Λίγες μέρες πριν από την 48η μαύρη επέτειο του «Αττίλα 2» (της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο), την 9η Αυγούστου, το πλωτό γεωτρύπανο «Abdulhamid Han» αναμένεται να αποπλεύσει από το λιμάνι της Μερσίνης για «αποστολή στη Μεσόγειο». Τα μείζονα ερωτήματα για Αθήνα και Λευκωσία είναι δύο: πού θα κατευθυνθεί και τι θα πράξει το τέταρτο τουρκικό γεωτρύπανο. Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» για την Αγκυρα είναι εάν γνωρίζει ποια αντίδραση θα λάβει η δράση της. Ολες τις προηγούμενες ημέρες η Αγκυρα συντήρησε την ένταση σε ρητορικό επίπεδο με ποικίλες δηλώσεις αξιωματούχων, ενώ φημολογούνταν εντόνως ότι το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επρόκειτο να στείλει και τρίτη επιστολή στον ΟΗΕ εναντίον της Ελλάδος.
Διαβάστε επίσης: Η Τουρκία έβγαλε το γεωτρύπανο Abdulhamid Han στην Ανατολική Μεσόγειο
Διαβάστε ακόμα: Τουρκικό Γεωτρύπανο: Η Αγκυρα απέτυχε να αιφνιδιάσει Αθήνα και Λευκωσία
Κατόπιν των παραπάνω, η Αθήνα βρίσκεται σε επιφυλακή, ετοιμότητα και εγρήγορση σύμφωνα με ανώτερες στρατιωτικές πηγές, οι οποίες επιχειρώντας (όσο είναι εφικτό) να αποκωδικοποιήσουν την τουρκική «λογική» σημείωναν: «Ο Ερντογάν έχει μάθει να κινείται πάνω στην κόκκινη γραμμή αλλά να μην την περνάει». Οπως είναι φυσικό, στο τρίγωνο Μεγάρου Μαξίμου, υπουργείου Εξωτερικών και υπουργείου Αμυνας μελετώνται μια σειρά από σενάρια.
Οι διαφορές από Κύπρο σε Κρήτη
Ποια είναι αυτά; To πρώτο είναι να κατευθυνθεί το γεωτρύπανο στο τεμάχιο έξι της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά το παρελθόν, οι Τούρκοι έχουν πραγματοποιήσει παράνομες γεωτρήσεις στο εν λόγω οικόπεδο (αλλά και στα 7 και 8), γνωρίζοντας ότι η Λευκωσία δεν έχει τη δυνατότητα στρατιωτικής αντίδρασης. Πιθανή επανάληψη αυτού σεναρίου, παρότι αποτελεί σοβαρή προσβολή της κυριαρχίας των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου, δεν συνιστά «ποιοτική αλλαγή» κατά τους αρμοδίους και θα αντιμετωπιστεί σε πολιτικό επίπεδο.
Αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι εάν κατευθυνθεί το γεωτρύπανο στα ανατολικά της Κρήτης. Σύμφωνα με τους αρμοδίους, αυτό το σενάριο έχει πλεονέκτημα για την Αθήνα και μειονέκτημα για την Αγκυρα. Λόγω της απόστασης από τα τουρκικά παράλια «εάν τα πράγματα στραβώσουν δεν θα είναι εύκολο για αυτούς να αντιδράσουν». Αυτή η εγγύτητα στην Κρήτη και η απόσταση από τα τουρκικά εδάφη μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο.
Η περίπτωση της Λιβύης
Ενα άλλο σενάριο που εξετάστηκε είναι η πιθανότητα να «προσκαλέσουν» οι Λίβυοι την Τουρκία να πραγματοποιήσει γεωτρήσεις σε περιοχές του τουρκολιβυκού συμφώνου. Οι αδυναμίες εν προκειμένω είναι δύο. Αφενός ότι η βορειοαφρικανική χώρα βρίσκεται σε χαοτική κατάσταση, με παράλληλες κυβερνήσεις και στα πρόθυρα νέου εμφυλίου και ως εκ τούτου κρίνεται δύσκολο να ασχοληθεί. Αφετέρου, ότι για να πραγματοποιηθούν γεωτρήσεις χρειάζονται τρισδιάστατες έρευνες. Και μέχρι στιγμής στο συγκεκριμένο σημείο έχουν γίνει μόνο δισδιάστατες.
Τι θα κάνει η Αθήνα εάν η Αγκυρα πραγματοποιήσει έρευνες στην περιοχή του τουρκολιβυκού συμφώνoυ, ιδιαίτερα σε περιοχές που τέμνονται με την ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ; «Η απάντησή μας θα είναι διαφορετική από το καλοκαίρι του 2020» σημείωναν ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο «Βήμα». Και αν επιχειρήσουν γεώτρηση; «Εάν κλιμακώσουν οι Τούρκοι, θα κλιμακωθεί και η απάντηση» τόνιζαν οι ίδιες πηγές. Σημειώνεται, πάντως, ότι από πλευράς Διεθνούς Δικαίου απαγορεύεται η χρήση βίας εναντίον μη πολεμικού σκάφους.
