Η προσωρινή εκτελεστική διευθύντρια της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Ακτοφυλακής και Συνοριοφυλακής Frontex, κυρία Αΐγια Καλνάγια, ανέλαβε το «τιμόνι» σε μια περίοδο που ο Οργανισμός βρίσκεται στο «μάτι του κυκλώνα», καθώς ερευνάται για μια σειρά θεμάτων.
Ενα από αυτά αφορά τις καταγγελίες για επαναπροώθηση παράτυπων μεταναστών από τις ελληνικές αρχές προς την Τουρκία. Στις ίδιες αναφορές γίνεται λόγος για το ότι τα πληρώματα σκαφών της Frontex παρακολουθούν αυτή τη διαδικασία χωρίς να επεμβαίνουν.
Διαβάστε επίσης: Έρευνα της Forensic Architecture ρίχνει φως στα pushbacks – Πάνω από 1.000 σε δύο χρόνια
«Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή»
Η κυρία Καλνάγια, ερωτηθείσα για τις καταγγελίες, απαντά: «Ενας από τους κύριους μεταναστευτικούς δρόμους διέρχεται από την Ελλάδα. Η χώρα επιχειρεί σε ένα ιδιαίτερα περίπλοκο γεωπολιτικό περιβάλλον, που αυξάνει σημαντικά τις προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τα κράτη-μέλη διατηρούν την πρωταρχική ευθύνη για τη διαχείριση των υπηρεσιών τους, οι οποίες είναι αρμόδιες για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Οταν η Frontex συμμετέχει σε επιχειρησιακές δραστηριότητες, τελεί υπό τη διοίκηση και τον έλεγχο των κρατών-μελών υποδοχής. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή και έχει υποστεί σημαντική μεταναστευτική πίεση όλα αυτά τα χρόνια. Η δουλειά μου ως προσωρινής εκτελεστικής διευθύντριας είναι να διασφαλίσω ότι ο Οργανισμός λειτουργεί σύννομα, ορθά και βελτιώνει τον ρόλο του αλλά και την αποτελεσματικότητά του. Παράλληλα, να μεριμνήσω ώστε το προσωπικό που διατίθεται κάθε φορά από τη Frontex να κατανοεί σωστά τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και τον τρόπο συμμόρφωσης με αυτά. Σε αυτά τα θεμέλια έχουμε επενδύσει και συνεχίζουμε να επενδύουμε με αυξητικές τάσεις, για την αρτιότερη εκπαίδευση των στελεχών μας. Θα πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι καθ’ όλο το χρονικό διάστημα των παρόντων καθηκόντων μου – μέχρι και σήμερα – το προσωπικό ακολουθεί πιστά τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εάν, παρ’ ελπίδα, διαπιστωθούν παρεκτροπές από τον στόχο μας, διαθέτουμε τις απαραίτητες διαδικασίες και αποφασιστικότητα για να διερευνήσουμε τα όποια συμβάντα, ακόμα και να εφαρμόσουμε πειθαρχικά μέτρα εάν χρειαστεί».
Πριν από λίγο καιρό είδαν το φως της δημοσιότητας πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες υπήρξε προβληματισμός για το μέλλον της Frontex στην Ελλάδα. Η προσωρινή εκτελεστική διευθύντρια του Οργανισμού επεσήμανε ότι αναφορικά με το άρθρο 46 του κανονισμού λειτουργίας σχετικά με αποφάσεις για αναστολή ή τερματισμό ή μη δρομολόγηση δραστηριοτήτων «αυτός είναι ο νόμος αλλά είναι θέμα σταδιακής κλιμάκωσης και με το σχέδιο δράσης σε ισχύ είμαι αισιόδοξη ότι μπορούμε να αποφύγουμε την εφαρμογή του» και πρόσθεσε ότι «η Frontex θα πρέπει να διατηρήσει ισχυρή παρουσία στις επιχειρησιακές δραστηριότητες στην Ελλάδα. Πρέπει να είμαστε γενναίοι για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις, για να αυξήσουμε το επίπεδο εσωτερικής ασφάλειας της Ελλάδας, των κρατών-μελών της ΕΕ και των συνδεδεμένων χωρών Σένγκεν. Η Frontex, εξαιρετικά «ευαίσθητη» εκ της αποστολής της στα ανθρώπινα δικαιώματα και την προστασία τους, έχει να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματική διαχείριση των συνόρων. Δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε τους συνεργάτες μας όταν οι καιροί είναι δύσκολοι. Αντίθετα, θα πρέπει να τους στηρίξουμε για να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις». Και συμπληρώνει: «Επιδιώκουμε διαρκώς τα βέλτιστα και στοχεύουμε στα υψηλότερα πρότυπα για τη διαχείριση των συνόρων, επιτρέποντας παράλληλα τη διαφάνεια και τον δημόσιο έλεγχο με πλήρη σεβασμό της ισχύουσας νομοθεσίας και διασφαλίζοντας τον σεβασμό, την προστασία και την προώθηση του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Αυτή είναι η προσέγγισή μας και τη διασφαλίζουμε με την αυξημένη παρουσία εποπτών Θεμελιωδών Δικαιωμάτων στις περιοχές που επιχειρούμε, τους ενισχυμένους μηχανισμούς αναφοράς, τα εργαλεία που μας βοηθούν να εγγυηθούμε ότι ο Οργανισμός στον οποίο υπηρετούμε συμμορφώνεται με τα Θεμελιώδη Δικαιώματα».
