Ο συνταξιοδοτικός χάρτης της Ευρώπης

* Οι εισφορές και οι υποχρεώσεις

ΜΕ «ΠΟΛΥΧΡΩΜΟ παζλ» μοιάζει το ασφαλιστικό σύστημα των κρατών -μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενα παζλ που παρουσιάζει πολλά κοινά σημεία, αλλά και σημαντικές διαφορές, από κράτος σε κράτος. Οι διαφορές οφείλονται ­ κατά κύριο λόγο ­ στους διαφορετικούς ρυθμούς ανάπτυξης των οικονομιών των ευρωπαϊκών κρατών, αλλά και στη «φιλοσοφία» του ασφαλιστικού συστήματος, το οποίο δημιούργησε κάθε χώρα, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και εντεύθεν.

Ωστόσο, κοινή είναι η πεποίθηση ότι τα τελευταία χρόνια τα συστήματα ασφάλισηςσυγκλίνουν μεταξύ τους. Από τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκύπτει οτι η σύγκλιση αυτή επιτυγχάνεται κυρίως με την συμπίεση, όλο και περισσότερο, των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα, και ταυτοχρόνως με τη διεύρυνση των προϋποθέσεων χορήγησης των ανταποδοτικών παροχών, όρια ηλικίας, έτη ασφάλισης κτλ.

Στις διαφορές των συστημάτων ασφάλισης, ανά την Ευρώπη, μπορούν να καταχωρηθούν οι αυξομοιώσεις των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης και των απαιτούμενων ετών ασφάλισης, αλλά και τα ποσά που δαπανά κάθε κράτος για τις συντάξεις γήρατος. Ενδεικτικό της φιλοσοφίας κάθε συστήματος είναι, επίσης, το ύψος των κατώτατων (μη ανταποδοτικών) προνοιακών συντάξεων, που χορηγεί κάθε χώρα στους ηλικιωμένους, όταν δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

Χαρακτηριστικό των οξυμμένων προβλημάτων που θα εμφανισθούν στον τομέα της κοινωνικής ασφάλισης είναι το στοιχείο που δείχνει τη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού. Οι ηλικιωμένοι πολίτες (άνω των 65 ετών) στα κράτη της Ευρώπης αυξάνονται, συνεχώς, την τελευταία εικοσαετία, σε σχέση με τον εν ενεργεία (απασχολούμενο) πληθυσμό, ανατρέποντας έτσι τα οικονομικά δεδομένα του ασφαλιστικού συστήματος.

«Το Βήμα» παρουσιάζει το «πανόραμα» των ασφαλιστικών συστημάτων των ευρωπαϊκών κρατών, καταγράφοντας τους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης σε κάθε χώρα της Ευρωπαικής Ενωσης. Πρέπει να σημειωθεί οτι οι προϋποθέσεις αυτές ισχύουν για κάθε εργαζόμενο στην εν λόγω χώρα, ανεξαρτήτως εθνικότητος.

ΒΕΛΓΙΟ

Ολα τα άτομα που εργάζονται στο Βέλγιο με σύμβαση εργασίας ασφαλίζονται για σύνταξη γήρατος. Ειδικοί κανόνες ισχύουν για τις οικιακούς βοηθούς με μερική απασχόληση.

Οι παροχές του ασφαλιστικού συστήματος είναι οι εξής:

­ Σύνταξη γήρατος που χορηγείται στους μισθωτούς.

­ Επίδομα θέρμανσης που χορηγείται στους συνταξιούχους ανθρακωρύχους.

­ Επίδομα διακοπών και συμπληρωματικό επίδομα διακοπών.

Προϋποθέσεις

Οι μισθωτοί, άνδρες και γυναίκες, θεμελιώνουν δικαίωμα σε σύνταξη γήρατος με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας τους, αν και μπορούν να επιλέξουν να εξακολουθήσουν να εργάζονται ως το 65ο. Εξαιρέσεις στον κανόνα αυτό ισχύουν για τους ανθρακωρύχους, οι οποίοι μπορούν να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα.

