Λίγοι το περίμεναν, αλλά Σάντος και Τιμοτσένκο έσφιξαν τα χέρια στην Αβάνα όταν έκλεισε η προκαταρκτική συμφωνία. Δεν θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικοί. Ο 64χρονος πρόεδρος είναι δεξιός οικονομολόγος, γόνος πάμπλουτης οικογένειας εκδοτών. Ο Τιμοτσένκο γεννήθηκε το 1958, «20 ημέρες μετά τον θρίαμβο της επανάστασης στην Κούβα», όπως του αρέσει να λέει. Κομμουνιστής από τα 17 του, εξελέγη ηγέτης της FARC το 2011.
Αν και στο παρελθόν ο Σάντος έχει κατηγορηθεί για στήριξη στους παραστρατιωτικούς, τώρα, στη δεύτερη θητεία του, φαίνεται ότι θέλει τη συμφωνία για να μείνει στην Ιστορία ως ο ηγέτης που έφερε την ειρήνη. Και ο Τιμοτσένκο έχει προσωπικό κίνητρο για να υπογράψει. Ο νομπελίστας πλέον πρόεδρος φέρεται να έχει δεσμευθεί ότι, αν υπάρξει οριστική συμφωνία, η Κολομβία θα απορρίψει τα αιτήματα των ΗΠΑ για έκδοση του Τιμοτσένκο και 70 ανταρτών που καταζητούνται εκεί για διακίνηση ναρκωτικών. Εκτιμάται ότι το 90% της κοκαΐνης στους δρόμους των ΗΠΑ προέρχεται από την Κολομβία.
Στην ιστορία του Νομπέλ Ειρήνης δεν ήταν λίγες οι αμφιλεγόμενες βραβεύσεις που προκάλεσαν έντονες διαμάχες. Κανείς δεν είχε αντίρρηση, ας πούμε, για τον πρώτο νομπελίστα Ειρήνης, τον ιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού Ερρίκο Ντινάν (1901). Ούτε για τους Αλμπερτ Σβάιτσερ (1952), Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (1964), Μητέρα Τερέζα (1979) και Αουνγκ Σαν Σούου Κίι (1991), την πολιτικό που τα έβαλε με τη χούντα στη Μιανμάρ. Ολοι αγωνίστηκαν για την ειρήνη, τη δημοκρατία και τον ανθρωπισμό.
Αντιθέτως, Νομπέλ που δόθηκαν, πρόωρα ή άδικα, όπως αποδείχθηκε αργότερα, σε πολιτικούς προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις. Οπως εκείνα στους Θεόδωρο Ρούζβελτ (1906), Γιτζάκ Ράμπιν, Σιμόν Πέρες και Γιάσερ Αραφάτ (1994) και στους Χένρι Κίσινγκερ και Λε Ντουκ Θο (1973), το οποίο μάλιστα οδήγησε σε παραίτηση δύο μέλη της Επιτροπής. Πιο πρόσφατα, το 2009 η επιλογή του Μπαράκ Ομπάμα ήταν μη αναμενόμενη και αμφιλεγόμενη καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ βρισκόταν στην εξουσία για λιγότερο από έναν χρόνο. Και η ΕΕ πήρε το Νομπέλ το 2012, εν μέσω της χειρότερης οικονομικής και πολιτικής κρίσης στην ιστορία της. Η πιο λαμπερή απουσία από τον κατάλογο με τους νομπελίστες Ειρήνης είναι βέβαια εκείνη του Μαχάτμα Γκάντι.
Νταν Σμιθ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη στη Στοκχόλμη
«Αγνόησαν τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο»
«Είναι μια ισχυρή δήλωση στήριξης για τη συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας στην Κολομβία, παρά την απόρριψη από τον λαό στο δημοψήφισμα. Θεωρεί την προσπάθεια έργο εν προόδω και την ενθαρρύνει» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Νταν Σμιθ, διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη στη Στοκχόλμη (SIPRI).
«Αλλά δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε κάποια προβληματικά σημεία στην εφετινή βράβευση. Κατ’ αρχάς αναγνωρίζει και τιμά τον αγώνα του προέδρου Σάντος, αν και ο λαός φάνηκε να τον απορρίπτει στις κάλπες. Είναι αυτό έλλειψη σεβασμού για την κολομβιανή δημοκρατία; Η επιτροπή φαίνεται να ερμήνευσε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ως απόρριψη κάποιων αμφιλεγόμενων πλευρών της συμφωνίας και όχι ως συνολική απόρριψη της ειρήνης» τονίζει ο Σμιθ.
«Επειτα τιμήθηκε μόνο ο πρόεδρος της χώρας και όχι ο ηγέτης των αριστερών ανταρτών FARC. Αυτό φαίνεται να οφείλεται στα εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί από τους αντάρτες –στα μάτια πολλών η βράβευση του Τιμοτσένκο θα ήταν προσβολή. Το ίδιο έχει συμβεί και στον εμφύλιο της Βόρειας Ιρλανδίας, όταν τιμήθηκε η ειρηνευτική προσπάθεια αλλά χωρίς να δοθεί Νομπέλ στην ηγεσία του IRA ή του Σιν Φέιν, αν και βεβαίως χρειάζονται και οι δύο πλευρές για να τελειώσει ένας πόλεμος. Και πολλοί εξεπλάγησαν που η νορβηγική Επιτροπή συνέχισε να αγνοεί το Προσφυγικό, τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, και δεν τίμησε το σπουδαίο έργο που γίνεται από τους διασώστες στη Συρία ή από τους έλληνες νησιώτες στην υποδοχή των προσφύγων. Αντιθέτως, διάλεξε να βραβεύσει μια ημιτελή ακόμη ειρηνευτική διαδικασία. Από αυτή την άποψη, το εφετινό εντάσσεται στην παράδοση των Νομπέλ που προκαλούν κάποια έκπληξη και αντιδράσεις» καταλήγει ο συνομιλητής μας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
