Μπορεί κάποιος να «συλλάβει» την πορεία που ακολούθησε ο Ηλιος μέρα με τη μέρα στον ουρανό επί έξι μήνες μέσα σε μια φωτογραφία; Ναι, αυτό είναι δυνατόν και μάλιστα δεν απαιτεί ειδικούς φακούς και εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας. Η τεχνική λέγεται «pinhole», είναι γνωστή εδώ και αιώνες και προσφέρει εντυπωσιακές εικόνες με πραγματικά πρωτόλεια μέσα.
Απόδειξη η παραπάνω φωτογραφία: οι φωτεινές γραμμές απεικονίζουν την καθημερινή κίνηση του άστρου μας από τον περασμένο Ιούνιο ως τον Δεκέμβριο. Το κάθε άλλο παρά «στιγμιότυπο» απαθανατίστηκε από έναν ερασιτέχνη αστρονόμο με φωτογραφική μηχανή… ένα κουτί από τσάι.
Με ένα τενεκεδένιο κουτί
Ο Γκρεγκ Πάρκερ, συνταξιούχος καθηγητής του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, έφτιαξε μια κάμερα pinhole (φωτογραφική μηχανή χωρίς φακό) τρυπώντας ένα τενεκεδένιο κουτί από τσάι. Εστρεψε τη συσκευή του προς τον ουρανό στις 21 Ιουνίου του 2011 – τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου – και την «έκλεισε» στις 22 Δεκεμβρίου – τη μεγαλύτερη νύχτα.
Η κίνηση του Ηλιου σε όλο αυτό το διάστημα καταγράφηκε επαναλαμβανόμενα ημέρα με την ημέρα επειδή η κάμερα pinhole δεν χρησιμοποιεί φιλμ αλλά φωτοευαίσθητο χαρτί. Η πρώτη φωτεινή γραμμή στο επάνω μέρος της φωτογραφίας δείχνει τη διαδρομή που διέγραψε ο Ηλιος στο Θερινό Ηλιοστάσιο, την 21η Ιουνίου, και η τελευταία, στο κάτω μέρος, την πορεία του στο Χειμερινό Ηλιοστάσιο, στις 22 Δεκεμβρίου.
Οι κάμερες pinhole χρησιμοποιούνται συχνά για την καταγραφή της κίνησης του Ηλιου σε πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα – οι φωτογραφίες του είδους ονομάζονται «solargraphs». Σε πιο high tech εκδοχή οι αστροφυσικοί του Νότιου Ευρωπαϊκού Αστεροσκοπείου (ESO) είχαν χρησιμοποιήσει το 2010 την τεχνική αυτή με το διαστημικό τηλεσκόπιο AREX στη Χιλή για να τραβήξουν πολύ εντυπωσιακές «ηλιακές» φωτογραφίες που μπορείτε να δείτε εδώ.
