Ενα χριστουγεννιάτικο δώρο που δεν θα το θέλει κανένας μπορεί να επιφυλάσσει στους Ισπανούς το συνεχιζόμενο πολιτικό αδιέξοδο. Αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση ως τις 31 Οκτωβρίου, ο κόσμος θα πρέπει να ξαναψηφίσει για τρίτη φορά σε έναν χρόνο –και μάλιστα ανήμερα στις 25 Δεκεμβρίου.
«Que aburrimiento!» («τι βαρεμάρα!»), «iQué hartura!» («τι κούραση!»), τέτοια και χειρότερα ακούγονται στους δρόμους. Στη Βουλή η ασυνεννοησία μεταξύ των κομμάτων έχει πάρει επικές διαστάσεις. Ο μεταβατικός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι βρίσκεται προκλητικά κοντά σε μια νέα θητεία στην εξουσία (του λείπουν 6 ψήφοι στη Βουλή) έπειτα από εννέα μήνες ακυβερνησίας και δύο εκλογές που δεν του έδωσαν την πλειοψηφία.
Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (PP) του οποίου ηγείται νίκησε και τις δύο φορές στις κάλπες, αλλά δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση –και απέτυχε να κερδίσει αρκετή κοινοβουλευτική στήριξη σε δύο ψηφοφορίες εμπιστοσύνης την περασμένη εβδομάδα.
Ο Ραχόι ανήλθε στην εξουσία το 2011 σε μια Ισπανία που ήταν στο χείλος της οικονομικής κατάρρευσης. Τη γλίτωσε από την τρόικα και τα μνημόνια με σκληρές δόσεις λιτότητας που επέβαλε ο ίδιος. Αλλά η ανεργία παραμένει υψηλή και το PP βυθίστηκε σε σκάνδαλα διαφθοράς. Σε μια ύστατη προσπάθεια για σχηματισμό κυβέρνησης, ο Ραχόι υπέγραψε τελικά ένα πολιτικό σύμφωνο 150 σημείων με τους φιλελεύθερους μεταρρυθμιστές Ciudadanos (Πολίτες), ένα νέο κόμμα που έχει σημαία την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Αλλά εξακολουθεί να χρειάζεται τη δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη στο Κογκρέσο, τους Σοσιαλιστές (PSOE), οι οποίοι θα πρέπει να απόσχουν από την ψηφοφορία εμπιστοσύνης προκειμένου να κερδίσει ο Ραχόι μια απλή πλειοψηφία και να σχηματίσει κυβέρνηση μειοψηφίας. Αρνούνται πεισματικά να το κάνουν ανοίγοντας τον δρόμο για νέες κάλπες τον Δεκέμβριο του 2016.
Οι Ισπανοί είναι όλο και πιο απογοητευμένοι από το πολιτικό αδιέξοδο. Η απουσία κυβέρνησης απειλεί την εκκολαπτόμενη οικονομική ανάκαμψη, που έχει μειώσει την ανεργία στο 20% από 27% το 2013. Η Ισπανία παραμένει σε πορεία για αύξηση του ΑΕΠ κατά 3% το 2016, σχεδόν το διπλάσιο της πρόβλεψης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το σύνολο της ευρωζώνης.
O Ραχόι επιμένει ότι η χώρα πρέπει να αποκτήσει κυβέρνηση επειγόντως για να διαχειριστεί τα πιεστικά ζητήματα του προϋπολογισμού και της ανεργίας. Οι Βρυξέλλες από την πλευρά τους εκδηλώνουν τον προβληματισμό τους για την πορεία του προϋπολογισμού της Ισπανίας και η νέα κυβέρνηση, όταν αυτή προκύψει, μπορεί να δεχθεί πιέσεις για νέες περικοπές. Το έλλειμμα για το 2015 έφθασε στο 5,2% αντί για 4,2% που ήταν η πρόβλεψη, ενώ το 2016 αναμένεται να αγγίξει ή και να ξεπεράσει το 3,6% –πολύ πάνω από τον στόχο του 3% που έχει θέσει η ΕΕ.
Με την πλάτη στον τοίχο βρίσκεται και ο ηγέτης του PSOE Πέντρο Σάντσεθ. Αν επιτρέψει στο PP να επιστρέψει στην εξουσία, θα εξοργίσει τους ψηφοφόρους της Αριστεράς και πολλούς στο κόμμα που καραδοκούν για να τον ανατρέψουν. Αν δεν το κάνει, θα θεωρηθεί υπεύθυνος για την τρίτη εκλογική αναμέτρηση στη χώρα μέσα σε 12 μήνες.
«Ο Ραχόι πρέπει να διαπραγματευθεί με τους φυσικούς συμμάχους του» λέει και ξαναλέει ο Σάντσεθ. Αλλά με τους αριστερούς Podemos και τους εθνικιστές της Χώρας των Βάσκων και της Καταλωνίας εναντίον του συντηρητικού ηγέτη είναι το PSOE που κρατάει το κλειδί για μια δεύτερη θητεία Ραχόι.
