ήλιος

Χρησιμοποιώντας το ευρωπαϊκό «Εξαιρετικά Μεγάλο Τηλεσκόπιο» που λειτουργεί στην έρημο της Χιλής, διεθνής ομάδα αστρονόμων μελέτησε ένα άστρο που θεωρείται σχεδόν πανομοιότυπο με τον Ήλιο, είναι όμως σχεδόν τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια γηραιότερο. Οι παρατηρήσεις δίνουν μια εικόνα για το πώς θα μοιάζει το μητρικό μας άστρο όταν φτάσει αυτή την προχωρημένη ηλικία.

Εναν πανίσχυρο δορυφόρο, καλυμμένο από φωτοβολταϊκά και σε σχήμα που παραπέμπει σε… ποτήρι για κοκτέιλ, ο οποίος θα μπορούσε να σβήσει το 1/3 της ενεργειακής «δίψας» της Γης αναπτύσσει ο μηχανικός, Τζον Μάνκινς για χάρη της NASA.

Αστροφυσικοί σε ολόκληρο τον κόσμο βρίσκονται σε αναμονή για ένα φαινόμενο που συμβαίνει κάθε περίπου 11 χρόνια, όταν η δραστηριότητα του Ήλιου κορυφώνεται και το μαγνητικό πεδίο του αναποδογυρίζει, με τον βόρειο και τον νότιο πόλο να ανταλλάσσουν θέσεις. Η αντιστροφή αναμένεται σε τρεις με τέσσερις μήνες, όταν το μητρικό μας άστρο θα βρίσκεται στο μέσο του λεγόμενου ηλιακού μέγιστου -το αποκορύφωμα στον 11ετή κύκλο αυξομείωσης της ηλιακής δραστηριότητας, κατά το οποίο φτάνει στο μέγιστο ο αριθμός των ηλιακών κηλίδων.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα οι επιστήμονες γνώριζαν σχετικά με την ύπαρξη μιας ζώνης αστεροειδών που βρίσκεται ανάμεσα στον Αρη και τον Δία. Αυτό που δεν γνώριζε κανείς μέχρι σήμερα είναι ότι σε μια περιοχή αυτής της επικίνδυνης ζώνης υπάρχει ένα «νεκροταφείο κομητών», όπως το χαρακτηρίζουν οι ειδικοί.

Μια γιγάντια στεφανιαία οπή σχηματίστηκε στο βόρειο ημισφαίριο του Ηλιου. Το φαινόμενο παρατήρησε και κατέγραψε το διαστημικό παρατηρητήριο SDO από τις 13 ως τις 18 Ιουλίου και η NASA έδωσε σήμερα το οπτικό υλικό στη δημοσιότητα. Η στεφανιαία οπή την οποία οι ειδικοί, λόγω του μεγέθους της, χαρακτήρισαν «μαύρη τρύπα του Ηλιου» έχει μήκος τουλάχιστον 700 χιλιάδων χλμ!

Ενα γιγάντιο «ρολόι» του έτους, ικανό να καταμετρά τους σεληνιακούς μήνες και την αλλαγή των εποχών ανακάλυψαν αρχαιολόγοι στο Μπάντσορι του Αμπερντινσάιρ, στη Βρετανία. Πρόκειται για το αρχαιότερο ημερολόγιο που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα.

Η δραστηριότητα του Ηλιου ακολουθεί έναν κύκλο αυξομείωσης με περίοδο 11 ετών. Η κορύφωση του τρέχοντος κύκλου, η οποία αντιστοιχεί στο λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, εξελίσσεται το 2013. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μέχρι στιγμής έχουμε να κάνουμε με το πιο εξασθενημένο ηλιακό μέγιστο των τελευταίων 100 ετών.

Αν ο Ήλιος ήταν μυρμήγκι, αυτό το άστρο θα ήταν ελέφαντας: Σε ένα είδος κοσμικού υπερηχογραφήματος, διεθνής ομάδα αστρονόμων κατάφερε να δει μέσα στο νέφος αερίου όπου σχηματίζεται το μεγαλύτερο ίσως άστρο του Γαλαξία -όταν αρχίσει να λάμπει, θα είναι έως και ένα εκατομμύριο φορές λαμπρότερο από το άστρο του δικού μας ουρανού.

Αν δεν υπάρξει κάποιο απρόοπτο της τελευταίας στιγμής αύριο Τετάρτη 26 Ιουνίου, η NASA θα εκτοξεύσει ένα νέο διαστημικό παρατηρητήριο. Το IRIS θα λειτουργεί συμπληρωματικά στο διαστημικό παρατηρητήριο SDO που μελετά τον Ηλιο. Το IRIS (Interface Region Imaging Spectrograph) θα κάνει πιο στοχευμένες παρατηρήσεις στο μητρικό μας άστρο. Θα παρατηρεί συγκεκριμένες περιοχές για να εντοπίζει μεταβολές στην ύλη και στη ροή ενέργειας σε αυτές.

Tο διαστημικό παρατηρητήριο SDO έχει ως αποστολή τη συνεχή παρακολούθηση του Ηλιου και την καταγραφή των φαινομένων που λαμβάνουν χώρα σε αυτόν. Δύο, τρεις φορές τον χρόνο η Σελήνη κατά την τροχιακή της κίνηση μπαίνει μπροστά από το μητρικό μας άστρο και το κρύβει από το SDO.

