Σοκ και κατακραυγή. Κατάρρευση στις δημοσκοπήσεις και εμφύλιος στο κόμμα. Να λοιπόν που βλέπουμε τη λεγόμενη «έκπληξη του Οκτωβρίου» να πέφτει σαν βόμβα και σε αυτές τις προεδρικές εκλογές. Εφέτος είναι το διαβόητο «βίντεο με το χούφτωμα», όπου ο Ντόναλντ Τραμπ ακούγεται να κοκορεύεται, με πολύ χυδαία λόγια, ότι «αρπάζω τις γυναίκες από το μ…» και εκείνες «γουστάρουν να τους την πέφτω άγρια, και με αφήνουν γιατί είμαι σταρ».
Ο απερίγραπτος κροίσος τα έλεγε αυτά το 2005, όταν ήταν ένας δισεκατομμυριούχος πλεϊμπόι των τηλε-ριάλιτι, χωρίς πολιτικές βλέψεις. Αλλά τα αποκάλυψε τώρα η «Washington Post», προκαλώντας σάλο και πάνδημη καταδίκη εναντίον του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου προέδρου. Ακολούθησαν γυναίκες που κατήγγειλαν σεξουαλική παρενόχληση από τον Τραμπ. «Είχε κολλήσει πάνω μου σαν χταπόδι, και με πασπάτευε παντού» είπε ένα θύμα του στους «New York Times».
Αποτέλεσμα; Η Χίλαρι Κλίντον εμφανίζεται σήμερα έως και 11 μονάδες μπροστά (46%-35%) σε εθνικές δημοσκοπήσεις, προβάδισμα σχεδόν μη αναστρέψιμο, 23 ημέρες πριν από τις κάλπες. Και ο Τραμπ μοιάζει να έχει απομείνει διχαστικός και μόνος σε ένα διαλυμένο κόμμα. Για πολλούς Ρεπουμπλικανούς το «χουφτο-γκέιτ» ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Εχει προκαλέσει ανοιχτό εμφύλιο, με δεκάδες βουλευτές, γερουσιαστές, κυβερνήτες και στελέχη να καταδικάζουν, όψιμα και μάλλον υποκριτικά, τον Τραμπ.
Ολοι ήξεραν ποιος είναι και τι λέει. Αλλά πολλοί κάνουν σαν να ξύπνησαν ξαφνικά και να τον είδαν για πρώτη φορά. Ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Πολ Ράιαν δήλωσε ότι έπαψε να στηρίζει τον προεδρικό υποψήφιο, και συμβούλεψε τα μέλη του Κογκρέσου να κάνουν ό,τι μπορούν για να σώσουν τις έδρες τους και τη ρεπουμπλικανική πλειοψηφία –σαν να έχει προεξοφλήσει ότι πρόεδρος θα εκλεγεί η Κλίντον. Ο γερουσιαστής από την Αριζόνα και πρώην υποψήφιος πρόεδρος Τζον Μακ Κέιν εκφράζει αποτροπιασμό, και κάποιοι λένε ότι ο Τραμπ πρέπει να αποπεμφθεί.
Τώρα; Αδύνατον, ακόμη και αν, πράγμα απίθανο, θελήσει ο ίδιος ο Τραμπ να παραιτηθεί. Δεν έχει ξαναγίνει, δεν υπάρχει καν μηχανισμός για αλλαγή υποψηφίου σε τόσο προχωρημένο στάδιο προεδρικής εκστρατείας.
Η αλήθεια είναι πως ο Τραμπ είναι τόσο προφανώς και τόσο γκροτέσκα ακατάλληλος για την ηγεσία της υπερδύναμης, που το κόμμα έχει τεράστια ευθύνη επειδή του επέτρεψε να γίνει υποψήφιος πρόεδρος με ένα πρόγραμμα γεμάτο ρατσισμό, αυταρχισμό, λαϊκισμό, επιθετική άγνοια και θρίαμβο της απρέπειας.
Η άλωση ξεκίνησε με το Tea Party το 2010


