γονιδίωμα

Μια νέα πιο ολοκληρωμένη «ανάγνωση» του γονιδιώματος του μαλλιαρού μαμούθ φέρνει πιο κοντά από ποτέ την προοπτική κλωνοποίησης και «νεκράναστασής» του μέσα στα επόμενα χρόνια.

Η πλήρης γενετική αλληλουχία της οικιακής μύγας, η οποία προσδιορίστηκε από διεθνή ερευνητική κοινοπραξία, αναμένεται να αποκαλύψει πώς το ενοχλητικό έντομο απέκτησε ανοσία στις δεκάδες ασθένειες που μπορεί να μεταφέρει, αλλά και το πώς μπορεί να αντέχει τις τοξίνες στο σιχαμερό περιβάλλον που αγαπά.

Διεθνής επιστημονική ομάδα ανακοίνωσε ότι αποκωδικοποίησε το γονιδίωμα του καφεόδεντρου (αειθαλής κορμώδης θάμνος), με την προοπτική να αναπτυχθούν πιο ανθεκτικές στις περιβαλλοντικές προκλήσεις ποικιλίες καφέ, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Science». Από το συγκεκριμένο φυτό παράγεται η ευρέως διαδεδομένη ποικιλία «Ρομπούστα» που το 30% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ και χρησιμοποιείται κυρίως στον στιγμιαίο καφέ, τον φραπέ κ.α.

Μετά από προσπάθειες 7 ετών ερευνητές στις ΗΠΑ κατάφεραν να αποκωδικοποιήσουν το ολόκληρο το γονιδίωμα της κατοικίδιας γάτας. Η αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος της γάτας ήταν ζητούμενο για την επιστημονική κοινότητα για δύο λόγους. Πρώτον γιατί έχει διαπιστωθεί ότι οι γάτες από την στιγμή που εμφανίσθηκαν στον πλανήτη παρουσιάζουν πολύ μικρές γονιδιακές μεταβολές και έχει ενδιαφέρον η μελέτη τους. Ο δεύτερος και πιο σημαντικός λόγος όμως είναι επειδή οι γάτες νοσούν από ασθένειες που νοσούν και οι άνθρωποι όπως η λευχαιμία και το AIDS. Η χαρτογράφηση και μελέτη του γονιδιώματος τους ίσως προσφέρει νέα στοιχεία στους επιστήμονες για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών.

Ούτε το ένα δέκατο του DNA του ανθρώπου δεν έχει κάποια σημαντική λειτουργία μέσα στον οργανισμό, σύμφωνα με μια νέα βρετανική επιστημονική έρευνα, που βασίστηκε σε συγκρίσεις με άλλα ζώα και αναμένεται να αναζωπυρώσει τη διαμάχη για το κατά πόσο είναι πράγματι άχρηστο το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου γενετικού υλικού.

Η γραμμωτή νεροχελώνα, είδος του γλυκού νερού που απαντάται και στην Ελλάδα, φαίνεται ότι επιζεί στη θάλασσα και περιστασιακά διασχίζει το Αιγαίο, δείχνει ελληνογερμανική μελέτη που βασίστηκε σε γενετικές αναλύσεις.

Ο Κρεγκ Βέντερ που είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κούρσα αποκωδικοποίησης του ανθρώπινου γονιδιώματος πριν από μια δεκαετία και δημιούργησε τεχνητή ζωή το 2010, ξεκινά τώρα έναν άλλο αγώνα κυριολεκτικώς ενάντια στον… χρόνο. Ο 67χρονος Βέντερ ένωσε τις δυνάμεις του με τον ειδικό και πρωτοπόρο στα βλαστικά κύτταρα Ρόμπερτ Χαρίρι καθώς και με τον πρόεδρο του Ιδρύματος X Prize Πίτερ Διαμαντή για τη δημιουργία της Human Longevity Inc., μιας εταιρείας που θα διερευνήσει τη δυναμική τόσο της γενωμικής όσο και των βλαστικών κυττάρων σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη θεραπειών που θα επιτρέπουν στον γηράσκοντα πληθυσμό να παραμένει υγιής και λειτουργικός.