Η μελέτη ενός άστρου που μοιάζει με τον Ήλιο, είναι όμως πολύ μικρότερο σε ηλικία, δείχνει πώς μπορεί να συμπεριφερόταν το μητρικό μας άστρο όταν ήταν ακόμα νεαρό και ιδιαίτερα βουλιμικό.

Η Αφροδίτη έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Γη και κινείται σε γειτονική τροχιά -γι΄αυτό και πολλοί πλανητολόγοι πιστεύουν ότι ο εφιαλτικός σήμερα πλανήτης ίσως ήταν φιλόξενος για τη ζωή στο μακρινό παρελθόν.Φαίνεται όμως ότι η Αφροδίτη και η Γη δεν ήταν ποτέ δίδυμες αδελφές -ο κοσμικός μας γείτονας ήταν καταδικασμένος εκ γενετής, καταλήγει νέα μελέτη στην επιθεώρηση Νature.

Η βιταμίνη D (ή αλλιώς «βιταμίνη του ήλιου» αφού ο κύριος τρόπος σύνθεσής της είναι η έκθεση του ανθρώπινου σώματος στην ηλιακή ακτινοβολία) φαίνεται ότι μπορεί να «θεραπεύσει» το άσθμα.

Η μελέτη μακρινών λευκών νάνων που έχουν «μολυνθεί» από υλικά αστεροειδών προσφέρει μια εικόνα για το τι περιμένει τον Ήλιο σε μερικά δισεκατομμύρια χρόνια, πιστεύουν οι αστρονόμοι.

Η έκθεση στον ήλιο αυξάνει μεν τον κίνδυνο για την εμφάνιση καρκίνου στο δέρμα, όμως τα οφέλη μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερα από τους κινδύνους, κυρίως χάρη στη γρήγορη και σημαντική μείωση της αρτηριακής πίεσης που επιφέρει η υπεριώδης ακτινοβολία (UV), σύμφωνα έρευνα δερματολόγων του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Ο Ηλιος «γιόρτασε» την Πρωτομαγιά με μια σειρά πολύ ισχυρών εκλάμψεων. Το διαστημικό παρατηρητήριο SDO που παρακολουθεί συνεχώς την ηλιακή δραστηριότητα κατέγραψε το φαινόμενο που διήρκεσε για περισσότερες από 2.5 ώρες. Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα ένα πραγματικά εντυπωσιακό βίντεο στο οποίο πύρινες «γλώσσες» ξεπηδούν από το μητρικό μας άστρο εκτοξεύοντας δισεκατομμύρια τόνους ύλης στο Διάστημα με ταχύτητα περίπου δύο εκατομμυρίων χλμ. ώρα.

Με την ευκαιρία των τρίτων γενεθλίων του SDO, το οποίο κινείται σε τροχιά γύρω από τη Γη, η αμερικανική υπηρεσία δημοσιοποίησε ένα βίντεο που συμπυκνώνει τρία χρόνια παρατηρήσεων σε τρία λεπτά.Το βίντεο δείχνει τον Ήλιο να πλησιάζει στο λεγόμενο ηλιακό μέγιστο, το σημείο κορύφωσης στον 11ετή κύκλο ηλιακής δραστηριότητας. Το άστρο αναμένεται να φτάσει αυτό το μέγιστο στο δεύτερο εξάμηνο του 2013.

Οι επιστήμονες είχαν προβληματιστεί ιδιαίτερα αφού ο Ηλιος που έπρεπε από τα τέλη του 2012 να βρίσκεται σε φάση έντονης δραστηριότητας παρουσίαζε ανησυχητική ύφεση. Τελικά μετά την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου το μητρικό μας άστρο άρχισε σιγά σιγά να ξυπνά και τις τελευταίες δύο εβδομάδες παρουσιάζει δραστηριότητα. Στις 8 Απριλίου σημειώθηκαν στον Ηλιο δύο ισχυρές εκλάμψεις που ήταν οι πρώτες του νέου κύκλου δραστηριότητας που φαίνεται ότι ξεκινάει στο άστρο. Το διαστημικό παρατηρητήριο SOHO που παρακολουθεί και μελετά τον Ηλιο κατέγραψε μια εντυπωσιακή εικόνα των δύο εκλάμψεων στο υπεριώδες φως. Στην εικόνα ένας... γαλάζιος Ηλιος εκτοξεύει στο Διάστημα γιγάντιες ποσότητες καυτού πλάσματος η θερμοκρασία του οποίου αγγίζει τους ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου!

Μετά από παρατεταμένη σιωπή που είχε προκαλέσει πονοκεφάλους στους επιστήμονες ο Ηλιος έκανε δυναμικά την «επανεμφάνιση του. Η πολύμηνη ύφεση στη δραστηριότητα του Ηλιου διεκόπη την περασμένη Πέμπτη όταν μια ισχυρή έκλαμψη σημειώθηκε στο μητρικό μας άστρο.

Μια νέα μελέτη έρχεται να ανατρέψει την κρατούσα θεωρία για το πώς καταφέρνουν οι πεταλούδες μονάρχες να μεταναστεύουν από το Βόρειο Αμερική στο Μεξικό. Καναδοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι το πανέμορφο είδος δεν έχει χαρτογραφημένη στο DNA του τη διαδρομή όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα αλλά διαθέτει έναν σύνθετο μηχανισμό προσανατολισμού – ένα είδος εσωτερικής πυξίδας σε συνδυασμό με ορισμένα «βοηθήματα».