Οι άνδρες που δικαιούνται συμβατική πρόωρη συνταξιοδότηση μπορούν να συνταξιοδοτηθούν μόνον όταν συμπληρώσουν το 65ο έτος της ηλικίας τους.

Υψος συνταξιοδότησης

Το ύψος της σύνταξης γήρατος εξαρτάται, αφ’ ενός, από τη διάρκεια των περιόδων που εργάστηκε κάποιος ως μισθωτός στο Βέλγιο (συμπεριλαμβανομένων των περιόδων διακοπών, ασθενείας και ανεργίας) και, αφ’ ετέρου, από το εισόδημα που κέρδιζε κατά τη διάρκεια των περιόδων αυτών, προσαρμοσμένο στο επίπεδο του κόστους διαβίωσης κατά τη στιγμή του υπολογισμού της σύνταξης. Η σύνταξη γήρατος υπολογίζεται σε τεσσαρακοστά πέμπτα της πλήρους σύνταξης για κάθε έτος εργασίας για τους άνδρες, σε τεσσαρακοστά για τις γυναίκες και τους ναυτικούς, σε τριακοστά για τους εργαζομένους σε ορυχεία που έχουν εργαστεί τουλάχιστον 20 έτη με την ιδιότητα αυτή και σε δέκατα τέταρτα για τους ναυτικούς που έχουν συμπληρώσει τουλάχιστον 168 μήνες υπηρεσίας στη θάλασσα. Για τον υπολογισμό του θεωρητικού ύψους της σύνταξης, μπορούν να συνυπολογιστούν οι περίοδοι εργασίας σε άλλα κράτη-μέλη. Η σύνταξη ανέρχεται στο 60% του μέσου μισθού που ελάμβανε κάποιος καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του. Ανέρχεται στο 75% αν ο συνταξιούχος έχει συντηρούμενο σύζυγο. Υπάρχουν δύο τρόποι καταβολής της σύνταξης, είτε με ταχυδρομικό έμβασμα που εξαργυρώνεται στο σπίτι είτε με κατάθεση στον λογαριασμό ταχυδρομικού ταμιευτηρίου ή τράπεζας. Οι συνταξιούχοι μπορούν να εργάζονται, εφόσον οι αποδοχές τους δεν ξεπερνούν ένα ορισμένο ποσό. Η Εθνική Υπηρεσία Συντάξεων πρέπει να ενημερώνεται εκ των προτέρων για κάθε τέτοια εργασία με συστημένη επιστολή.

ΒΡΕΤΑΝΙΑ

Η δημόσια σύνταξη γήρατος (state retirement pension) χορηγείται μόνον αφού συμπληρωθεί η ηλικία συνταξιοδότησης (σήμερα είναι το 65ο έτος για τους άνδρες και το 60ό για τις γυναίκες). Η σύνταξη αυτή δίδεται ανεξαρτήτως τού αν ο συνταξιούχος εξακολουθεί ή όχι να εργάζεται. Αν αποφασίσει κάποιος να αναβάλει τη συνταξιοδότησή του για μετά το 65ο έτος (ή το 60ό, αν είναι γυναίκα), μπορεί να λάβει προσαυξημένη σύνταξη γήρατος.

Δικαιούται βασική σύνταξη γήρατος εφόσον ικανοποιεί δύο προϋποθέσεις, οι οποίες αφορούν, πρώτον, το ύψος των εισφορών και, δεύτερον, το χρονικό διάστημα για το οποίο καταβάλλονταν.

ΓΑΛΛΙΑ

Ο κλάδος «ασφάλιση γήρατος» του γενικού ασφαλιστικού καθεστώτος χορηγεί δύο είδη παροχών:

­ Τις ανταποδοτικές παροχές. Δηλαδή αυτές που προέρχονται από αυτή καθαυτή την ασφάλιση, όπως συντάξεις γήρατος και επιζώντων.

­ Τις μη ανταποδοτικές παροχές, δηλαδή επιδόματα πρόνοιας, που χορηγούνται ανάλογα με τους πόρους του συνταξιούχου.