Οσο και αν καμώνονται τους έκπληκτους κορυφαίοι Ρεπουμπλικανοί, είναι γεγονός ότι το κόμμα του Αβραάμ Λίνκολν έχει παραδοθεί από το 2010 στους ακραίους, πρώτα στη μισαλλόδοξη και εθνικιστική ρητορική του υπερ-δεξιού Tea Party, και μετά στον Τραμπ. Επέτρεψαν να τους αλώσουν, και τώρα πληρώνουν τα σπασμένα.
Πώς να γυρίσεις πίσω στον μεσαίο χώρο, εκεί που κερδίζονται οι εκλογές, όταν έχεις συρθεί στο περιθώριο του θέματος «πού γεννήθηκε ο Ομπάμα», της ισλαμοφοβίας, του απομονωτισμού, και του μισογυνισμού; Πώς να ξεφύγεις από θέσεις όπως ο ενιαίος φόρος για όλους, πλούσιους και φτωχούς, και ο οικονομικός προστατευτισμός; Πώς να σβήσεις τη φτηνή ρητορική της υπονόμευσης του ΝΑΤΟ και της υπεράσπισης της Ρωσίας του Πούτιν; ρωτούν αναλυτές.
Οι Ρεπουμπλικανοί φαίνονται καταδικασμένοι σε εμφύλιο. Οι μισοί είναι «αυτοί που πρόδωσαν τον Τραμπ», και οι άλλοι μισοί «εκείνοι που δεν έκαναν τίποτα εγκαίρως, όταν ο Τραμπ διέλυε τα πάντα στο κόμμα».
Αυτή τη στιγμή ο Τραμπ μοιάζει να οδεύει προς μια πραγματική εκλογική καταστροφή. Οταν Πολιτείες όπως η Γιούτα και η Τζόρτζια δεν έχουν κλειδώσει με σιγουριά υπέρ του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου, το κόμμα έχει ολέθριο πρόβλημα. Το όλο και πιο στενό μονοπάτι του Τραμπ προς την προεδρία θα πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε τη νίκη στο Οχάιο, στη Φλόριδα, στην Πενσιλβάνια και στη Βόρεια Καρολίνα. Αλλά η Χίλαρι Κλίντον έχει το προβάδισμα στις περισσότερες από τις κρίσιμες αμφίρροπες Πολιτείες, αυτές που δίνουν ουσιαστικά τη νίκη στις προεδρικές. Και ο Τραμπ δεν φαίνεται ικανός να τις «γυρίσει» υπέρ του από εδώ και πέρα.
Αυτός ο υποψήφιος έχει ξεπεράσει κατά πολύ τα όρια με όσα χυδαία λέει για μετανάστες, γυναίκες, μουσουλμάνους, αναπήρους και γκέι. Η λάσπη, η χολή και οι προτάσεις του, από τη «δέσμευση» να στήσει τεράστιο τείχος γύρω από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την απαγόρευση εισόδου για όλους τους μουσουλμάνους, έχουν σοκάρει μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος.
Το 63% έχει αρνητική άποψη για τον «κλόουν»


Ιστορικοί και σχολιαστές παλεύουν για να θυμηθούν εποχή όπου περισσότεροι από το 60% των ψηφοφόρων της Αμερικής είχαν τόσο πεισματικά αρνητικές απόψεις για υποψήφιο πρόεδρο. Σύμφωνα με την Gallup, το 63% των Αμερικανών έχει αρνητική άποψη για τον «κλόουν» Τραμπ. Πρέπει να πάμε πίσω ως τον Νίξον για τόσο θηριώδη απόρριψη πολιτικού από το γενικό εκλογικό σώμα.
Στην τελική ευθεία για τις κάλπες, ο Τραμπ καταφέρεται εναντίον των «προδοτών». «Είναι τόσο ωραία που λύθηκαν τα δεσμά μου και τώρα μπορώ να πολεμήσω για την Αμερική με τον τρόπο που εγώ θέλω» έγραψε στο Twitter, προκαλώντας νέο τρόμο στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Το οποίο υποτίμησε εξ αρχής το «φαινόμενο» Τραμπ και αδυνατεί τώρα να τον διαχειριστεί, με κίνδυνο να χάσει, όχι μόνο τον Λευκό Οίκο, αλλά και την πλειοψηφία του στο Κογκρέσο.

