Την Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2009, ακριβώς μια εβδομάδα πριν από τις προηγούμενες εκλογές, έγραφα στο «Βήμα» ένα κείμενο με τίτλο «Κατάσταση Εκτάκτου Ανάγκης».
Εκεί έλεγα τα εξής:
«Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς: όποιος κι αν κερδίσει ή χάσει τις εκλογές, η χώρα στις 5 Οκτωβρίου θα βρίσκεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Η νέα κυβέρνηση (πέρα από τη διαχείριση του τρέχοντος ταμειακού ελλείμματος του Δημοσίου) θα πρέπει μέσα στην επόμενη διετία να εξασφαλίσει 20-22 δισ. ευρώ, με μηδενικό στην καλύτερη περίπτωση ρυθμό ανάπτυξης και χωρίς να συνυπολογίσουμε ούτε ένα ευρώ για εκπλήρωση προεκλογικών υποσχέσεων. Περιέργως, ούτε το ΠαΣοΚ ούτε η ΝΔ φαίνεται να λαμβάνουν υπόψη τους αυτά τα δεδομένα. Οι μεν για να μην παραδεχτούν ότι η κατάσταση που παραδίδουν είναι πολύ χειρότερη από αυτή που ισχυρίζονται. Οι δε για να μη διαταράξουν τη ροζ εικόνα της επόμενης μέρας που φιλοτεχνούν. Ετσι, από σιωπή σε απόκρυψη, πολύ φοβούμαι ότι ο ελληνικός λαός βρίσκεται σε αδυναμία να συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος. Αρα και να κρίνει τις λύσεις που του προτείνουν. Συνοπτικά, η ΝΔ προκρίνει τον δρόμο του «παγώματος» των δαπανών και το ΠαΣοΚ προβάλλει την επιλογή της «αναθέρμανσης» της οικονομίας. Τρεις παρατηρήσεις:
Πρώτον, καμία από αυτές τις επιλογές δεν απαντά στις άμεσες απαιτήσεις της ελληνικής οικονομίας. Δεν πληρούν, δηλαδή, τις προϋποθέσεις ενός «σχεδίου έκτακτης ανάγκης» για τη συγκεκριμένη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Και οι δύο μόνο μεσοπρόθεσμα μπορούν να αποδώσουν καρπούς.
Δεύτερον, η ελληνική οικονομία δεν λειτουργεί σε συνθήκες εθνικού εργαστηρίου και δεν διαθέτει πλέον ούτε καν τον έλεγχο του νομίσματος. Οποια πολιτική προκρίνει η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να έχει την έγκριση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, άρα να ενσωματωθεί στις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τη συμμετοχή της χώρας στην ΟΝΕ και το ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Τρίτον, και οι δύο προτάσεις σιωπούν στο κεφαλαιώδες ερώτημα: πού θα βρεθούν τα λεφτά; Η ΝΔ προκρίνει συνταγές όπως το πάγωμα μισθών και συντάξεων που με το ζόρι θα μαζέψουν 400-500 εκατομμύρια ευρώ. Το ΠαΣοΚ φαίνεται να στρέφεται στη φορολόγηση αλλά τι σόι αναθέρμανση της οικονομίας μπορεί να προκύψει αν της ρίξεις σε αυξήσεις ή επιδόματα τρία δισ. ευρώ (όπως προτείνει το ΠαΣοΚ) και της αφαιρέσεις (διά της φορολογίας) δέκα, δεκαπέντε δισ. ή και περισσότερα; Η νέα κυβέρνηση δεν θα έχει καμία περίοδο χάριτος. Βρυξέλλες στις 24 Οκτωβρίου και νέος προϋπολογισμός αμέσως μετά. Πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, οι λύσεις προκύπτουν όχι από τις ιδέες αλλά από τη μέθοδο. Ρεαλισμός, αποφασιστικότητα και σταθερότητα είναι η μόνη διέξοδος. Διαφορετικά, η χώρα απειλείται από ακόμη έναν μεγαλύτερο κίνδυνο: να αποδειχθεί η λύση του προβλήματος χειρότερο πρόβλημα από αυτό που εκλήθη να αντιμετωπίσει».
Ας με συγχωρέσουν οι αναγνώστες που σήμερα, μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές της 6ης Μαΐου, παραθέτω το ίδιο κείμενο με τον ίδιον τίτλο. Δεν το κάνω για να αναδείξω αυτάρεσκα τη διάγνωση, ούτε για να δείξω ότι είναι λάθος η κριτική πως τα μέσα ενημέρωσης έχασαν την είδηση της χρεοκοπίας. Πολλοί την έχασαν, άλλοι όχι…
Το κάνω επειδή πιστεύω δυο πράγματα:
Πρώτον, ότι η «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» αποτελεί πλέον μόνιμη κατάσταση της χώρας.
Δεύτερον, ότι αυτό ισχύει επειδή δυστυχώς συνέβη το απευκταίο: η λύση αποδείχθηκε πολύ χειρότερη από το πρόβλημα.
Αν λοιπόν το 2009 οι εκλογές ήταν ζήτημα ηγετικής αυτογνωσίας και εκεί οι αρμόδιοι απέτυχαν παταγωδώς, οι εκλογές του 2012 είναι αναζήτηση σταθερής ηγεσίας διότι αυτό χρειαζόμαστε απεγνωσμένα.
Μιας ηγεσίας η οποία θα προσφέρει τρία πράγματα.
Πρώτον, πολιτική σταθερότητα και συνθήκες επούλωσης των κοινωνικών πληγών. Μια ηγεσία, δηλαδή, που θα καταστήσει εκ νέου τη χώρα (συγχωρήστε μου τον νεολογισμό) «κυβερνήσιμη».
Δεύτερον, διασφάλιση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και του εκσυγχρονισμού της χώρας.
Τρίτον, οικονομική ανάπτυξη – ή, αν προτιμάτε, έξοδο από τον θανατηφόρο κύκλο της ύφεσης με μια νέα οικονομική συνταγή.
Και τα τρία αποτελούν απόλυτες εθνικές προτεραιότητες. Συνθήκες επιβίωσης του έθνους.
Το ζητούμενο είναι ποιος ή ποιοι θα μπορέσουν να τα συνδυάσουν στον υψηλότερο δυνατό βαθμό. Για να μας οδηγήσουν στην έξοδο από το μνημόνιο και την κρίση.
Διαφορετικά, οι επόμενες εκλογές ανατέλλουν ήδη στον ορίζοντα. Και θα πραγματοποιηθούν όχι σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης αλλά σε συνθήκες εθνικής καταστροφής.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