Σύνταξη γήρατος

Το ύψος της σύνταξης καθορίζεται με βάση τρία στοιχεία: τον βασικό μισθό, τη διάρκεια ασφάλισης και το ποσοστό σύνταξης.

Ο βασικός μισθός είναι ο μέσος ετήσιος μισθός των 10 καλύτερων ετών ασφάλισης.

Οσον αφορά τη διάρκεια ασφάλισης, η ελάχιστη διάρκεια που λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της σύνταξης είναι ένα τρίμηνο, ενώ η μέγιστη, 150 τρίμηνα (37,5 έτη). Για τη διάρκεια ασφάλισης προσμετρούνται οι περίοδοι εισφοράς, καθώς και οι εξομοιούμενες περίοδοι. Η πλήρης σύνταξη χορηγείται στα 150 τρίμηνα. Για μικρότερες περιόδους, το ποσοστό μειώνεται αναλόγως.

Το ανώτατο ποσοστό σύνταξης είναι το 50% και χορηγείται στο 60ό έτος της ηλικίας στους ασφαλισμένους που συγκεντρώνουν τουλάχιστον 150 τρίμηνα ασφάλισης, στους ασφαλισμένους που είναι ανίκανοι για εργασία και στις εργαζόμενες μητέρες τριών παιδιών που δικαιολογούν 30 έτη ασφάλισης. Οταν ο ασφαλισμένος είναι κάτω των 65 ετών και δεν εμπίπτει σε καμία από τις παραπάνω κατηγορίες, το ποσοστό τού 50% μειώνεται. Στο 65ο έτος, το ποσοστό τού 50% χορηγείται ανεξάρτητα από τη διάρκεια ασφάλισης.

Το κατώτατο και το ανώτατο ύψος της σύνταξης γήρατος

Κάθε ασφαλισμένος στον οποίο χορηγείται σύνταξη σε πλήρες ποσοστό λαμβάνει μια κατώτατη σύνταξη. Οταν η σύνταξη χορηγείται σε πλήρες ποσοστό, με βάση περίοδο ασφάλισης μικρότερη από 150 τρίμηνα, η κατώτατη σύνταξη υπολογίζεται κατ’ αναλογία με την πραγματική περίοδο ασφάλισης στο γενικό καθεστώς. Οι συντάξεις που χορηγούνται με μειωμένο ποσοστό και εξαρτώνται από τους πόρους μπορούν να προσαυξηθούν κατά τη συμπλήρωση του 65ου έτους.

Η σύνταξη που χορηγείται με τη συμπλήρωση του 60ού έτους δεν μπορεί να ξεπερνά ένα ορισμένο ποσό, που ανέρχεται στο 50% του ανώτατου μισθού ή ημερομισθίου επί του οποίου υπολογίζονται οι εισφορές.

Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, χορηγούνται προσαυξήσεις αν ο συνταξιούχος έχει τουλάχιστον τρία παιδιά, αν ο σύζυγός του έχει συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας ή αν ο συνταξιούχος χρειάζεται διαρκή μέριμνα.

Σύνταξη επιζώντων

Σύνταξη επιζώντων χορηγείται σε χήρους ή χήρες, ηλικίας 55 ετών και άνω, των οποίων το εισόδημα είναι κατώτερο από ένα ορισμένο όριο και ο θανών σύζυγος δικαιούνταν σύνταξη κατά τη στιγμή του θανάτου.

Μη ανταποδοτικές παροχές

Προβλέπονται οι εξής μη ανταποδοτικές παροχές:

­ Επίδομα ηλικιωμένων μισθωτών εργαζομένων.

­ Επίδομα μητέρων οικογένειας.

­ Προσαύξηση σύνταξης για συνταξιούχους, όταν η σύνταξή τους είναι χαμηλότερη από ένα καθορισμένο όριο.

­ Ισόβιο βοήθημα.

­ Ειδικό επίδομα γήρατος.

­ Συμπληρωματικό επίδομα του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης.