Ο πρώτος πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος είχε εντελώς διαφορετικές θέσεις για τον ρατσισμό, τη μετανάστευση και τη θρησκεία
Θα τρίζουν τα κόκαλα του Λίνκολν
«Τον άκουγα και φανταζόμουν το φάντασμα του Λίνκολν να ξυπνάει από τον τάφο και να δαγκώνει τον Τραμπ»
είπε μια σχολιάστρια στο NBC. Πολλοί το σκέφτονται, και το λένε, βλέποντας το μεγάλο κόμμα που έδωσε ελευθερία στους σκλάβους της Αμερικής να έχει υποψήφιο πρόεδρο τον ανεκδιήγητο μεγιστάνα.
Ο Αβραάμ Λίνκολν πίστευε ότι αυτό που έκανε μεγάλη την Αμερική ήταν «η δέσμευση για την ισότητα και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια». Σε πλήρη αντίθεση με τον Τραμπ, που ξυπνάει τα χειρότερα ένστικτα στους ψηφοφόρους του, ο πρώτος πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος επικαλούνταν «τους καλύτερους αγγέλους της φύσης μας» σε θέματα σχετικά με τον ρατσισμό, τη μετανάστευση και τη θρησκεία.
Ενώ ο Τραμπ χαϊδεύει συστηματικά τον φόβο και τη μισαλλοδοξία. Εχει ζητήσει τείχος για να κρατήσει έξω τους Μεξικάνους και απαγόρευση στη μετανάστευση μουσουλμάνων. Στην πραγματικότητα, έχει εξισώσει τη θρησκεία του ενός πέμπτου του παγκόσμιου πληθυσμού με την τρομοκρατία, ενώ θέλει να επιβάλει και θρησκευτικό τεστ για την είσοδο στις ΗΠΑ.
Θρησκεία και μετανάστευση ήταν εκρηκτικά ζητήματα στην Αμερική και στα χρόνια πριν από τον Εμφύλιο Πόλεμο. Στη δεκαετία του 1850 ένα κύμα μεταναστών από την Ιρλανδία και τη Γερμανία, οι περισσότεροι φτωχοί και πολλοί ρωμαιοκαθολικοί, πυροδότησε φόβους τόσο μεγάλους όσο η τρομοκρατία σήμερα.

Την εποχή του Λίνκολν οι Αμερικανοί ήταν σε συντριπτικό ποσοστό προτεστάντες, και οι περισσότεροι προτεστάντες ένιωθαν μίσος και φόβο για τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Φοβούνταν ότι οι νέοι μετανάστες θα πληθύνουν τις τάξεις των φτωχών, θα αυξήσουν τη δημόσια μέθη, θα αλλοιώσουν την προτεσταντική αγγλο-αμερικανική κουλτούρα και θα κλέψουν δουλειές από τους ντόπιους. Επιπλέον, ανησυχούσαν ότι η υπακοή των καθολικών στη Ρώμη θα απειλούσε τη δημοκρατική διαδικασία και την εθνική κυριαρχία.