Ισως η μόνη διέξοδος, όπως αφήνουν να εννοηθεί ορισμένα στελέχη των Σοσιαλιστών, είναι ένας διαφορετικός υποψήφιος πρωθυπουργός από το PP, λιγότερο στιγματισμένος από τα σκάνδαλα διαφθοράς του κόμματος. Αλλά το ΡΡ δεν θα μπορούσε να εκδιώξει εύκολα έναν ηγέτη που κέρδισε δύο εκλογές, αυξάνοντας μάλιστα τα ποσοστά. Οι πιέσεις προς τον Ραχόι θα ενταθούν πάντως όταν μερικά από τα άπλυτα του ΡΡ βγουν στη φόρα, σε μια σημαντική δίκη διαφθοράς που αναμένεται να ξεκινήσει τον Οκτώβριο.
Τι θα συμβεί λοιπόν από εδώ και πέρα; Ο Ραχόι και άλλοι υποψήφιοι μπορούν να ζητήσουν εμπιστοσύνη από το Κογκρέσο σε οποιονδήποτε αριθμό ψηφοφοριών ως τις 31 Οκτωβρίου, οπότε το κοινοβούλιο θα διαλυθεί για τρίτη φορά μέσα σε 12 μήνες αν κανένας δεν έχει κερδίσει την υποστήριξη της πλειοψηφίας.
Οι επόμενες γενικές εκλογές θα οριστούν για την Κυριακή 25 Δεκεμβρίου, οκτώ εβδομάδες μετά τη διάλυση του κοινοβουλίου, όπως επιτάσσει ο εκλογικός νόμος, αν και γίνονται προσπάθειες να συντμηθεί η προεκλογική περίοδος και να στηθούν κάλπες στις 17 του μηνός αντί για τα Χριστούγεννα. Το κοινοβούλιο δεν θα συγκληθεί ως τα μέσα Ιανουαρίου, κάτι που σημαίνει ότι οι Ισπανοί θα κάνουν για δεύτερη φορά Πρωτοχρονιά χωρίς κυβέρνηση. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μικρή μεταβολή στην πρόθεση ψήφου σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογές, τον Ιούνιο και τον περασμένο Δεκέμβριο.
Η ΑΙΤΙΑ
«Ζούμε τις συνέπειες της διάλυσης του δικομματισμού»
«Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες. Πολλά εξαρτώνται από τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών στη χώρα των Βάσκων και στη Γαλικία στις 25 Σεπτεμβρίου» λέει στο «Βήμα» ο Σεμπάστιαν Μπάλφουρ, καθηγητής Σύγχρονων Ισπανικών Σπουδών στη London School of Economics.
«Ζούμε τις συνέπειες της διάλυσης του δικομματισμού»
«Είναι εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε τι θα συμβεί τους επόμενους μήνες. Πολλά εξαρτώνται από τα αποτελέσματα των περιφερειακών εκλογών στη χώρα των Βάσκων και στη Γαλικία στις 25 Σεπτεμβρίου» λέει στο «Βήμα» ο Σεμπάστιαν Μπάλφουρ, καθηγητής Σύγχρονων Ισπανικών Σπουδών στη London School of Economics.
«Υπάρχει μια μικρή πιθανότητα ότι ο Ραχόι και το συντηρητικό εθνικιστικό κόμμα PNV των Βάσκων θα κάνουν μια συμφωνία με την οποία το PNV θα στηρίξει τον σχηματισμό κυβέρνησης του ΡΡ. Αλλά ακόμη και με τις ψήφους τους και εκείνες των Ciudadanos το PP δεν θα έχει απόλυτη πλειοψηφία. Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το PSOE θα τα πάει τόσο άσχημα στις περιφερειακές εκλογές ώστε θα αμφισβητηθεί η ηγεσία του Σάντσεθ μέσα στο κόμμα και η στρατηγική της αποχής, επιτρέποντας στο ΡΡ να σχηματίσει κυβέρνηση τον Οκτώβριο» τονίζει ο Μπάλφουρ.
Ποιοι είναι οι πραγματικοί λόγοι πίσω από αυτή την πολιτική παράλυση εν μέσω κρίσης;
«Ο πιο σημαντικός λόγος είναι η διάλυση του δικομματισμού που έχει κυριαρχήσει στην ισπανική Δημοκρατία για πάνω από 30 χρόνια. Η ξαφνική εμφάνιση νέων κομμάτων της Αριστεράς και της Κεντροδεξιάς έχει περιπλέξει τη γεωμετρία της ισπανικής πολιτικής. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ στην Αριστερά. Το PSOE έχει χάσει πολλές ψήφους υπέρ των Podemos και η ηγεσία δίνει μάχη για να τις κερδίσει πίσω. Ετσι οποιαδήποτε αποχή που θα ευνοήσει τον σχηματισμό μιας δεξιάς κυβέρνησης υπό το PP θεωρείται επικίνδυνη. Το PP είναι επιβαρυμένο με μια ιστορία διαφθοράς, αλλά η βάση των ψηφοφόρων του είναι πιο σταθερή και μια νέα εκλογική αναμέτρηση μάλλον θα το ευνοήσει περισσότερο από τους άλλους» καταλήγει ο συνομιλητής μας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