Με εξαίρεση το συμπληρωματικό επίδομα, τα επιδόματα αυτά χορηγούνται υπό τις εξής κοινές προϋποθέσεις:

­ Τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας (ή του 60ού, εφόσον υπάρχει ανικανότητα για εργασία). Το εισόδημα του δικαιούχου να μην ξεπερνά ένα ορισμένο επίπεδο και ο δικαιούχος να έχει εργαστεί μια ορισμένη περίοδο.

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Κάθε άτομο που υπόκειται σε υποχρεωτική ασφάλιση σύνταξης καλύπτεται από ασφάλιση γήρατος.

Κανονική σύνταξη γήρατος

Αυτή η σύνταξη χορηγείται όταν κάποιος συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας του. Δεν τίθενται όρια όσον αφορά το ύψος του εισοδήματος που θα λαμβάνει ο συνταξιούχος πέραν της σύνταξης.

Πρόωρη σύνταξη

Ασφαλισμένος που έχει ολοκληρώσει την απαιτούμενη περίοδο των 35 ετών ασφάλισης δικαιούται σύνταξη γήρατος από το 63ο έτος της ηλικίας του. Ωστόσο, αυτό το όριο ηλικίας θα αυξάνεται σταδιακά ως το 65ο έτος, για τους ασφαλισμένους που γεννήθηκαν μετά την 31 Δεκεμβρίου 1937. Τα άτομα με σοβαρή αναπηρία και τα άτομα που πάσχουν από επαγγελματική αναπηρία ή γενική αναπηρία δικαιούνται σύνταξη γήρατος με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας τους, εφόσον έχουν ολοκληρώσει περίοδο ασφάλισης 35 ετών.

Σύνταξη γήρατος γυναικών

Οι γυναίκες δικαιούνται σύνταξη γήρατος στο 60ό έτος της ηλικίας τους, εφόσον μπορούν να αποδείξουν την καταβολή υποχρεωτικών εισφορών για πάνω από 10 έτη μετά τη συμπλήρωση του 40ού έτους της ηλικίας τους. Η περίοδος θεμελίωσης ανέρχεται στα 15 έτη. Ωστόσο, αυτό το όριο ηλικίας θα αυξηθεί σταδιακά στο 65ο έτος για τις ασφαλισμένες που γεννήθηκαν μετά την 31η Δεκεμβρίου 1940.

Υψος σύνταξης

Το ύψος της σύνταξης εξαρτάται από το ποσό των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης που κατέβαλε ο ασφαλισμένος κατά τη διάρκεια ολόκληρης της «ασφαλιστικής ζωής του». Η διάρκεια της ασφάλισης μπορεί να είναι μεγαλύτερη από τη συνολική περίοδο εργασίας, καθώς συνυπολογίζονται περίοδοι κατά τις οποίες η καταβολή των εισφορών είχε ανασταλεί (για παράδειγμα, περίοδοι κατάρτισης και περίοδοι σύνταξης αναπηρίας).

ΔΑΝΙΑ

Κατά κανόνα όλοι ο κάτοικοι της Δανίας δικαιούνται κανονική σύνταξη γήρατος όταν συμπληρώσουν το 67ο έτος της ηλικίας τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, υπάρχει δυνατότητα συνταξιοδότησης σε μικρότερη ηλικία, ακόμη και αν δεν υπάρχει αναπηρία. Επιπλέον, υπάρχει ένα υποχρεωτικό επικουρικό καθεστώς συνταξιοδότησης μισθωτών, το λεγόμενο ΑΤΡ.

1. Πρόωρη και κανονική συνταξιοδότηση

Δικαίωμα σε αυτές τις συντάξεις έχουν τα παρακάτω άτομα: Δανοί υπήκοοι. Αλλοδαποί ύστερα από 10 έτη διαμονής στη Δανία. Μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι που είναι υπήκοοι άλλου κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Υψος σύνταξης Ολες οι συντάξεις γήρατος συνίστανται σε ένα βασικό ποσοστό και σε ένα συμπλήρωμα σύνταξης. Ενώ η καταβολή του βασικού ποσοστού εξαρτάται από τους πόρους των συνταξιούχων που είναι κάτω των 67 ετών, οι συνταξιούχοι που έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας λαμβάνουν το βασικό ποσοστό ανεξαρτήτως οικονομικής κατάστασης. Ωστόσο, το βασικό ποσοστό μειώνεται για τα άτομα που έχουν εισοδήματα από εργασία. Το ύψος του συμπληρώματος σύνταξης εξαρτάται από το εισόδημα του συνταξιούχου, καθώς και της συζύγου του.