Ο Λίνκολν παρακολουθούσε την άνοδο της ξενοφοβικής υστερίας με αποστροφή που έφτανε στην αηδία. Στα μέσα της δεκαετίας του 1850 έλεγε ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία απειλούν τις ιδρυτικές αρχές της χώρας –τις ίδιες αρχές που τον οδήγησαν να αντιταχθεί στη δουλεία. «Η πορεία μας προς τον εκφυλισμό μού φαίνεται να είναι αρκετά γρήγορη… Η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας λέει ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, αλλά τώρα τη διαβάζουμε σαν να λέει ότι «όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι, εκτός από τους νέγρους, τους αλλοδαπούς και τους καθολικούς», έγραφε.
Ο Λίνκολν αναγνώριζε την αρχή της ισότητας ως την καθοριστική αξία του έθνους. Με τα πρότυπα του 21ου αιώνα, ο ορισμός του ήταν πιο περιορισμένος, αλλά ποτέ δεν αμφέβαλε ότι ήταν ο θεμελιώδης. Πίστευε ακράδαντα πως στον πυρήνα της η ισότητα σημαίνει αναγνώριση της αξιοπρέπειας του κάθε ατόμου.

Ηταν μια αρχή ουσιαστικής σημασίας για το δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας και για ένα κοινωνικό σύστημα που επέτρεψε σε ανθρώπους από φτωχό και ταπεινό υπόβαθρο –σαν και αυτόν –να πετύχουν. Σήμαινε ότι όποιος βλέπει το άτομο ως εκπρόσωπο ομάδας –φυλετικής, εθνοτικής ή θρησκευτικής –παραβιάζει τις αμερικανικές αξίες. Και έλεγε ότι όσοι αρνούνται τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας στους μαύρους Αμερικανούς «σβήνουν τα φώτα της ηθικής γύρω μας και μας καταδικάζουν στο σκοτάδι».

Πίστευε ότι η Αμερική είναι μεγάλη επειδή σέβεται την αξιοπρέπεια του ατόμου και όχι όταν στιγματίζει ομάδες λόγω της φυλής, του φύλου, της ταυτότητας ή της θρησκείας τους. Και έχει μείνει στην Ιστορία ακριβώς γιατί υπερασπίστηκε την ελευθερία και την ισότητα. Ψιλά γράμματα για τον Τραμπ.


Τζούλιαν Ζέλιζερ, καθηγητής Ιστορίας στο Πρίνστον
«Είναι όψιμη η υποκρισία μπροστά στη διαφαινόμενη εκλογική συντριβή»