Καστελλόριζο και διπλό μέτωπο
Μια άλλη υπόθεση εργασίας είναι να κινηθεί το γεωτρύπανο πέριξ του Καστελλορίζου. Το νησί, άλλωστε, έχει στοχοποιηθεί πάμπολλες φορές από την Αγκυρα η οποία (σε αντίθεση με όσα προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας) υποστηρίζει ότι δεν δικαιούται θαλασσίων ζωνών. Παράλληλα, εξετάζεται το ενδεχόμενο διπλής πρόκλησης, δηλαδή να στείλει η Αγκυρα δύο διαφορετικά πλοία (ένα γεωτρύπανο και ένα σεισμογραφικό για παράδειγμα) σε διαφορετικές περιοχές. Στα πιθανά σενάρια, εξετάζονται και άλλου τύπου κρίσεις, όπως πιθανή προβοκάτσια που να σχετίζεται με υπόθεση έρευνας και διάσωσης.
Εκτιμήσεις περί «μη κλιμάκωσης»
Και παρότι η Αθήνα προετοιμάζεται για όλα τα παραπάνω (και αρκετά ακόμα ενδεχόμενα), η αίσθηση που επικρατεί είναι ότι η Αγκυρα δεν θα κλιμακώσει ούτε θα ενεργήσει με τρόπο που θα οδηγήσει σε νέα αντιπαράθεση. Σύμφωνα με ορισμένους αξιωματούχους, μάλιστα, πιθανότερη ημερομηνία για κρίση θα ήταν κάποια πιο κοντά στις τουρκικές εκλογές. Οι ίδιες πηγές θεωρούν ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν «δεν θα έχει όφελος να ξεπεράσει το όριο», χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι πιθανό να το προσπεράσει. Την ίδια στιγμή, υπογραμμίζουν ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γερμανία έχουν κάνει «συστάσεις» στην Τουρκία.
Μπαράζ επαφών για Δένδια
Τις περασμένες ημέρες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας πραγματοποίησε μπαράζ επαφών με ομολόγους του. Επισκέφθηκε την Κύπρο όπου συνάντησε τον Γιαννάκη Κασουλίδη, υποδέχθηκε τη Γερμανίδα Αναλένα Μπέρμποκ (περισσότερα διαβάστε στον Βηματοδότη), ενώ ταξίδεψε στο Παρίσι όπου συνάντησε την Κατρίν Κολονά. Κατά την παρουσία του στη Μεγαλόνησο ο κ. Δένδιας τόνισε ότι τόσο προσωπικά όσο και με τον «τρόπο που επανεξοπλίζεται η Ελληνική Δημοκρατία» είναι σαφές ότι δεν είναι αποδεκτή η αντίληψη ότι η Κύπρος βρίσκεται μακριά («Η Κύπρος κείται μακράν» κατά τη γνωστή ρήση που αποδίδεται στον Κωνσταντίνο Καραμανλή).
«Διάλογος» Μητσοτάκη – Ερντογάν με αφορμή τη Λωζάννη
Στο μήνυμα της περασμένης Κυριακής για την 99η επέτειο της υπογραφής της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης, ο κ. Ερντογάν είπε ότι μέσω αυτής «κατοχυρώθηκαν τα δικαιώματα της “τουρκικής” μειονότητας που παρέμενε στην Ελλάδα και επιβεβαιώθηκε το μη στρατιωτικό καθεστώς των ελληνικών νησιών κοντά στις ακτές μας». Πρόσθεσε ότι η Ελλάδα διαβρώνει τους όρους της Συνθήκης και ότι η χώρα του δεν θα το αποδεχθεί. Την επομένη, σε συνέντευξή του (TRT) είπε ότι «ο Μητσοτάκης δεν γνωρίζει πως η κυριαρχία αυτών των νησιών παραχωρήθηκε με τον όρο να είναι αποστρατιωτικοποιημένα. Θεωρώ πως θα το μάθει».
«Εχουμε δει προκλήσεις από την πλευρά της Τουρκίας, αλλά πιστεύω ότι ο Ταγίπ Ερντογάν θα τα καταφέρει καλύτερα αν αναβιώσει την τουρκική οικονομία αντί την Οθωμανική Αυτοκρατορία» ήταν η απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη (CNN). Ο Ομέρ Τσελίκ (εκπρόσωπος του κυβερνώντος AKP) καταδίκασε τη δήλωση του έλληνα πρωθυπουργού «ανακαλύπτοντας» ότι μέσω αυτής προσπαθεί «να καλύψει τις δικές του παράνομες πολιτικές»
