Χωρίς το Κογκρέσο επιλέγει να προχωρήσει ο Μπαράκ Ομπάμα τις αλλαγές του για το μεταναστευτικό, ανοίγοντας με προεδρική νομοθετική πράξη την πόρτα της νομιμοποίησης σε τμήμα μεταναστών χωρίς χαρτιά. Δημοκρατικοί γερουσιαστές δυσανασχετούν με την μονομερή δράση του προέδρου αλλά οι Ρεπουμπλικανοί αντιδρούν με μείγμα οργής και… ενθουσιασμού, βλέποντας τον Δημοκρατικό πρόεδρο να ανοίγει τον πολιτικό ασκό του Αιόλου.

«Γεια σε όλους. Όλοι συμφωνούν ότι το σύστημα για τη διαχείριση της μετανάστευσης είναι προβληματικό. Δυστυχώς, η Ουάσινγκτον έχει επιτρέψει το πρόβλημα αυτό να κακοφορμίζει για πολύ καιρό. Αύριο θα ανακοινώσω μέτρα που μπορώ εγώ να πάρω, εντός των ορίων της προεδρικής εξουσίας» είπε ο Ομπάμα στους Αμερικανούς σε βίντεό του από το οβάλ γραφείο.

Το βίντεο έμοιαζε σαν, και λειτουργούσε ως, «τρέιλερ» του διαγγέλματος της Πέμπτης («συντονιστείτε αύριο στις οκτώ» κατέληγε ο πρόεδρος στο μήνυμα). Η επισήμανση του Ομπάμα ότι οι κινήσεις θα γίνουν «παρά το ότι παράλληλα συνεχίζεται η προσπάθεια συνεργασίας με το Κογκρέσο» δεν έφτανε για να κρύψει το μήνυμα στο βίντεο: Ο πρόεδρος μιλούσε σε πρώτο ενικό, δρώντας αναγκαστικά μονομερώς.

Με τις πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές, οι Δημοκρατικοί έχασαν τον έλεγχο του Κογκρέσου. Έτσι, όταν στις αρχές του επόμενου χρόνου ξεκινήσει η νέα περίοδος, σε Γερουσία και Βουλή των Αντιπροσώπων θα αποφασίζουν πλέον οι Ρεπουμπλικανοί. Την επομένη της ήττας, ο Ομπάμα είχε πει ότι θα επιδιώξει μεν συνεργασία και διαβούλευση, αλλά επιφυλάχθηκε να χρησιμοποιήσει τις εξουσίες του και μονομερώς όταν χρειαζόταν.

Η μονομερής δράση ανεβάζει το θερμόμετρο στην πολιτική σύγκρουση στην Ουάσινγκτον: Όχι μόνο θεωρείται κήρυξη πολέμου απέναντι στο Κογκρέσο του αντίπαλου στρατοπέδου, αλλά γίνεται και στο πεδίο του μεταναστευτικού, στο οποίο έχουν επενδύσει αρκετά οι Ρεπουμπλικανοί.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εδώ και καιρό ψάχνουν λύση για το πώς θα αντιμετωπίσουν τους μετανάστες χωρίς χαρτιά που βρίσκονται στην επικράτειά τους και σε ποιο βαθμό θα αναγνωρίσουν και νομικά την παραμονή σε όσους προσφέρουν: Η νομιμοποίηση κάποιου μέρους τους ήταν στις προτεραιότητές του Μπαράκ Ομπάμα, αλλά όπως πολλές άλλες έμεινε στη κάπου στη μέση.

Ο Λευκός Οίκος αναγκάζεται να αναλάβει δράση έπειτα από μήνες δεσμεύσεων πως θα αντιμετώπιζε τον κίνδυνο για αρκετά πρώην παιδιά μεταναστών που είχαν έρθει χωρίς χαρτιά και έχουν ενδιάμεσα μεγαλώσει.

Με φόντο το Κογκρέσο που βάφεται κόκκινο

Πρεμιέρα της σύγκρουσης μετά την απώλεια του Κογκρέσου γίνεται το μεταναστευτικό, όπως είχε προαναγγείλει ήδη μετά την κάλπη ο πρόεδρος: Το σχέδιο που θα παρουσιάσει την Πέμπτη εκτιμάται -σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αναφορές- ότι θα δίνεται νομική αναγνώριση σε περίπου 4 με 5 εκατ. μετανάστες χωρίς χαρτιά.

Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις, όπως επισημαίνει η Washington Post, εμφανίζουν γενικά θετική την αμερικανική κοινή γνώμη σε κάποιου είδους αναγνώριση της παραμονής μεταναστών που βρίσκονται για χρόνια στη χώρα, αλλά αρνητική στην ανάληψη μονομερούς προεδρικής δράσης.

Οι Ρεπουμπλικανοί διαμαρτύρονται ότι ο Ομπάμα νομιμοποιεί «από την πίσω πόρτα» μετανάστες χωρίς χαρτιά και δρα αγνοώντας το κόμμα που η κάλπη έφερε κυρίαρχο στο Κογκρέσο. Ουσιαστικά όμως, δεν ενοχλούνται βλέποντας τον πρόεδρο να «κυβερνά νομίζοντας πως είναι αυτοκράτορας» (όπως είπε ο Τζεφ Σέσιονς, γερουσιαστής της Αλάσκα), πιστεύοντας ότι έτσι θα εξοργίσει τους ψηφοφόρους.

Στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, τα πράγματα είναι δυσκολότερα. Αρκετοί γερουσιαστές του κόμματος, κυρίως από τις πιο συντηρητικές πολιτείες, δεν κρύβουν τη δυσφορία τους με την επιλογή του Ομπάμα.

«Μακάρι να μην το έκανε», είπε ο Τζο Μαντσιν, της Δυτικής Βιρτζίνια, «δεν αισθάνομαι και πολύ βολικά με αυτή την απόφαση, λέει η Κλαιρ ΜακΚάσκιλ του Μιζούρι, «θα προτιμούσα να δρούσε το Κογκρέσο» δηλώνει ο Τζον Τέστερ της Μοντάνα.

Ο κίνδυνος να ναυαγήσει η νομοθετική πράξη στη Γερουσία θεωρητικά δεν μπορεί να αποκλειστεί, αλλά προς το παρόν δεν βρίσκεται σε πρώτο πλάνο: Με ενισχυμένη πλειοψηφία, οι γερουσιαστές θα μπορούσαν να μπλοκάρουν την προεδρική πράξη. Για να γίνει κάτι τέτοιο, θα χρειάζονταν και ψήφοι των Δημοκρατικών -πράγμα όμως που θα οδηγούσε σε άλλο επίπεδο τη σύγκρουση, δίνοντας δικομματικό χαρακτήρα στην αντίθεση στο Λευκό Οίκο.