Το πιο ανησυχητικό για την πορεία της κυβέρνησης δεν είναι ούτε η απόδοσή της ούτε η κακοφωνία των υπουργών. Είναι ότι άρχισε ήδη να ψάχνει για φταίχτες. Στο Υπουργικό Συμβούλιο της Πέμπτης ο Πρωθυπουργός μίλησε για «δημοσιολογούντες, κόμματα, μέσα ενημέρωσης και δήθεν ανεξάρτητους αναλυτές που επιλέγουν τον ρόλο της Κασσάνδρας και έτσι άθελά τους συνδέονται με συμφέροντα». Η αναφορά στην Κασσάνδρα έγινε, υποθέτω, εκ παραδρομής.
Να υπενθυμίσω ότι η Κασσάνδρα, κόρη του βασιλιά Πρίαμου της Τροίας, δεν προφήτευε ανοησίες. Προφήτευε σωστά τα δυσάρεστα γεγονότα, αλλά δεν γινόταν πιστευτή. Συνεπώς δεν είναι προφανές για ποιον λόγο μέμφεται όλον αυτόν τον κόσμο ο Πρωθυπουργός. Επειδή προβλέπουν σωστά ότι τα πράγματα πάνε άσχημα; Ή επειδή δεν γίνονται πιστευτοί από την κυβέρνησή του;
Το βέβαιο είναι ότι καμία Κασσάνδρα δεν ανέβασε το έλλειμμα τού 2010 στο 10,5%, ούτε το χρέος στο 142,8% του ΑΕΠ- το έκανε η Εurostat… Και κανένα «συμφέρον» δεν ευθύνεται όταν η Μπιρμπίλη διαφωνεί δημοσίως με τον Παπακωνσταντίνου για τα αυθαίρετα ή όταν το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων δεν πείθει τις αγορές. Γιατί να πειστούν, δηλαδή; Επειδή η κυβέρνηση θα πουλήσει μετοχές του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και της ΔΕΗ, αλλά θα κρατήσει τον έλεγχό τους;
Ηδη η Ελλάδα δέχεται ένα δεύτερο κύμα επιθέσεων, το οποίο έχει εξακοντίσει τα spreads σε επίπεδα πολύ υψηλότερα από αυτά που επικρατούσαν προ έτους, όταν διαπιστώθηκε η αδυναμία δανεισμού και ενεργοποιήθηκε η προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης. Προφανώς κάτι συμβαίνει.
Η μία ερμηνεία είναι ότι κάποιοι «κακοί άνθρωποι» υπονομεύουν για κερδοσκοπικούς λόγους την «εθνική προσπάθεια» – η οποία, κατά τα άλλα, τα πάει μια χαρά… Η άλλη ερμηνεία είναι ότι οι αγορές εκτιμούν αρνητικά αυτή την «εθνική προσπάθεια» επειδή βλέπουν ότι δεν αποδίδει.
Πολύ φοβούμαι ότι δεν μπορώ να δεχτώ το πρώτο, όσο είναι αυταπόδεικτο το δεύτερο- θυμηθείτε: μας το δίδαξε ο Γουλιέλμος του Οκαμ με το περίφημο «Ξυράφι» του ήδη από τον 12ο αιώνα… Διότι αυτήν τη στιγμή οι αγορές (αλλά και όλοι όσοι δεν έχουν κομματικές παρωπίδες…) βλέπουν τρία πράγματα.
Πρώτον, ότι η δημοσιονομική προσαρμογή κινείται στα όρια της εκτροπής τόσο στο επίπεδο των δαπανών όσο και στο επίπεδο των εσόδων.
Δεύτερον, ότι οι μεταρρυθμίσεις έχουν ουσιαστικά αδρανήσει είτε λόγω διοικητικής ανικανότητας είτε λόγω συντεχνιακών και συνδικαλιστικών αντιδράσεων… Κυρίως όμως επειδή αυτοί που θα έπρεπε να τις «τρέχουν» δείχνουν να μην τις πιστεύουν.
Τρίτον, ότι η χώρα βυθίζεται όλο και περισσότερο στην οικονομική κρίση από μια λανθασμένη οικονομική συνταγή. Μια κρίση που αποδιαρθρώνει ό,τι πιο παραγωγικό διαθέτει: δηλαδή, τον ιδιωτικό τομέα.
Αυτή είναι μια δυσάρεστη αλλά αντικειμενική εκτίμηση, η οποία δεν ξέρω πώς μπορεί να αμφισβητηθεί. Αλλά αν δεν συνειδητοποιηθεί αποκλείεται να αντιμετωπιστεί- όσο υπάρχει καιρός κι αν υπάρχει ακόμη καιρός… Διότι αυτό που βλέπουν οι διεθνείς αγορές, ή οι οίκοι αξιολόγησης, ή η «τρόικα», ή ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας στην έκθεσή του, δεν είναι παρά κάτι που βλέπουμε όλοι μας. Οχι μόνο ότι το σχέδιο της κυβέρνησης δεν αποδίδει. Οχι μόνο ότι έχει κολλήσει. Αλλά ότι η κυβέρνηση μάλλον αμήχανα, ανόρεχτα και ασυντόνιστα προσπαθεί να ξαναβάλει εμπρός τη μηχανή. Και ότι πάντα κάποιοι άλλοι της φταίνε.
Βεβαίως, ο Πρωθυπουργός απέκλεισε τις εκλογές και (λιγότερο ρητά) τον ανασχηματισμό. Είπε τι ΔΕΝ θα κάνει. Ολοι όμως περιμένουν να δουν τι προτίθεται να κάνει για να βάλει τα πράγματα σε μια σειρά.
Θα προχωρήσει με κάποιες θεαματικές κινήσεις στον τομέα των αποκρατικοποιήσεων; Ποιες θα είναι αυτές και πώς θα αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις; Πάντως όχι υποχωρώντας, όπως έγινε ως τώρα…
Θα βρει μια μέθοδο διεύθυνσης και συντονισμού της κυβέρνησης; Διότι η μέθοδος «ριάλιτι σόου» που εφαρμόζεται μάλλον δεν αποδίδει: οι μισοί υπουργοί έχουν πιαστεί μαλλί με μαλλί με τους άλλους μισούς…
Θα δημιουργήσει σε εκείνους που μας δανείζουν και μας παρατηρούν ένα αίσθημα εμπιστοσύνης και αποδοχής; Διότι αυτό που είχε δημιουργηθεί πέρυσι εξατμίζεται με ταχύτατους ρυθμούς…
Και κυρίως, θα γίνουν διορθωτικές κινήσεις στο επίπεδο μιας οικονομίας που βουλιάζει; Διότι αν συνεχιστούν έτσι τα πράγματα μπορεί ο ασθενής να γίνει καλά όταν θα έχει ήδη πεθάνει…
Αυτά είναι τα πραγματικά ερωτήματα που θέτει η πραγματική κατάσταση του τόπου. Και αν υπάρχει «εμπόριο του φόβου», που λέει και ο Πρωθυπουργός, και αν υπάρχουν «εργολάβοι της αγωνίας των πολιτών», είναι επειδή οι πολίτες αυτής της χώρας και φοβούνται και αγωνιούν.
jpretenteris@dolnet.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
