοῦ, Κύριε, φυλακὴν τῷ στόµατί µου.

Ας μας βοηθήσει ο Θεός. Φαίνεται ότι η κολασμένη φαντασία του ολοκληρωτισμού πρόκειται να μας προωθήσει και άλλες τέτοιες προτάσεις.