2. Καθεστώς επικουρικής σύνταξης μισθωτών (ΑΤΡ)

Ολα τα άτομα ηλικίας 16-66 ετών που απασχολούνται στη Δανία καλύπτονται από το καθεστώς ΑΤΡ, εφόσον εργάζονται τουλάχιστον εννέα ώρες την εβδομάδα. Οι μισθωτοί που καθίστανται αυτοαπασχολούμενοι μπορούν να εξακολουθήσουν να καλύπτονται από το καθεστώς ΑΤΡ υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει να καταβάλλουν ίδιες πλήρεις εισφορές. Οι εισφορές στο καθεστώς ΑΤΡ καταβάλλονται από κοινού από τον εργοδότη και τον εργαζόμενο. Ο εργοδότης καταβάλλει τα δύο τρίτα και ο εργαζόμενος το ένα τρίτο της εισφοράς. Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο της καταβολής του μεριδίου του μισθωτού. Για τα άτομα που καλύπτονται από το καθεστώς ΑΤΡ και δεν εργάζονται με πλήρη απασχόληση, η εισφορά που οφείλεται αντιστοιχεί στα δύο τρίτα ή στο ένα τρίτο της πλήρους εισφοράς. Δεν οφείλεται καμία εισφορά αν η απασχόληση είναι λιγότερο από 39 ώρες τον μήνα. Στην περίπτωση αυτή, ο εργαζόμενος δεν καλύπτεται από το καθεστώς ΑΤΡ.

Υψος σύνταξης ΑΤΡ

Η σύνταξη ΑΤΡ καταβάλλεται είτε ως σύνταξη γήρατος μετά το 67ο έτος, είτε ως εφάπαξ ποσό που καταβάλλεται με τον θάνατο μισθωτού. Τα επίπεδα της παροχής εξαρτώνται από τη διάρκεια της περιόδου κατά την οποία ο ενδιαφερόμενος καλυπτόταν από το καθεστώς, καθώς και από το ύψος των εισφορών που κατέβαλε. Η σύνταξη γήρατος κανονικά χορηγείται ως τρέχουσα παροχή, οι μικρότερες δε συντάξεις μπορεί να ρυθμιστούν με την καταβολή ενός εφάπαξ ποσού.

Αν μια αίτηση για σύνταξη ΑΤΡ υποβληθεί μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, η σύνταξη προσαυξάνεται κατά 5% για κάθε εξάμηνο αναβολής υποβολής της αίτησης, ως τη συμπλήρωση του 70ού έτους.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ

Η σύνταξη αποχώρησης καταβάλλεται στην ηλικία των 65 ετών στους ασφαλισμένους που δεν εργάζονται πλέον με πλήρες ωράριο και ικανοποιούν προϋποθέσεις εισφορών PRSI ( εισφορές ανάλογες με τις αποδοχές).

Γενικά, ένα άτομο ηλικίας μεταξύ 65 και 66 ετών ικανοποιεί τις προϋποθέσεις για αποχώρηση, εφόσον δεν διαθέτει εισόδημα μεγαλύτερο των 30 ιρλανδικών λιρών την εβδομάδα ως μισθωτός ή 2.500 λιρών ετησίως ως αυτοαπασχολούμενος. Η προϋπόθεση αυτή δεν τίθεται για τα άτομα ηλικίας 66 ετών και άνω.

Οι προϋποθέσεις εισφοράς PRSI που πρέπει να ικανοποιούνται είναι:

­ Να έχει υπαχθεί στο καθεστώς πριν από τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας.

­ Να έχει καταβάλει τουλάχιστον 156 εισφορές.

