Ύστερα και από τη λύση για την Κύπρο, το μήνυμα για τους ευρωπαίους πολιτικούς που βρίσκονται στην εξουσία ή ευελπιστούν να κυβερνήσουν είναι ένα: το τζάμπα πέθανε!
Για να βγει η ευρωζώνη από την κρίση χρέους δύο είναι οι δρόμοι. Είτε να τυπώσει χρήμα για να πληθωρίσει το χρέος των χωρών που έχουν πρόβλημα και να το καταστήσει διαχειρίσιμο, είτε η κάθε χώρα να αναλάβει τις ζημιές της «κουρεύοντας» ομόλογα, καταθέσεις κλπ.
Η πρώτη λύση, που επιλέγει στην περίπτωση των ΗΠΑ, μπορεί να ακούγεται ελκυστική και να είναι _μέχρι σήμερα_ αποτελεσματική, έχει όμως μεγάλο κόστος.
Στις ΗΠΑ, τεράστιοι τραπεζικοί όμιλοι εξαφανίστηκαν σε μια νύκτα, ασφαλιστικές και χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις συρρικνώθηκαν, εταιρείες παροχής υπηρεσιών έκλεισαν, δημιουργώντας στρατιές ανέργων.
Επιπλέον, εκατομμύρια νοικοκυριά έμειναν άστεγα και έχασαν τα υπάρχοντά τους, καθώς με υπερταχείες δικαστικές αποφάσεις οι τράπεζες τους πήραν σπίτια, αυτοκίνητα και ότι άλλο μπορούσαν να κατάσχουν.
Τυπώνοντας χρήμα, το αμερικανικό δημόσιο πήρε πάνω του προβληματικές τράπεζες και δάνεια και από την εκκαθάρισή τους προσδοκά να πάρει πίσω όσα περισσότερα μπορεί. Επιπλέον, με συνεχείς εκδόσεις δολαρίων προσπαθεί να βάλει και πάλι την οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά.
Στην Ευρώπη το μοντέλο αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί. Δεν υπάρχει ανάλογο πτωχευτικό δίκαιο και δικαστικές διαδικασίες. Επίσης, δεν υπάρχει η αμερικανική κουλτούρα να ξεσπιτώνονται οικογένειες και να χάνονται εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας από τη μια ημέρα στην άλλη, αναγκάζοντας τους άνεργους να αλλάξουν εργασιακό αντικείμενο ακόμα και να μεταναστεύσουν μαζικά σε άλλες πολιτείες για να βρουν δουλειά.
Μα πάνω απ΄όλα στην Ευρώπη δεν υπάρχει μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση που θα φορτωθεί το βάρος της αναδιάρθρωσης των χρεών.
Ρεαλιστικά, για την Ενωμένη Ευρώπη της ζώνης του ευρώ υπάρχει μία επιλογή. Και αυτή προβλέπει ότι τα μη διαχειρίσιμα χρέη θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν και το κόστος να το επωμιστεί η κυβέρνηση της κάθε χώρας. Είτε «κουρεύοντας» τους ομολογιούχους είτε τους καταθέτες, ή με κάποιον άλλον τρόπο που θα εφεύρει ο «άξονας» Βερολίνου – ΔΝΤ την επόμενη φορά που κάποια χώρα θα έχει πρόβλημα.
Άλλωστε από τη σύλληψη του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, στόχος ήταν η δημιουργία υπεύθυνων κυβερνήσεων. Για τον λόγο αυτό οι δημιουργοί της ευρωζώνης αφαίρεσαν από τις κυβερνήσεις τη δυνατότητα όταν βρίσκουν τα δύσκολα να καταφεύγουν στην εύκολη λύση, δηλαδή να υποτιμούν το νόμισμά τους ή να τυπώνουν χρήμα.
Με τον τρόπο αυτό οι οραματιστές της ενιαίας Ευρώπης ευελπιστούσαν να δημιουργήσουν υπεύθυνες κυβερνήσεις που θα διαχειρίζονταν με σύνεση τα δημόσια οικονομικά.
Βεβαίως τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Το φθηνό και εύκολο χρήμα που έφερε η εισαγωγή του ενιαίου νομίσματος, ιδιαίτερα στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου, δημιούργησε μια πλαστή ευμάρεια, η οποία δεν διευκόλυνε τη συνετή διακυβέρνηση. Το αντίθετο μάλιστα.
Αγορές και πολιτικοί έκλεισαν τα μάτια στην άνοδο των ελλειμμάτων και την εκτόξευση των χρεών και συνέχισαν να δανείζουν και να δανείζονται. Μέχρι που το σύστημα «έσκασε» και τώρα οι ίδιοι οι πολιτικοί, όπως σαφέστατα προκύπτει από την περίπτωση της Κύπρου, εξαναγκάζονται να αποφασίσουν για το πως θα μοιραστεί το κόστος μεταξύ των πολιτών τους.
Τζάμπα μάγκες τέλος λοιπόν. Στο εξής όσοι θέλουν να κυβερνήσουν θα πρέπει να πάρουν σκληρές αποφάσεις, αναλαμβάνοντας και τις ευθύνες…
