Κάποτε ο Παναθηναϊκός, είχε έναν Λατινοαμερικάνο αρμένικης καταγωγής προπονητή, τον κύριο Μαρκαριάν. Αυτός δεν ήξερε πολύ καλά τα ελληνικά, αλλά έκανε φιλότιμες προσπάθειες να τα μιλήσει. Μια μέρα, μπροστά σε ένα ξεχασμένο μικρόφωνο, είπε «τι μαλάκα είσαι». Οι οπαδοί του Ολυμπιακού, γνωστοί για τους καλούς τους τρόπους, τον εξύβριζαν από τότε φωνάζοντας σε κάθε ματς «η μαλάκα είσαι».
Αυτό τώρα με οδηγεί στον σχολιασμό της άποψης του αγαπημένου μου φίλου Κώστα Ζουράρι, ο οποίος δήλωσε ότι όποιος νομίζει ότι ο, μακαρίτης πια, Κάστρο είναι δικτάτωρ είναι «η μαλάκα». Στην πραγματικότητα και ο Ζουράρις και όλοι, με σπάνιες εξαιρέσεις, όσοι συμμετείχαν στις αξιολογικές συζητήσεις για τον θάνατο και την κηδεία του Φιντέλ Κάστρο συγκρότησαν μια «μεγάλη μαλάκα» εφάμιλλη των καλύτερων παραδόσεων του λαού και της διανόησής μας. Η συζήτηση καλούσε να επιλέξεις ανάμεσα σε δύο όρους, «επαναστάτης» ή «δικτάτωρ». Οι περισσότεροι από όσους πήραν μέρος θεωρούσαν ότι δεν είναι δυνατόν να είσαι και το ένα και το άλλο. Οπωσδήποτε, χάσαμε για μια ακόμη φορά την ευκαιρία να δούμε ένα κοινωνικό φαινόμενο με τις πραγματικές του διαστάσεις και τις φυσιολογικές συνέπειές του.
Κατ’ αρχήν, ποιος είπε ότι ένας επαναστάτης δεν μπορεί να γίνει δικτάτωρ μετά την κατάληψη της εξουσίας ή ότι ένας δικτάτωρ δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα επαναστάτης; Αυτά τα δύσβατα μονοπάτια της λενινιστικής ημιμάθειας μας οδήγησαν σε μια επιφανειακή και χωρίς περιεχόμενο συζήτηση. Ο Κάστρο ήταν ένα πολύ κλασικό παράδειγμα δικτάτορα. Ασκησε απόλυτη και ανεξέλεγκτη εξουσία, επί 50 χρόνια δεν έκανε εκλογές ούτε επέτρεψε οποιαδήποτε κριτική. Εκεί τον οδήγησε μια λαμπρή επαναστατική πορεία. Αυτός και τα άλλα γενειοφόρα παιδιά που μπήκαν στην Αβάνα την παραμονή Πρωτοχρονιάς του 1959 και έτρεψαν σε φυγή το διεφθαρμένο κατεστημένο της δικτατορίας Μπατίστα με αντιστάσεις, με ρήξεις, με θυσίες (Γκεβάρα) κατάφεραν τελικά να δημιουργήσουν ένα καθεστώς.
Είναι πολλές οι περιπτώσεις και θα αδικήσω αν αρχίσω να τις αναλύω μία-μία. Ενας δικτάτωρ δεν βγαίνει από έναν μαγικό σωλήνα αλχημιστή. Συνήθως διαμορφώνεται, ασκώντας την εξουσία, με την πάροδο του χρόνου και πολλές φορές με τη συνενοχή του λαού είτε ως υποστηρικτή είτε ως αντιστεκόμενου.
Αυτό που δεν αναφέρθηκε και εξηγεί ίσως την αφοσίωση ενός μεγάλου τμήματος του λαού σε ένα καθεστώς ελλείψεων και στέρησης ήταν η τεράστια επίπτωση του επαναστατικού καθεστώτος πάνω στην οικονομία και την κοινωνία της Κούβας. Για μία ακόμη φορά ο υπαρκτός σοσιαλισμός απέδειξε ότι δεν είναι σύστημα για ανεπτυγμένες κοινωνίες αλλά πλαίσιο για να διευκολύνει την ανάπτυξη. Αλφαβητισμός, προληπτική ιατρική, περιφερειακή ανάπτυξη δικτύου μικροβιομηχανιών άλλαξαν τη μορφή αυτής της χώρας, που ήταν καθιερωμένη ως τόπος αναπαύσεως και διασκέδασης των πλουσίων και διεφθαρμένων «θείων» από την απέναντι ακτή. Κοινωνικό περιθώριο υπήρχε πάντοτε και αναγκαστικά δημιουργούσε την ανάγκη κάποιας καταπίεσης. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι ο Φιντέλ Κάστρο υπήρξε μεγάλος κοινωνικός αναμορφωτής και άλλαξε την προοπτική της ηπείρου ολόκληρης, έχοντας χθες στην κηδεία του πέντε μαθητές, λιγότερο ή περισσότερο λαοπρόβλητους ηγέτες χωρών της Λατινικής Αμερικής.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