­ Να έχει καταβάλει πραγματικές ή πλασματικές εισφορές PRSI 24 εβδομάδων ­ κατά μέσο όρο ­ ετησίως σε ορισμένο χρονικό διάστημα. Ή να έχει καταβάλει ή πιστωθεί με εισφορές PRSI 24 εβδομάδων από το 1979.

Η προϋπόθεση για τη συνταξιοδότηση δεν ισχύει όταν ο μισθωτός έχει συμπληρώσει την ηλικία συνταξιοδότησης, δηλαδή την ηλικία κατά την οποία καταβάλλεται η ανταποδοτική σύνταξη γήρατος.

Ανταποδοτική σύνταξη γήρατος

Η σύνταξη αυτή καταβάλλεται από την ηλικία συνταξιοδότησης (66ο έτος της ηλικίας) σε ασφαλισμένο που ικανοποιεί τις προϋποθέσεις εισφοράς PRSI. Ενα άτομο μπορεί να εξακολουθήσει να λαμβάνει τη σύνταξη αυτή ακόμη και αν δεν πάψει να εργάζεται. Η ανταποδοτική σύνταξη γήρατος δεν μπορεί να καταβάλλεται παράλληλα με τη σύνταξη αποχώρησης.

ΙΣΠΑΝΙΑ

Η ανταποδοτική σύνταξη γήρατος δίδεται μετά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης (65ο έτος). Θα πρέπει να έχει κάποιος την απαραίτητη ασφαλιστική ικανότητα (35 συντάξιμα έτη). Μειωμένη σύνταξη δίδεται εφόσον ο μισθωτός έχει καταβάλει εισφορές 15 ετών, από τα οποία τα δύο να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία οκτώ έτη πριν από τη συνταξιοδότηση.

Υψος της παροχής

Για 10 έτη εισφορών, η σύνταξη ανέρχεται στο 50% της βάσης υπολογισμού. Για κάθε επιπλέον έτος, ο συνταξιούχος λαμβάνει προσαύξηση κατά 2%. Η μέγιστη σύνταξη ανέρχεται στο 100% της βάσης υπολογισμού (για 35 έτη εισφορών).

Στην αρχή κάθε έτους όλες οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται αναλόγως με τον πληθωρισμό.

Πρόωρη και μερική συνταξιοδότηση

Ατομα που εκτελούν βαρέα, τοξικά, ανθυγιεινά ή επικίνδυνα επαγγέλματα (για παράδειγμα, σε ορυχεία ή σε σιδηροδρόμους) μπορούν να λαμβάνουν πρόωρη συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη. Το ίδιο ισχύει και για τα άτομα που έχουν συμπληρώσει το 64ο έτος της ηλικίας τους και αντικαθίστανται από άλλον εργαζόμενο.

Η μερική συνταξιοδότηση είναι δυνατή μεταξύ του 62ου και του 65ου έτους της ηλικίας. Ο δικαιούχος ασφαλισμένος εργάζεται με ωράριο μειωμένο κατά 50% και λαμβάνει: το 50% της σύνταξης και το 50% του μισθού του.

Μη ανταποδοτική σύνταξη γήρατος

Οι ηλικιωμένοι που δεν διαθέτουν επαρκείς οικονομικούς πόρους και δεν έχουν καταβάλει εισφορές κοινωνικής ασφάλισης ή δεν έχουν καταβάλει εισφορές για επαρκές χρονικό διάστημα, ώστε να δικαιούνται ανταποδοτική σύνταξη γήρατος, μπορεί να πάρουν μη ανταποδοτική σύνταξη γήρατος μετά το 65ο έτος της ηλικίας τους.

Ελάχιστες συντάξεις

Οταν η σύνταξη (ή το σύνολο των συντάξεων που εισπράττει το ίδιο άτομο) είναι χαμηλότερη από ένα ορισμένο επίπεδο («κατώτατη σύνταξη»), καταβάλλεται συμπληρωματικό ποσό που ισούται με τη διαφορά, μεταξύ της κατώτατης σύνταξης και της σύνταξης που λαμβάνει ο ασφαλισμένος.