Ανάγκες για προσωπικό και εξοπλισμό
Η κυρία Καλνάγια προσθέτει πως οι ανάγκες για προσωπικό και εξοπλισμό προς την Ελλάδα εκτοξεύτηκαν μετά την προσφυγική κρίση του 2015. Ωστόσο, όπως λέει χαρακτηριστικά, αυτό που «μετράει» περισσότερο δεν είναι ο αριθμός του προσωπικού που αναπτύσσεται σε μια περιοχή, αλλά αυτό που επιτυγχάνει. Για παράδειγμα, από το 2015 και εντεύθεν έχουν διασωθεί στη Μεσόγειο πάνω από 365.000 ανθρώπινες ζωές, ενώ μόνο πέρυσι, σε συνεργασία με τα κράτη-μέλη, κατέστη εφικτός ο εντοπισμός περισσότερων από 1.000 διακινητών ανθρώπων, 600 πλαστών εγγράφων και η κατάσχεση 16.000 κιλών ναρκωτικών. «Αξίζει τον κόπο να μείνουμε, για μια στιγμή, στα συγκεκριμένα μεγέθη. Η σωτηρία μίας και μόνο ανθρώπινης ζωής είναι για εμάς κεφαλαιώδους σημασίας. Δεν αντιστοιχεί (και δεν μπορεί να αντιστοιχεί, φυσικά) σε έναν στεγνό αριθμό. Σκεφτείτε αντίστοιχα την αξία του εντοπισμού και παροπλισμού ενός και μόνο διακινητή ανθρώπων· την αξία του εντοπισμού και καταστροφής ενός μόνο γραμμαρίου ναρκωτικής ουσίας: είμαστε, αληθινά, περήφανοι για τα επιτεύγματά μας» επισημαίνει.
Μιλώντας για τη χώρα μας, τονίζει πως δεν είναι μόνο το λίκνο του δυτικού πολιτισμού, αλλά και λίκνο των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων που συντονίζει ο Οργανισμός: «Η Ελλάδα παραμένει μια από τις μεγαλύτερες επιχειρησιακές μας περιοχές όπου κάθε μήνα αναπτύσσονται περίπου 430 στελέχη της Frontex μαζί με εξοπλισμό που περιλαμβάνει 30 περιπολικά, 14 πλοία και 2 αεροσκάφη. Επιπλέον, αυτόν τον μήνα ενισχύσαμε την επιχειρησιακή μας δραστηριότητα αναπτύσσοντας ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος που πετά από την Κρήτη».
Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επιπτώσεις
Πριν από λίγες ημέρες η κυρία Καλνάγια είχε δηλώσει πως η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να προετοιμαστεί για την άφιξη ανθρώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας, που ωθούνται από την επισιτιστική κρίση, η οποία επιδεινώνεται από τον πόλεμο στην Ουκρανία. «Η Ουκρανία τροφοδοτεί πολλά μέρη του κόσμου μέσω των εξαγωγών σιτηρών της. Η Ευρώπη, η Βόρεια Αφρική και η Ασία εξαρτώνται από αυτές τις εξαγωγές. Αλλά λόγω του πολέμου η μεταφορά σιτηρών σε αυτά τα μέρη του κόσμου είναι μια τεράστια πρόκληση. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μεγάλη επισιτιστική κρίση η οποία θα ανάγκαζε τους ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις χώρες τους και να κινηθούν προς την Ευρώπη. Αλλοι παράγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μεγάλες μεταναστευτικές ροές περιλαμβάνουν την κλιματική αλλαγή, την ενεργειακή ασφάλεια και τις πανδημίες, τα οποία, όλα, αντιμετωπίζουμε σήμερα». Η ανάληψη, έστω και προσωρινά, των ηνίων της Frontex αποτελεί μια πρόκληση για την κυρία Καλνάγια, η οποία τονίζει ότι αισθάνεται τυχερή που στη ζωή της είχε συνεργάτες και μέντορες που την υποστήριξαν, τη δίδαξαν να εργάζεται σκληρά, αποτελεσματικά και με στοχοπροσήλωση και την ενθάρρυναν να εδραιώσει και να αναπτύξει περαιτέρω τις δεξιότητές της.
Χαρακτηρίζει το προσωπικό που υπηρετεί στον Οργανισμό ως «χρυσό», λέγοντας πως χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε κανένα επίτευγμα – απολύτως τίποτα… «Για εμένα είναι θέμα διαφορετικότητας. Ανθρωποι διαφορετικών φύλων και φυλών από όλη την Ευρώπη, με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και διαφορετικές εμπειρίες, συναντιούνται και ενώνουν τις δυνάμεις τους συνεισφέροντας ο καθένας με βάση τις αντίστοιχες γνώσεις και δεξιότητές του. Αυτό δημιουργεί ένα χωνευτήρι για παραγωγή καλών ιδεών και καινοτομιών. Αυτό είναι που οδηγεί τη Frontex σε συνεχή βελτίωση. Αυτό που θα ήθελα ωστόσο να υπογραμμίσω, είναι πως σημασία έχει η αξία και ο επαγγελματισμός. Μοιάζει τετριμμένο, αλλά ίσως θα πρέπει να επισημανθεί εκ νέου: οι γυναίκες, στο συγκεκριμένο πλαίσιο, θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες να ηγούνται, αλλά και να συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός καλύτερου μέλλοντος για την Ευρώπη και τους ανθρώπους της. Και ήδη το πράττουν» σημειώνει.