Για περισσότερα από 20 χρόνια, οι ανθρωπολόγοι σταυρώνουν τα ξίφη τους για το αν οι πρώτοι Αμερικανοί ήρθαν στο Νέο Κόσμο διασχίζοντας μια γέφυρα πάνω από τον Βερίγγειο Πορθμό ή αν κατέφθασαν εν πλω από τη νοτιοδυτική Ευρώπη. Νέα ανάλυση γενετιστών από το Πανεπιστήμιο του Τέξας, ωστόσο έρχεται να φουντώσει τη διαμάχη μεταξύ των επιστημόνων, καθώς για πρώτη φορά υποστηρίζουν ότι κατάφεραν να χαρτογραφήσουν το πλήρες γονιδίωμα ενός παιδιού που έζησε πριν από περίπου 12.600 χρόνια. Το παιδί πέθανε σε ηλικία 1 έτους, από άγνωστα αίτια, και θάφτηκε στη δυτική Μοντάνα.

Έπειτα από μια δεκαετία προσπαθειών, η εποχή της προσωπικής γενωμικής φαίνεται ότι αρχίζει: η αμερικανική Illumina, κορυφαίος κατασκευαστής συστημάτων προσδιορισμού γενετικών αλληλουχιών, παρουσίασε ένα μηχάνημα που μπορεί να διαβάζει πέντε γονιδιώματα την ημέρα με κόστος κάτω από 1.000 δολάρια έκαστο. Πριν από μια δεκαετία, ένα πλήρες ανθρώπινο γονιδίωμα κόστιζε γύρω στο ένα δισεκατομμύριο δολάρια.

Είναι ένα ζωντανό απολίθωμα το οποίο αφήνει μακράν πίσω του όλα τα υπόλοιπα. Ο «καρχαρίας-ελέφαντας» (Callorhinchus milii) διαθέτει το πιο αργά εξελισσόμενο γονιδίωμα από όλα τα σπονδυλωτά, σύμφωνα με σχετική δημοσίευση στην επιθεώρηση «Nature».

Οι βιολόγοι πίστευαν κάποτε ότι όλα τα κύτταρα ενός οργανισμού περιέχουν πανομοιότυπο γενετικό υλικό. Γνωρίζουμε όμως σήμερα ότι αυτό είναι μια υπεραπλούστευση, και μια νέα μελέτη στην επιθεώρηση «Science» αποκαλύπτει ότι κάθε νευρικό κύτταρο του εγκεφάλου έχει ελαφρώς διαφορετικό γονιδίωμα.

Ο ταπεινός αλλά «κοσμογυρισμένος» ιός του επιχείλιου έρπητα αποκαλύπτει μυστικά για την εξέλιξη και την πορεία του ανθρώπου επάνω στη Γη. Επιστήμονες που συνέκριναν ολόκληρα γονιδιώματα του ιού Herpes simplex τύπου 1 (HSV-1) από δείγματα που έλαβαν από όλες τις κατοικημένες ηπείρους διαπίστωσαν ότι ταιριάζουν απόλυτα με τις θεωρίες σχετικά με τη «γέννηση» του ανθρώπινου είδους στην Αφρική και τη μεταγενέστερη μετανάστευσή του από τη Μαύρη Ηπειρο στον υπόλοιπο πλανήτη.

Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ο ίδιος με τον καρκίνο του μαστού, ούτε με τον καρκίνο του παγκρέατος – ωστόσο σε μοριακό επίπεδο όλες αυτές οι διαφορετικές μορφές καρκίνου μπορούν να έχουν πολλά κοινά, σύμφωνα με δύο νέες μελέτες. «Παν-καρκινικές» αναλύσεις περισσότερων από 3.000 γονιδιωμάτων 12 διαφορετικών ειδών καρκινικών όγκων αποκάλυψαν τους «κοινούς τόπους» μεταξύ φαινομενικά άσχετων καρκίνων, κοινά μονοπάτια που ξεπερνούν τα… σύνορα των ιστών. Τα καινούργια αυτά αναλυτικά στοιχεία πιστεύεται ότι θα αποτελέσουν επίσης τη βάση για μια νέα κατηγοριοποίηση των όγκων η οποία με τη σειρά της θα προσφέρει εξατομικευμένη θεραπεία για κάθε ασθενή ανάλογα με τον τύπο του όγκου του.