ΙΤΑΛΙΑ

Ολοι οι μισθωτοί, καθώς και ορισμένες κατηγορίες αυτοαπασχολουμένων, είναι ασφαλισμένοι στον κλάδο αναπηρίας. Αν οι ασφαλισμένοι είναι αυτοαπασχολούμενοι, προβλέπονται δύο κατηγορίες σύνταξης γήρατος: η σύνταξη αρχαιότητας και η σύνταξη γήρατος.

Σύνταξη αρχαιότητας

Η σύνταξη αυτή χορηγείται ανεξάρτητα από την ηλικία συνταξιοδότησης, εφόσον ο μισθωτός έχει πραγματοποιήσει τουλάχιστον 35 έτη εισφοράς και έχει πάψει να εργάζεται.

Σύνταξη γήρατος

Η ηλικία συνταξιοδότησης των αυτοαπασχολουμένων είναι το 65ο έτος για τους άνδρες και το 60ό για τις γυναίκες. Η ηλικία συνταξιοδότησης μισθωτών αυξάνεται σταδιακά από το 1994 – 1995 και από το 61ο για τους άνδρες και το 56ο για τις γυναίκες, θα φθάσει το 2002 το 65ο για τους άνδρες και το 60ό για τις γυναίκες.

Για τη θεμελίωση του δικαιώματος σε σύνταξη, ο μισθωτός πρέπει να έχει καταβάλει εισφορές για έναν ελάχιστο αριθμό ετών. Ο αριθμός αυτός αυξάνεται, επίσης, σταδιακά, από τα 16 έτη το 1994 στα 20 έτη το 2002 και εντεύθεν.

Υψος της παροχής

Για τον υπολογισμό της σύνταξης, λαμβάνονται υπόψη τα έτη εισφοράς και, κατά κανόνα, οι αποδοχές κατά την τελευταία δεκαετία της επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Αν κάποιος έχει αναλάβει πρώτη φορά εργασία μετά την 1η Ιανουαρίου 1993, λαμβάνονται υπόψη οι αποδοχές καθ’ όλη τη διάρκεια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας, με ορισμένες διορθώσεις. Η σύνταξη θα είναι ίση με ένα ποσοστό των συντάξιμων αποδοχών, αν είναι μισθωτός. Ή με ένα ποσοστό των εσόδων της επιχείρησης, αν είναι αυτοαπασχολούμενος. Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται ανάλογα με τα έτη εισφοράς (2% κάθε έτος). Την ανώτατη σύνταξη λαμβάνει ένας εργαζόμενος με 40 συντάξιμα έτη. Η σύνταξη αυτή ανέρχεται στο 80% των συντάξιμων αποδοχών του.

Πρέπει να αναφέρουμε ότι το ύψος των διαφόρων συντάξεων που δικαιούται κάποιος στην Ιταλία δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από ένα ποσό που ορίζεται με νόμο κάθε έτος.

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ

Ολοι οι εργάτες, οι μαθητευόμενοι και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι στο Μεγάλο Δουκάτο, οι οποίοι απασχολούνται για λογαριασμό τρίτου έναντι αμοιβής, καλύπτονται από το καθεστώς ασφάλισης γήρατος. Οι παροχές γήρατος έχουν τη μορφή συντάξεων.

Προϋποθέσεις

Για τη θεμελίωση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος ο ασφαλισμένος πρέπει:

­ Να έχει συμπληρώσει 120 μήνες ασφάλισης.

­ Να έχει συμπληρώσει το 65ο έτος.

Σε ειδικές περιπτώσεις όσον αφορά τη διάρκεια ασφάλισης, η σύνταξη γήρατος μπορεί να χορηγηθεί πρόωρα από την ηλικία των 57 ετών για τις γυναίκες και των 60 ετών για τους άνδρες. Αν χρειαστεί, συνυπολογίζονται οι περίοδοι ασφάλισης που πραγματοποιήθηκαν σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

ΟΛΛΑΝΔΙΑ

Τα άτομα που διαμένουν ή εργάζονται στις Κάτω Χώρες ασφαλίζονται σύμφωνα με τον νόμο περί γενικής ασφάλισης γήρατος. Γενικά, όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες δικαιούνται σύνταξη γήρατος, όταν συμπληρώσουν το 65ο έτος της ηλικίας τους.

