Σύμφωνα με έρευνα της Ρublic Ιssue, το 66% των ερωτηθέντων είναι δυσαρεστημένοι από τον τρόπο που η τηλεόραση κάλυψε τα πρόσφατα γεγονότα. Οι συνήθεις επικρίσεις που δέχεται η τηλεόραση εξελίσσονται σε κατακραυγή· τη στιγμή που ο αριθμός όσων παρακολούθησαν τα ίδια γεγονότα από την τηλεόραση αυξήθηκε κατά μισό εκατομμύριο τηλεθεατές!
Αντίφαση; Οχι απαραιτήτως. Ουδείς αμφισβητεί ότι η τηλεόραση είναι το κυρίαρχο μέσο όταν πρόκειται για γεγονότα που εξελίσσονται εν θερμώ. Αλλά και ουδείς αμφιβάλλει ότι η ελληνική τηλεόραση, συνολικά, έχει την ικανότητα να απογοητεύει όσο εντονότερα παρεμβαίνει. Δεν προτίθεμαι να απολογηθώ για ολόκληρη την τηλεόραση διότι θεωρώ ότι κάθε επαγγελματίας ενός κλάδου φέρει απλώς την ευθύνη που ατομικά του αναλογεί. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο. Και ούτε νομίζω, άλλωστε, ότι η τηλεόραση χρειάζεται συνηγόρους. Το γεγονός ότι τη στιγμή της κρίσης μια ολόκληρη κοινωνία καθηλώνεται στον καναπέ λέει πολλά από μόνο του. Κάποτε ο Φεντερίκο Φελίνι εξηγούσε ότι «το να είσαι εναντίον της τηλεόρασης είναι σαν να είσαι αντίθετος με τον νόμο της βαρύτητας».
Θα προσπαθήσω, όμως, να μιλήσω ως τηλεθεατής. Τι προσάπτουν οι δυσαρεστημένοι στην τηλεόραση; Νομίζω ένα πράγμα: την υπερβολή. Ή, για να το γράψω διαφορετικά, την απουσία ψυχραιμίας, την έλλειψη απόστασης, την απώλεια της ικανότητας του δημοσιογράφου να περιγράφει ή να σχολιάζει τα γεγονότα σαν να είναι έξω από αυτά. Ο,τι στην παγκόσμια δημοσιογραφία θεωρείται ύψιστο επαγγελματικό παράπτωμα στην Ελλάδα αποτελεί συνθήκη «εκ των ων ουκ άνευ» για όποιον θέλει να κάνει τον δημοσιογράφο.
Ετσι, οι διαδηλώσεις καλύπτονται από διαδηλωτές, οι ποδοσφαιρικοί αγώνες από οπαδούς, τα κόμματα από στελέχη, τα υπουργεία από υπαλλήλους και πάει λέγοντας. Οταν ο δημοσιογράφος «παίρνει μέρος» η υπερβολή, η δραματοποίηση, ο ισοπεδωτισμός είναι η μέθοδος για να πείσει ότι «οι δικοί του» (δηλαδή, ο ίδιος…) έχουν δίκιο. Κάπως έτσι, η Ελλάδα της τηλεόρασης μοιάζει με Φαρ Ουέστ. Και κάπως έτσι, ακόμη και τα παιδιά έχουν φτάσει να μιλούν σαν παρουσιαστές πρωινάδικου.
Αυτό ισχύει για το σύνολο του Τύπου, αλλά στην τηλεόραση φαίνεται περισσότερο. Επηρεάζει περισσότερο. Για να είμαι ειλικρινής, δεν έχω ξεκαθαρίσει μέσα μου πού οφείλεται: δημοσιογραφική ανεπάρκεια; προσπάθεια να κολακευτεί ο τηλεθεατής; απόπειρα εντυπωσιασμού;επαγγελματικός ανταγωνισμός;προσωπικές σκοπιμότητες;αναζήτηση εμπορικότητας;Ολα μαζί ή κάτι διαφορετικό, κατά περίπτωση; Τείνω να δεχτώ την τελευταία εκδοχή. Απλώς και μόνο για λόγους ευκολίας. Ισως επειδή δεν μπορώ να αποκλείσω κάποια από τις άλλες.
jpretenteris@dolnet.gr
