Μια παγκόσμια αναδιάταξη ισχύος, ρόλων, αλληλεξάρτησης στο γεωπολιτικό, στο ενεργειακό, στο επισιτιστικό επίπεδο έρχεται να διαταράξει κάθε κατεστημένη, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παραδοχή. Δεν είναι τυχαίο ότι κορυφαίοι στρατιωτικοί σε Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ, μέσα από τις πλέον πρόσφατες αναλύσεις τους, έφεραν στην πρώτη γραμμή την απειλή του κυβερνοπολέμου και συνολικότερα την κυβερνοασφάλεια, ως προκλήσεις του παρόντος αλλά και του μέλλοντος.
Θεωρούν δηλαδή ότι η Εθνική Ασφάλεια και εν γένει η Εθνική Αμυνα μιας χώρας, μεγάλης ή μικρότερης, δεν σχετίζεται πλέον μόνο με τη στρατιωτική της δεινότητα κι τον αμυντικό εξοπλισμό της. Αλλά και με την έννοια του κυβερνοπολέμου, δηλαδή της απειλής ψηφιακής αποδιοργάνωσης και αποδόμησης μιας χώρας, χωρίς τη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων.
Αυτό εξάλλου επιβεβαιώνεται και από τη δομική αναδιάταξη της άμυνας και ασφάλειας κρατών όπως οι ΗΠΑ, όπου ήδη από το 2010 διαμόρφωσαν μια ενοποιημένη Δομή Διοικήσεως με αποκλειστικό αντικείμενο την ανάπτυξη διακλαδικής – διατομεακής αμυντικής, αποτρεπτικής αλλά και επιθετικής ικανότητας στον Κυβερνοχώρο (United States Cyber Command, Maryland στις ΗΠΑ).
Αναφέρομαι, με λίγα λόγια, στην ασφάλεια των υποδομών όπως αεροδρόμια, φράγματα, δίκτυα ενέργειας και επικοινωνίας, την ασφάλεια των τραπεζικών συναλλαγών, την επιχειρηματική δραστηριότητα, τα προσωπικά δεδομένα και τις συναλλαγές των πολιτών, την ασφάλεια του πολιτεύματος. Οσο εμπεδώνουμε μάλιστα την ψηφιακή εποχή του 5G, των drones και άλλων σύγχρονων τεχνολογικών μέσων τόσο η κυβερνοάμυνα θα κερδίζει έδαφος έναντι του κλασικού Δόγματος Εθνικής Αμυνας προηγούμενων δεκαετιών. Η έννοια δηλαδή της Εσωτερικής Ασφάλειας θα μετατρέπεται βαθμηδόν σε μια όλο και πιο πολυεπίπεδη και κρίσιμη αντίληψη, με αποτέλεσμα να απαιτείται να σχεδιάσουμε νέες δομές, να εισαγάγουμε νέους θεσμούς, να υιοθετήσουμε την κατάλληλη νομοθεσία, όπως ήδη η σημερινή κυβέρνηση κάνει, αλλά και να αποκτήσουμε ακόμη περισσότερη τεχνολογία και εμπειρική γνώση.
Η Ελλάδα καλείται εκ των συνθηκών να ευθυγραμμιστεί και να ενσωματώσει δομές και δόγματα ασφαλείας άλλων ευρωπαϊκών κρατών, που διαχωρίζουν τη συγκέντρωση και ανάλυση πληροφοριών εξωτερικού από την Εσωτερική Ασφάλεια και την Αντικατασκοπεία. Θα φέρω το κλασικό παράδειγμα της Βρετανίας, όπου η αποστολή και ο ρόλος της ΜΙ6 (SIS – SECRET INTELLIGENCE SERVICE), που είναι αντίστοιχη υπηρεσία με τη δική μας ΕΥΠ, είναι διαφορετικός από την αποστολή και τον ρόλο της ΜΙ5 (ΤΗΕ SECURITY SERVICE) που αφορά το εσωτερικό της χώρας και την Αντικατασκοπεία. Αντίστοιχα παραδείγματα συναντάμε και σε άλλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία (Direction Générale de la Sécurité Extérieure – Direction Générale de la Sécurité Intérieure) και η Γερμανία (Bundesnachrichtendienst BND – Bundesamt für Verfassungsschutz BfV). Είναι συνεπώς ένα δοκιμασμένο μοντέλο στη δυτική αρχιτεκτονική ασφαλείας, από πολλές χώρες στρατηγικούς συμμάχους της Ελλάδας, όπως είναι οι ΗΠΑ, το Ισραήλ και φυσικά αρκετούς εκ των ευρωπαίων εταίρων μας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η επίκαιρη συζήτηση που γίνεται για τα περίφημα προηγμένα ψηφιακά λογισμικά κατασκοπείας τύπου Predator, Pegasus κ.λπ., τα οποία υπολογίζονται ως τέτοια να υπάρχουν προς διάθεση ή λειτουργούν περίπου 500, θα πρέπει ασφαλώς να μας προβληματίσει. Τα προϊόντα αυτά της αναπτυσσόμενης ψηφιακής κατασκοπείας ή του «χάκινγκ» που διατίθενται προς χρήση από κράτη ή ιδιώτες αποτελούν απειλή για τα προσωπικά δεδομένα, την ασφάλεια των επικοινωνιών αλλά και τις ξένες και εγχώριες επενδύσεις. Την Εθνική Ασφάλεια συνολικότερα. Αρα πέρα από τον μικρόκοσμο της κομματικής αντιπαράθεσης θα πρέπει να δούμε το ζήτημα της κεντρικής συνεργασίας, για παράδειγμα, με τις ΗΠΑ, αλλά και με το προηγμένο σε τέτοιες τεχνολογίες Ισραήλ, για να υπάρξει το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο και άρα ο αποτελεσματικός έλεγχος απέναντι στη λειτουργία τους. Ταυτόχρονα όμως, σε συστηματική πλέον βάση, θα πρέπει να εξετάσουμε κάποια δομικά ζητήματα συνολικά του οικοδομήματος Εσωτερικής Ασφάλειας της χώρας μας. Μήπως οι σύγχρονες προκλήσεις υπαγορεύουν πλέον μια νέου τέτοιου τύπου πρόβλεψη, για μια Δομή Υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας, σαφώς πιο σύγχρονη και οργανωμένη, να αντιμετωπίσει σύγχρονες αλλά και μελλοντικές απειλές;
*Ο κ. Λευτέρης Οικονόμου είναι υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη.