Το ύψος κάθε σύνταξης είναι ορισμένο και αναπροσαρμόζεται, με βάση την εξέλιξη των μισθών, δύο φορές ετησίως. Η σύνταξη καταβάλλεται κάθε μήνα. Τον Μάιο καταβάλλεται ετήσιο επίδομα διακοπών.

Το καθορισμένο ποσό της σύνταξης μειώνεται κατά ένα ορισμένο ποσό για κάθε έτος που κάποιος δεν ήταν ασφαλισμένος. Γενικά, το σύστημα προβλέπει ότι για κάθε έτος που εργάζεται κάποιος στις Κάτω Χώρες δικαιούται ένα ορισμένο ποσοστό της πλήρους σύνταξης.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ

Λόγω γήρατος χορηγούνται οι εξής παροχές:

­ Σύνταξη γήρατος.

­ Μόνιμο συμπλήρωμα παρακολούθησης.

Οι παροχές γήρατος χορηγούνται σε όλους τους εργαζομένους που υπάγονται στο ανταποδοτικό καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης.

Προϋποθέσεις και διάρκεια

Προϋπόθεση για τη σύνταξη είναι η συμπλήρωση ενός ορίου ηλικίας αλλά και οι απαιτούμενες εισφορές κοινωνικής ασφάλισης.

Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης ορίζεται για το γενικό καθεστώς στο 65ο έτος για τους άνδρες και τις γυναίκες. Ωστόσο, υπάρχουν διατάξεις που επιτρέπουν σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων να συνταξιοδοτηθούν σε μικρότερη ηλικία. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, οι άνεργοι μπορούν να ζητήσουν σύνταξη γήρατος στο 60ό έτος της ηλικίας τους.

Για τη θεμελίωση δικαιώματος σε σύνταξη γήρατος απαιτούνται εισφορές τουλάχιστον 15 ετών. Για τον σκοπό αυτό, λαμβάνονται υπόψη μόνο τα έτη για τα οποία ο μισθωτός έχει καταβάλει εισφορές τουλάχιστον 120 ημερών.

Οι συντάξεις γήρατος καταβάλλονται ως τον θάνατο του συνταξιούχου.

Οσον αφορά το μόνιμο επίδομα παρακολούθησης, ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις με εκείνες που απαιτούνται για τη χορήγηση του συμπληρώματος σε δικαιούχο σύνταξης αναπηρίας.

Υψος παροχών

Το ύψος της σύνταξης γήρατος, υπολογίζεται ως ποσοστό των μέσων αποδοχών κατά τη διάρκεια ορισμένων ετών, αφού πολλαπλασιαστεί με τον αριθμό των ημερολογιακών ετών για τα οποία ο μισθωτός κατέβαλε εισφορές τουλάχιστον 120 ημερών. Το ύψος της σύνταξης δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το 30%, ούτε υψηλότερο από το 80% των τελευταίων μέσων αποδοχών. Αν η σύνταξη είναι χαμηλότερη από το κατώτατο εγγυημένο επίπεδο, χορηγείται κοινωνικό συμπλήρωμα ίσο με τη διαφορά των δύο ποσών. Ωστόσο, το συμπλήρωμα αυτό δεν μπορεί να ξεπερνά το ποσό της σύνταξης πρόνοιας, του μη ανταποδοτικού καθεστώτος.

Τον Δεκέμβριο οι συνταξιούχοι λαμβάνουν δώρο Χριστουγέννων και τον Ιούλιο τον δέκατο τέταρτο μισθό. Τα ποσά των δύο αυτών δώρων είναι ίσα με το ποσό της σύνταξης.

Ο συνταξιούχος επιτρέπεται να έχει εισοδήματα από επαγγελματική δραστηριότητα, ταυτοχρόνως με τη σύνταξη γήρατος.