Η τίγρη συγγενεύει με τη γάτα πιο πολύ από ό,τι πιστεύαμε, αφού τα δύο είδη μοιράζονται το 96% των γονιδίων τους. Αυτό είναι ένα από τα ευρήματα που προκύπτουν από τα γονιδιώματα της τίγρης, του λιονταριού και της λεοπάρδαλης του χιονιού. Οι γενετικές αλληλουχίες των τριών αιλουροειδών θα βοηθήσουν στο να αποτραπεί η εξαφάνισή τους, αναφέρει στην επιθεώρηση «Νature Communications» διεθνής ερευνητική κοινοπραξία.

Τρία χρόνια μετά την παρουσίαση του πρώτου ζωντανού βακτηρίου με εξ ολοκλήρου συνθετικό γονιδίωμα, διεθνής ερευνητική κοινοπραξία σχεδιάζει να επαναλάβει τον άθλο σε έναν πολύ πιο περίπλοκο οργανισμό: τον πολύτιμο ζυμομύκητα της μαγιάς.

Έξι μήνες συχνής άσκησης, όπως η ποδηλασία ή η αεροβική άσκηση, είναι αρκετοί για να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός μας αποθηκεύει το λίπος, εκτιμά νέα μελέτη ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Λουντ στη Σουηδία.

Το αρχαιότερο γονιδίωμα που έχει «διαβαστεί» μέχρι σήμερα ανήκει σε ένα άλογο που έζησε πριν από 700.000 χρόνια στον παγωμένο Καναδά και παρουσιάζεται λεπτομερώς στην επιθεώρηση «Nature». Το επίτευγμα αποτελεί μια σημαντική νίκη της επιστήμης απέναντι στον χρόνο – ως τώρα το πιο «παλιό» γονιδίωμα που είχε αλληλουχηθεί ήταν αυτό μιας πολικής αρκούδας ηλικίας 110.000 ως 130.000 ετών. Παράλληλα «σπρώχνει» την ιστορία των αλόγων επάνω στη Γη πίσω κατά δυο εκατομμύρια χρόνια ενώ δίνει ελπίδες για την αποκρυπτογράφηση των γενετικών μυστικών χαμένων ειδών – ίσως ακόμη και των μακρινών προγόνων του ανθρώπου.

Ολόκληρο το γονιδίωμα περισσότερων από 1.000 οικογενειών στη Βρετανία «σαρώθηκε» εξονυχιστικά στο πλαίσιο μελέτης που έχει ως στόχο να αλλάξει πλήρως όλα όσα ξέραμε για τις σπάνιες παιδικές ασθένειες. Αναλύοντας τα γονίδια παιδιών με αδιάγνωστες αναπτυξιακές διαταραχές καθώς και εκείνα των γονέων τους, οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα εντοπίσουν τα αίτια εκατοντάδων σπάνιων συνδρόμων «χωρίς όνομα».

Τα γενετικά μυστικά ενός «ζωντανού απολιθώματος» τα οποία μαρτυρούν πολλά και για τη δική μας εξέλιξη αποκάλυψε διεθνής ομάδα ερευνητών. Οι επιστήμονες αποκωδικοποίησαν ολόκληρο το γονιδίωμα του κοιλάκανθου, ενός ψαριού που ζει στα βάθη των ωκεανών και το οποίο μοιάζει καταπληκτικά με τους προγόνους του που «έσκιζαν» τις θάλασσες πριν από τουλάχιστον 300 εκατομμύρια χρόνια.