απολίθωμα

300.000 χρόνια πριν εμφανίστηκε ο Homo sapiens

Απολιθώματα του Arthropleura είχαν ανακαλυφθεί στη Βόρεια Αμερική και στην Ευρώπη ήδη από τον 19ο αιώνα, κανένα όμως δεν περιλάμβανε το κεφάλι του πλάσματος που απαιτείτο για την ταξινόμησή του.

Η ανακάλυψη θεωρείται άκρως ασυνήθιστη, επειδή ο μαλακός ιστός, όπως αυτός της καρδιάς, σπανιότατα διατηρείται ως απολίθωμα, σε αντίθεση με τα σκληρά οστά, και ακόμη σπανιότερα σε τρισδιάστατη μορφή.

Οι μοσάσαυροι δεν ήταν δεινόσαυροι, αλλά τεράστιες θαλάσσιες σαύρες που έφθαναν σε μήκος τα 12 μέτρα και αποτελούσαν μακρινούς συγγενείς των σημερινών ιγκουάνα και ορισμένων σαυρών

Το αρχαιότερο απολίθωμα προγόνου του σύγχρονου ανθρώπου, του Homo sapiens, που έχει ποτέ βρεθεί έξω από την Αφρική και την περιοχή του Λεβάντε στην ανατολική Μεσόγειο, ανακάλυψαν επιστήμονες στη Σαουδική Αραβία.

Πριν από περίπου 115 εκατομμύρια χρόνια, σε μια εποχή που στον ουρανό πετούσαν πτερόσαυροι με μέγεθος αυτοκινήτου, στη Γη κυριαρχούσαν οι τεράστιοι δεινόσαυροι και η χαμένη πια υπερήπειρος Γκοντβάνα στο νότιο ημισφαίριο άρχιζε να διασπάται στις σημερινές ηπείρους, ένα μανιτάρι έπεσε μέσα σε ένα ποτάμι, παρασύρθηκε μέχρι μια πολύ αλμυρή λιμνοθάλασσα, όπου παγιδεύθηκε στο βυθό της, σκεπάσθηκε από διαδοχικά στρώματα ιζημάτων και τελικά απολιθώθηκε.

Το απολίθωμα χρονολογείται στα 74 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν οι ωκεανοί της Κρητιδικής περιόδου μαστίζονταν από γιγάντια ερπετά που ονομάστηκαν μοσάσαυροι. Όπως φαίνεται, τα σαρκοφάγα αυτά τέρατα δεν ήταν πάντα ευγενικά το ένα με το άλλο.

Η ψαριά ήταν μάλλον ασυνήθιστη για έναν αλιέα που ανέσυρε τα δίχτυα του έξω από τις ακτές της Ταϊβάν: μια απολιθωμένη κάτω σιαγόνα που δεν αποκλείεται να ανήκει σε άγνωστο προϊστορικό είδος ανθρώπου.

Τριάντα περίπου χρόνια χρειάστηκαν οι επιστήμονες για να ταυτοποιήσουν τα απολιθώματα προϊστορικού γλάρου-γίγαντα, με άνοιγμα φτερών 6,1-7,4 μέτρα, που είχαν εντοπιστεί στη Νότια Καρολίνα.

Μια εκπληκτική ανακάλυψη έκανε διεθνής ομάδα παλαιοντολόγων στην Κίνα. Ανακάλυψε ένα καλοδιατηρημένο απολίθωμα ενός ιχθυόσαυρου τη στιγμή που στιγμή του τοκετού. Στο απολίθωμα διακρίνεται καθαρά ένα από τα... μωρά που μόλις έχει γεννηθεί, ένα να εξέρχεται από τη λεκάνη της μητέρας του και άλλο ένα να περιμένει την σειρά του για να ακολουθήσει τα αδέρφια του στο νερό. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο τοκετός έλαβε χώρα πριν από 250 εκ. έτη και είναι το παλαιότερο εύρημα τοκετού θαλάσσιου θηλαστικού.

Είναι βαρετή η σεξουαλική ζωή αυτών των εντόμων: τίποτα δεν έχει αλλάξει από τα μέσα της Ιουράσιας περιόδου. Παλαιοντολόγοι στην Κίνα παρουσιάζουν το αρχαιότερο γνωστό απολίθωμα εντόμων που πιάστηκαν στα πράσα, ηλικίας 165 εκατομμυρίων ετών.

Το καλύτερα διατηρημένο αρχαίο νευρικό σύστημα που έχουμε δει ως σήμερα ανακαλύφθηκε σε απολίθωμα από τους επιστήμονες. Το ηλικίας 520 εκατομμυρίων ετών απολίθωμα ανήκει σε ένα ον με δαγκάνες που έμοιαζε με αράχνη. Σε αυτό διακρίνεται εμφανώς η ύπαρξη εγκεφάλου καθώς και νεύρων που διατρέχουν τον κορμό. Πέραν των γνώσεων που προσφέρει για την εξέλιξη του νευρικού συστήματος, η ανακάλυψη επιβεβαιώνει ότι οι σκορπιοί και οι αράχνες κατάγονται από τον ίδιο κοινό πρόγονο αλλά διαχωρίστηκαν πριν από περισσότερα από μισό δισεκατομμύριο χρόνια.

Ενα εντυπωσιακό εύρημα ανακάλυψαν παλαιοντολόγοι στο Περού. Πρόκειται για τα απολιθώματα ενός αρχαίου κήτους το οποίο διέθετε πόδια. Διάφορα ευρήματα που έχουν εντοπισθεί στο παρελθόν δείχνουν ότι όπως και τα περισσότερα θηλαστικά έτσι και οι φάλαινες αρχικά ζούσαν στη στεριά και σταδιακά μετατράπηκαν αρχικά σε αμφίβια και στη συνέχεια σε θαλάσσια όντα.

Εντοπίστηκε το 2006 και οι παλαιοντολόγοι το ονόμασαν «το εκπληκτικότερο απολίθωμα δεινοσαύρων στον κόσμο». Το απολίθωμα αυτό βγαίνει σε δημοπρασία τον Νοέμβριο και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών η τιμή που αναμένεται να πιάσει θα ξεπεράσει τα 7 εκατομμύρια ευρώ!

Ένα κινεζικό απολίθωμα που φέρει το εύγλωττο όνομα «Πουλί της Αυγής» (Aurornis) και έχει ηλικία περίπου 160 εκατ. ετών, είναι ο νέος διεκδικητής του τίτλου του αρχαιότερου προγόνου των πουλιών, τον οποίο έως τώρα κατέχει ο «Αρχαιοπτέρυξ», για τον οποίο όμως πρόσφατα προέκυψαν αμφιβολίες αν ήταν όντως πουλί ή δεινόσαυρος.

Τον προϊστορικό «συγγενή» του… ψαλιδοχέρη, με γαμψά νύχια παρόμοια με τα ψαλίδια του Τζόνι Ντεπ στην ομώνυμη ταινία, εντόπισε τυχαία ένας βρετανός επιστήμονας στο πλαίσιο της διδακτορικής του έρευνας.