Αλίμονο…

Οταν ο οικονομισμός κυριαρχεί –μια κατάσταση του νου που όλα τα ερμηνεύει με αναφορά στο κέρδος -, η πολιτική, αυτή που πράγματι πρέπει τη ζωή να επικαθορίζει, έχει εκτοπισθεί.

Αποκαλούμε δε πολιτική ό,τι μπορεί να έχει σχέση με την υπηρέτηση του συμφέροντος των πιο πολλών ανθρώπων. Και όσο περισσότεροι είναι αυτοί που από την πρόταση της εξουσίας ωφελούνται τόσο πιο πολιτικό είναι αυτό που η τελευταία εκπληρώνει.

Η Ευρώπη, μια περιοχή του κόσμου κατ’ εξοχήν πολιτική, τουλάχιστον συγκριτικά με άλλες, βρίσκεται σήμερα σε κατάσταση στρατηγικής χρεοκοπίας.

• Προς τα έξω αδιαφορεί για όσα αξιακά παραβιάζονται. Εδώ ή εκεί. Αρκεί που στον άμεσο χρόνο –στον παροντικό εγωικό –δεν φαίνεται να την αφορούν. Το αδιάφορο αύριο όμως έγινε το «τώρα». Και οι πρόσφυγες, οι κάθε είδους δυστυχείς, αντιμετωπίζονται από κάποιους ως οικονομικό πρόβλημα, ενώ είναι ένα αίτημα παγκόσμιας καθολικής αλληλεγγύης, πολιτιστικής, πολιτικής και βέβαια… οικονομικής.

• Προς τα μέσα η ίδια εγωική αντίληψη. Πρώτα η «ανάπτυξη». Και μετά, δηλαδή κάποτε, χωρίς να γνωρίζουμε το πότε, κάτι θα αναδιανεμηθεί. Η αλληλεγγύη και πάλι απούσα.

Εν συνόψει, η ουμανιστική ιεράρχηση έχει ανατραπεί. Και η αντίληψη που θέλει να αφήνουμε τα πράγματα να παίρνουν τον δικό τους δρόμο –έναν δηλαδή αφόρητο κοινωνικό δαρβινισμό –να έχει… «επιλεγεί».

Η επιστροφή στην πολιτική Ευρώπη, αν λίγο ακόμη καθυστερήσει, τότε η διαμαρτυρία μπορεί να καταφύγει σε άλλες ατραπούς. Ηδη από κάποια γνωστά μονοπάτια όλα τα «αποκρουστικά απόλυτα» ενεδρεύουν. Ρατσισμοί, αντισημιτισμοί, φασισμοί, εθνικισμοί, κάθε λογής αυταρχισμοί, στα λευκά, στα γκρίζα ή στα μαύρα, σημαιοφορούν. Και βαδίζουν στα δάχτυλα. Πριν φορέσουν μπότες.

Η Ευρώπη, αν συνεχίσει σε αυτή την εκδοχή, θα χάσει όλα τα θεσμικά και τα συμβολικά μέσα για να αντισταθεί.

Να φθάσαμε άραγε στο σημείο οι κοινωνίες να έχουν άνευ όρων παραιτηθεί υπέρ των οποιωνδήποτε κρατών; Αν το σημείο το αγγίξαμε, τότε, αλίμονο, έχουν αποπολιτικοποιηθεί τα κράτη.

Ο κ. Γιάννης Μεταξάς, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, είναι τακτικό μέλος της Académie Européenne Interdisciplinaire des Sciences.