Για «υποκρισία της τελευταίας στιγμής στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα» μας μιλάει ο Τζούλιαν Ζέλιζερ, καθηγητής Ιστορίας στο Πρίνστον και σχολιαστής στο CNN.
Γιατί μιλάτε για υποκρισία;
«Επειδή όλη αυτή η ρητορική καταδίκη στη διάρκεια των τελευταίων ημερών φαίνεται υποκριτική σε όσους έχουν παρακολουθήσει την εκστρατεία. Είναι όψιμη, μπροστά στη διαφαινόμενη εκλογική συντριβή. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τραμπ έχει κάνει αμφιλεγόμενες και προσβλητικές δηλώσεις. Σεξισμός, ρατσισμός και ισλαμοφοβία ήταν στο προσκήνιο σε όλη την εκστρατεία του. Ο Τραμπ έχει χλευάσει ανάπηρους ανθρώπους, προσβάλλει συστηματικά γυναίκες, και έχει εκμεταλλευθεί στο έπακρο τις φυλετικές διαιρέσεις. Τα σχόλιά του, δημόσια και ιδιωτικά, για τις γυναίκες ήταν ανέκαθεν προσβλητικά. Το 1991 ο Τραμπ είπε στο περιοδικό Esquire για τις γυναίκες δημοσιογράφους ότι «δεν έχει τόση σημασία τι γράφουν, φτάνει να έχουν νεανικό και όμορφο πισινό» (sic). Εχει αποκαλέσει γυναίκες «χοντρές γουρούνες, σκύλες, αηδιαστικά ζώα, παραδουλεύτρες». Και όμως, σε όλη την εκστρατεία, ένα μεγάλο μέρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος αποφάσισε να μείνει σιωπηλό ή σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και να εγκρίνει την υποψηφιότητά του. Οι λόγοι για τη στήριξη αυτή θα πρέπει να εξεταστούν πολύ σοβαρά, αν το κόμμα θέλει να δείξει ότι αυτό δεν είναι το είδος του ατόμου ή το είδος των ιδεών που αντιπροσωπεύει. Ο Τραμπ έχει κάνει μια εκστρατεία όπου ιδέες και δηλώσεις που κάποτε ήταν στο περιθώριο της αμερικανικής πολιτικής έχουν γίνει αποδεκτό μέρος του δημόσιου λόγου από τους οπαδούς του. Αν το κόμμα θέλει πραγματικά να ασχοληθεί με το πρόβλημα Τραμπ, τότε θα πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα από το να τον τιμωρήσει για το ηχητικό απόσπασμα που αποκαλύφθηκε. Οι Ρεπουμπλικανοί πρέπει να δουν βαθύτερα για να καταλάβουν τι επέτρεψε σε έναν τέτοιο υποψήφιο να φτάσει τόσο μακριά».
Σε τι οφείλεται αυτό;
«Υπάρχουν πολλοί λόγοι που το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα παραδόθηκε στον Τραμπ. Οι δυνάμεις της πόλωσης είναι τόσο ισχυρές που πολλοί Ρεπουμπλικανοί θα στήριζαν όποιον υποψήφιο, ακόμα και τον πιο αμφιλεγόμενο και αποκρουστικό, αν είχε τις καλύτερες προοπτικές να νικήσει τους Δημοκρατικούς. Υπάρχουν επίσης στοιχεία του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με επιρροή που έχουν προσχωρήσει σε μια εξέγερση ενάντια σε αυτό που αποκαλούν «πολιτική ορθότητα», και είναι ανοιχτοί σε πολιτικούς οι οποίοι χρησιμοποιούν τη ρητορική του μίσους για να στραφούν εναντίον διαφόρων τμημάτων της κοινωνίας. Οι Ρεπουμπλικανοί πασχίζουν να κλείσουν το «χάσμα του φύλου» μετά τις εκλογές του 1980, όταν άρχισαν να χάνουν γυναίκες ψηφοφόρους σε μεγάλους αριθμούς. Τώρα είναι πολύ αργά για να εκφράζουν σοκ και αποτροπιασμό. Οταν μερικές εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο Μιτ Ρόμνεϊ εκλιπαρούσαν τους συναδέλφους τους να ακολουθήσουν έναν διαφορετικό δρόμο το καλοκαίρι, το μεγαλύτερο μέρος του κόμματος προχώρησε με τον Τραμπ. Το ναυάγιο είναι αποτέλεσμα αποφάσεων των ίδιων των Ρεπουμπλικανών. Αντί να λένε σήμερα ότι έχουν πάθει σοκ και δεν πιστεύουν στα μάτια και στα αφτιά τους, οι Ρεπουμπλικανοί που είναι πραγματικά δυσαρεστημένοι με αυτόν τον υποψήφιο πρέπει να εξετάσουν πολύ πιο βαθιά για να κατανοήσουν πραγματικά την κατάσταση στην οποία βρίσκονται, λίγες μέρες πριν από τις προεδρικές εκλογές».
Μπορεί το τρίτο και τελευταίο ντιμπέιτ, την ερχόμενη Τετάρτη, να αλλάξει το κλίμα υπέρ του Τραμπ;
«Είναι σχεδόν αδύνατον να ανατραπεί το προβάδισμα της Χίλαρι Κλίντον, άνω των 10 μονάδων σε πολλές δημοσκοπήσεις, σε τόσο προχωρημένο στάδιο προεδρικής εκστρατείας. Δεν έχει γίνει ποτέ. Και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα της Κλίντον παραμένει η δυναμική της στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων, επειδή προηγείται σε όλες τις αμφίρροπες Πολιτείες».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