Στην εποχή των τεράτων

Την Τρίτη 8 Νοεμβρίου ο γαλλικός «Monde» είχε ένα αφιέρωμα στην αμερικανική προεδρική εκλογή που διεξαγόταν την ίδια ημέρα.

Μεταξύ των δημοσιευμάτων του αφιερώματος υπήρχε ένα ρεπορτάζ στο Florida State University, δηλαδή σε μια πολιτεία αμφίρροπη εκλογικά και η οποία έδωσε τελικά τη νίκη στον Τραμπ για μερικές χιλιάδες ψήφους.

Στο κάμπους του Πανεπιστημίου οι φοιτητές κρίνουν αρνητικά την εκλογική αναμέτρηση. Καταλήγουν ότι «στη γενιά μας δεν αρέσουν οι ελίτ» και ότι δεν βλέπουν τηλεόραση, ούτε διαβάζουν εφημερίδες, διότι «όλοι είναι προκατειλημμένοι και μεροληπτικοί».

Με άλλα λόγια, οι φοιτητές ενός από τα 30 καλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ που πληρώνουν 20.000 δολάρια τον χρόνο μόνο για δίδακτρα είναι εναντίον των… ελίτ!

Ούτε διαβάζουν άλλωστε εφημερίδες –οι οποίες μπορεί να θεωρούνται όπλο των ελίτ αλλά τουλάχιστον έσωσαν την τιμή της αμερικανικής κοινωνίας.

Σύμφωνα με το Politico, 200 εφημερίδες τάχθηκαν ανοικτά υπέρ της Κλίντον και μόλις έξι υπέρ του Τραμπ… Ελπίζω να μην καλέσει και τις 200 το Πειθαρχικό της ΕΣΗΕΑ για εξηγήσεις.

Προσέξτε. Η αντίρρηση των προνομιούχων αυτών φοιτητών δεν αφορά τη συγκρότηση ή τη συμπεριφορά κάποιων ελίτ, κάτι που θα αποτελούσε μια απολύτως θεμιτή επιφύλαξη. Απορρίπτουν την ίδια την υπόστασή τους και μάλιστα την απορρίπτουν εκείνοι που τις αποτελούν.

Μήπως θέλετε μετά να συζητήσουμε σοβαρά γιατί η βαθιά και λαϊκή Αμερική ψήφισε Τραμπ;

Για τους ίδιους πάνω-κάτω λόγους που οι ίδιοι Βρετανοί αψήφησαν τις προειδοποιήσεις και ψήφισαν Brexit ή έβγαλαν δις τον Κόρμπιν στο Εργατικό Κόμμα.

Που Γάλλοι, Ολλανδοί και Ιταλοί ψηφίζουν Λεπέν, Βίλντερς ή Μπέπε Γκρίλο. Που πολλοί Ελληνες ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ και αρκετοί Ισπανοί Podemos.

Είναι προφανώς η εύκολη επιλογή όσων υπόσχονται ότι αρκεί κανείς να τους ψηφίσει και «ο ουρανός θα γίνει πιο γαλανός». Ο ένας θα σταματήσει τη μετανάστευση με ένα τείχος και ο άλλος θα σκίσει το Μνημόνιο.

Αλλά και κάτι περισσότερο. Η απόρριψη όσων προειδοποιούν μετά γνώσεως ότι τα πράγματα είναι πιο σύνθετα και πιο δύσκολα. Οτι η επιλογή της ευκολίας είναι επιπόλαια και ενδεχομένως καταστροφική.

Το στοιχείο της εύκολης λύσης και της κολακείας των πολλών είναι γνωστό στη δημοκρατία από τους δημαγωγούς της αρχαιότητας.

Το νεότερο στοιχείο (το οποίο παραπέμπει περισσότερο στον Μεσοπόλεμο) είναι ότι η ψήφος της ευκολίας αποτελεί ταυτοχρόνως μια ψήφο κοινωνικής δυσανασχέτησης και τιμωρητικής απόρριψης όσων και όποιων γίνονται αντιληπτοί ως υπέρτεροι, ειδικότεροι και καλύτεροι.

Η εύλογη δυσφορία μιας ταλαιπωρημένης κοινωνίας από κοινού με την ανεξιχνίαστη μνησικακία αλαφιασμένων ανθρώπων είναι τα δύο πόδια ενός παγκόσμιου ρεύματος συναισθηματικού ανορθολογισμού.

Το οποίο παράγει ταυτόσημα αποτελέσματα ακόμη και αν δεν τροφοδοτείται παντού από τις ίδιες πηγές.

Μιλάμε για ένα ανορθολογικό ρεύμα που συνεγείρεται (ανάλογα με την περίπτωση) από την πεποίθηση ότι ο Ομπάμα είναι μουσουλμάνος και δεν έχει γεννηθεί στην Αμερική, ότι ο Τραμπ θα κλείσει φυλακή τους κλέφτες της Γουόλ Στριτ, ότι το ΔΝΤ πληρώνει δημοσιογράφους και ότι οι διεθνείς αγορές είναι μια μασονική επινόηση την οποία θα αντιμετωπίσει ο Τσίπρας με νταούλια και ζουρνάδες.

Που διαλαλεί ότι τα Μνημόνια φέρνουν την χρεοκοπία και όχι η χρεοκοπία τα Μνημόνια. Που βλέπει παντού τζιχαντιστές, προπαγανδιστές και νεοφιλελεύθερους. Που αρνείται την πραγματικότητα όταν δεν του αρέσει. Που δεν αποδέχεται τις εύλογες ερμηνείες αλλά τις σκοτεινές.

Είναι προφανές ότι ζούμε την εποχή των τεράτων που έλεγε και ο μακαρίτης ο Γκράμσι.

Η οποία όμως δεν θα περάσει ούτε αύριο ούτε μεθαύριο. Και η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με ανυποχώρητη επιμονή, ανεξάντλητη υπομονή και ασυμβίβαστη λογική.